Elohim: Jedność czy Mnogość?
Żeby móc właściwie rozumieć występującą w Biblii
hebrajską gramatyczną liczbę mnogą ogólnie,
a np. mnogość słowa „אלהים” („elohim”) szczególnie,
trzeba najpierw rozważyć i uwzględnić różne przypadki
wystąpień tego słowa w różnych istniejących sensach
i zdawać sobie sprawę z pełnego zakresu jego znaczeń…
uczyniłem_cię ELOHIM dla_faraona…”
Zapisane tu słowo „ELOHIM” jest w liczbie mnogiej;
ale czy ktokolwiek na podstawie tego wersetu uważa,
że prorok Mosze(h) (Mojżesz) był bytem wieloosobowym
lub jedną z kilku „osób boskich” równych Bogu – Ojcu?
Wszyscy doskonale i słusznie zdają sobie sprawę z faktu,
że to JEDEN ZWYKŁY (JEDNOOSOBOWY) CZŁOWIEK,
którego Bóg wybrał i wtedy uzdolnił do tej funkcji!
JEDEN Mosze(h) uczyniony ELOHIM!
Hebrajskie słowo „ELOHIM” podobnie jak polskie „drzwi”
pomimo gramatycznej liczby mnogiej może opisywać
byt pojedynczy, dlatego nie należy z tego wnioskować,
że musi on koniecznie być zawsze wewnętrznie złożony,
bo powody tej mnogości mogą być zupełnie inne
(np. JEDNE „drzwi” łączą DWIE strony ściany)…
i_synami Najwyższego wszyscy_wy,
zaprawdę jak_człowiek umrzecie
i_jak_jeden książęta upadniecie.”
Ps 82,6 nazywa „ELOHIM” i „SYNAMI NAJWYŻSZEGO”
zwykłych śmiertelnych ludzi, których Bóg osądzi;
a kontekst treści całego tego psalmu pokazuje,
że są nimi SĘDZIOWIE, WŁADCY (Ps 82,1.7):
ludzie obdarzeni władzą przez Jedynego Boga,
którzy niestety tej władzy nadużyli (Ps 82,2)
i poniosą za to surową karę – śmierć!
Przykład ten pokazuje też jasno i pewnie (J 10,34-36),
że Jeszua (Jezus) uzasadniając tytuł „syna Boga„
sam wyjaśnił go jako określenie śmiertelnych ludzi
wskazując źródło przedstawiające dokładnie taki sens,
a nie jakiś fragment wyróżniający tylko jednego;
czym sam siebie wyraźnie przedstawił właśnie
jako dokładnie takiego wybranego śmiertelnika.
On nie nazywa się „Bogiem”, a tylko „synem Boga”,
co jego przeciwnicy rozumieją zupełnie źle,
inaczej niż sam Jeszua tę sprawę tutaj wyjaśnił;
co jest źródłem ich fałszywych oskarżeń (J 10,33)
ze strony ludzi, którzy go ŹLE ZROZUMIELI,
co niestety wielu innych do dziś powiela…
Kolejny znaczący przykład to Ps 97,7;
gdzie w hebrajskim oryginale tekstu występuje
fraza „כל אלהים” („kol elohim”), np. „wszyscy bogowie”,
a w tłumaczeniu na grekę „πάντες οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ”,
czyli dosłownie „wszyscy ci ANIOŁOWIE Jego”;
i taki sens potwierdza Hbr 1,6, który przytacza to:
„πάντες ἄγγελοι θεοῦ” – „wszyscy ANIOŁOWIE Boga”
(w tych wystąpieniach właściwym sensem tych słów
jest nazwa nadludzkiego rodzaju bytów duchowych,
które znamy z pełnienia funkcji posłańców Boga);
tak samo jest też w Ps 8,5/6 wraz z Hbr 2,7.
W klasyfikacji rodzajów aniołów w tradycyjnym judaizmie
„elohim” uważani są za jedną z niższych kategorii.
W wersecie Ez 32,21 w hebrajskim oryginale występuje
fraza „אלי גבורים” („eli giborim”) co jest liczbą mnogą
od frazy „אל גבור” („el gibor”), która może oznaczać:
– „Boga Potężnego” (Iz 10,21): Stwórcę Wszechświata,
– „Mocarza Potężnego” (Iz 9,5/6): zrodzonego człowieka;
a kontekst wskazuje, że w Ez 32,21 są to śmiertelnicy,
czyli „MOCARZE” lub „BOHATEROWIE”, a nie „Bogowie”,
zatem słowo „אל” oprócz „Boga” musi to oznaczać.
Tłumaczenie „mocarz potężny” jest lepsze, uniwersalne,
ponieważ mieści w sobie wszystkie sensy tej frazy
(Bóg także jest potężnym mocarzem, najpotężniejszym)
i zawsze słusznie opisuje każdego, kogo akurat wskazuje
(zarówno Jedynego Boga, jak i wielu różnych ludzi);
podczas gdy jeden konkretny przykład użycia wobec Boga
jako definicja byłby sprzeczny z innymi wystąpieniami,
które ewidentnie dotyczą jakichś nieboskich bytów.
Skoro słowo „ELOHIM” może oznaczać
(podobnie jak inne biblijne określenia Boga)
także SĘDZIÓW, ANIOŁY, MOCARZY, BOHATERÓW,
zarówno wykonawców władzy nadanej przez Boga,
jak i odstępców, a nawet pogańskie bożki;
to liczba mnoga tego słowa może być związana
z innymi bytami, które to samo słowo określa
i wcale nie wskazywać mnogości JEDYNEGO Boga
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 6,4; Za 14,9;
Mk 12,29; J 17,1-3; Ef 4,4-6; 1Tm 2,5).
SŁOWO „ELOHIM” NIE ZAWSZE OKREŚLA „BOGA”
i bywa w Biblii błędnie tłumaczone w tym „głównym” sensie,
podczas gdy w wielu wystąpieniach nazywa inne byty…
Warto przy tym zwrócić uwagę,
że w pogańskich mitologiach (np. egipskiej)
każdy z bożków ma jakąś swoją dziedzinę
za którą odpowiada i nad którą ma WŁADZĘ;
natomiast biblijny JEDYNY PRAWDZIWY BÓG
SAM JEDEN MA WŁADZĘ NAD WSZYSTKIM,
I SAM PRZEWYŻSZA WSZYSTKIE BOŻKI;
również prorok Mosze(h) posłany do faraona
został przez Stwórcę ustanowiony ELOHIM,
ponieważ on jeden otrzymał WSZYSTKIE MOCE,
miał przewyższyć i osądzić wszystkie bożki
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 12,12;
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 33,4)
zsyłając plagi w przypisanych im dziedzinach,
których te bożki nie będą umiały powstrzymać;
czym udowodni, że istnieje wyższa władza;
jedna władza, która jest ponad nimi…
Mnogość hebrajskiego słowa „ELOHIM”
nie odnosi się wcale do wieloosobowości;
ale zarówno prorok Mosze(h) jak i Bóg יהוה
jako pojedyncze osoby mają WIELE MOCY
i pełnię władzy nad wszystkim,
czego inni mogą mieć tylko cząstki.
Bóg rozmawia z ANIOŁAMI o swoich zamiarach
i posyła aniołów do objawiania i wykonywania swych dzieł,
co potwierdza np. Księga Hioba (Hi 1,6-8; 2,1-3; Obj 12,7)
i np. zwiedzenie króla Achaba (1Krl 22,18-22/19-23);
zatem tak samo także o stworzeniu człowieka
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 1,26)
BÓG MÓWIŁ DO ANIOŁÓW, KTÓRZY JUŻ ISTNIELI,
stworzeni wraz z Niebiosami, przed Ziemią
i byli POSYŁANI do wykonywania dzieł Boga:
- pomieszania języków odstępczej ludzkości
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 11,1-9 (11,7)), - uwolnienia Narodu Iszraela z niewoli w Micraim
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 3,2; 14,19-31; Dz 7,30.35), - prowadzenia ich w wędrówce przez pustynię
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 23,20-23; 32,34-33,3), - objawiania Moszemu treści Tory na Górze Synaj
(Dz 7,53; Ga 3,19; Hbr 2,2); - rozmów z Hagar, Jakubem, Manoachem…
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 16,13;
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 32,30/31;
Oz 12,3-4/4-5; Sdz 13,21-22); - rozmowy z Abrahamem i osądzenia Sodomy
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 18-19); - stwarzania (części) tego świata…
Zjadając owoc z drzewa poznania dobra i zła
człowiek stał się w tym aspekcie JAK ANIOŁOWIE
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 3,5.22),
a z owocem drzewa życia bylibyśmy całkiem jak oni:
świadomi dobra i zła, żyjący wieczne, ale STWORZENI;
więc wcale nie uczyniłoby to nas takimi jak sam Bóg,
zatem w tych słowach „my/nas” nie oznacza tylko Boga,
któremu na pewno nikt nigdy nijak dorównać nie może;
ale także ANIOŁÓW (nadludzki rodzaj stworzeń),
będących współsługami i braćmi (Obj 19,10; 22,8-9).
Podobnie też hebrajskie słowo „אחד” („echad”)
w rzeczywistości ma wiele różnych znaczeń
zależnych od kontekstu wystąpienia w wypowiedziach,
które mogą opisywać KAŻDY SENS JEDNOŚCI, np.:
– JEDEN (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 1,5; 2,21; 11,6; 19,9; 42,11.32;
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 9,6-7; 11,1; Koh 4,9-12; Ml 2,10.15),
– JEDYNY (Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 6,4; Za 14,9),
– PIERWSZY (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 2,11; 10,25),
– JEDNAKOWY (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 11,1),
– ZJEDNOCZONY (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 2,29),
– KAŻDY (Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 28,21; Joz 3,12),
– JAKIŚ (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 21,15; 26,10);
– KONKRETNY (Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 22,2);
a zatem „JEDNOŚĆ PROSTĄ” i „JEDNOŚĆ ZŁOŻONĄ”
(a nie tylko jedną z nich, jak głoszą niektórzy!)…
Wiele różnych bytów określanych jako pojedyncze
może składać się z wielu mniejszych składników, np.:
– JEDEN las składa się z WIELU drzew (nie lasów!);
– JEDEN człowiek składa się z WIELU części ciała;
– jedno małżeństwo składa się z męża i żony;
– jedna rodzina składa się z rodziców i dzieci;
– jedna społeczność składa się z wielu członków;
– jeden naród składa się z wielu ludzi, rodzin;
ale jednak żadne z nich nigdy nie składa się
ze składników, z których każdy byłby równy całości,
POSZCZEGÓLNE SKŁADNIKI SĄ MNIEJSZE OD SUMY:
– drzewo jest mniejsze niż las zawierający ich wiele;
– ręka, noga lub głowa to mniej niż cały człowiek;
– mąż lub żona oddzielnie to mniej niż złączeni razem;
– nawet najlepszy starszy to mniej niż cały jego zbór;
– nawet król jest to mniej niż naród, którym włada…
Choć np. woda może występować w różnych stanach skupienia,
to żadna cząsteczka nie jest we wszystkich z nich jednocześnie,
ale albo opuszcza jeden stan skupienia aby zająć inny
albo w różnych stanach skupienia występują różne cząstki
(w odniesieniu lub powiązaniu z innym, a nie samodzielnie),
zatem rozróżnienie jest ograniczone – tymczasowe lub lokalne
i każdy stan skupienia [cząstek] wody to mniej niż cała woda,
bo nie jest ani wszechobecny lub zupełny ani wieczny;
dlatego i ten przykład nie pokazuje „mnogości Boga”,
a przeciwnie – rozważony dokładnie świadczy pewnie,
że nie można umniejszać Boga uznając za równych Mu
np. wysłanników, za pośrednictwem których się objawia,
bo przejawy to zawsze mniej niż ich źródło i sedno…
O ile więc można uczciwie mówić o „jedności złożonej”,
która rzeczywiście istnieje w praktyce, języku i Biblii;
to występowanie przykładów takich jedności złożonych
wcale nie daje podstaw do fałszywej i błędnej doktryny,
jakoby wiele „osób boskich” mogło być równych Bogu…
Ten JEDEN, którego według Biblii nazywamy Bogiem,
jest JEDYNYM, którego ten tytuł słusznie określa
i nie ma niczego ani nikogo, kto byłby Mu równy;
bo On sam jest we wszystkim i ponad wszystkim (Ef 4,6),
a każdy i wszystko jest od Niego mniejsze i zależne,
zawsze w pełni podlegające Jego władzy i mocy,
stworzone i zależne od OJCA – JEDYNEGO BOGA…
nad całą tą_Ziemią w_dniu tym_właśnie
będzie יהוה JEDEN i_Imię_Jego JEDNO.”
Czy w „dniu יהוה” sam Bóg będzie miał
wiele IMION – wiele różnych TOŻSAMOŚCI?
Czy będzie złożoną jednością wielu bożków,
które dotąd znano jako oddzielne byty?
Na pewno nie to zapowiada ten werset
i nie można tego rozumieć w taki sposób!
Ostatecznie wszyscy mają uznać za Boga
tylko JEDNEGO, JEDNOOSOBOWEGO OJCA
i czcić tak tylko tego nazywanego יהוה
(a nie imieniem żadnej innej osoby!);
rozpoznając jednak Jego obecność i działanie
także w osobach POSŁAŃCÓW i POŚREDNIKÓW,
za pomocą których Stwórca się ludziom objawia
(np. jak to wyjaśnia tekst „Poznanie Boga„)
i sprawuje Swą władzę nad całym światem;
a którym udziela właściwej temu chwały
i których pozwala stosownie do tego czcić, np.:
1Sm 24,9-11; 1Krl 1,23.31.53; Flp 2,9-11:
wcale nie jako „bogów”, ale jako MESJASZÓW,
jako NAMASZCZONE SŁUGI: Ez 34,23-24; 37,24-25,
z których najważniejszy jest Jeszua (Jezus)!
Nieprawdą jest też, że w przypadku „osób boskich”
rzekomo zamiast dodawania można by je np. mnożyć
i zamiast „1 + 1 + 1 = 3” uważać to za „1 * 1 * 1 = 1”;
bo w wyniku mnożenia ZMIENIA SIĘ JAKOŚĆ wielkości
(czego przy zapisie równania BEZ JEDNOSTEK nie widać,
a czego pokazywanie bez nich jest po prostu manipulacją!);
np. „1m * 1m * 1m = 1m³„: DŁUGOŚĆ zmienia się w OBJĘTOŚĆ,
więc choć wciąż jest to 1, to jednak ZUPEŁNIE INNE 1!
Tak samo byłoby z wynikiem mnożenia „osób boskich”:
z mnożenia niby „bogów” musiałby wyjść jakiś „bóg³„
(już nie „bóg [prosty]”, a „bóg sześcienny” – absurd!),
który byłby nieskończenie większy od każdego z nich.
Jak wobec objętości powierzchnia lub długość to NIC
(bo pomnożone np. przez wysokość wynoszącą 0 (zero),
by dało się porównać je z wielkościami innych rodzajów),
tak każdy czynnik iloczynu byłby niczym wobec wyniku
i każda mnożona „osoba boska” niczym dla takiego „boga”!
Nic nie poniża Ojca bardziej niż uznanie Go za czynnik iloczynu!
Nic nie poniża Ojca bardziej niż taka błędna doktryna!
Tak samo byłoby też dla każdej liczby różnej od 1, tylko 1.
Ponieważ to jeden Bóg jest największy ze wszystkiego (J 10,29),
niedopuszczalne jest myślenie i ludzkie kombinacje zrównujące
z Nim inne osoby będące z Nim w jedności (J 17,11.21-23),
która wcale nie czyni innych równymi ani „współ-bogami”,
ale oznacza tylko zgodność i współpracę ku dobremu.
Wszyscy żyjemy w Bogu (Dz 17,28; 1Kor 15,27-28; Ef 4,6).
ale ten Bóg to zawsze więcej ktokolwiek z Jego dzieci!
Gdyby „bogiem” rzekomo miała być np. „dwójca” lub „trójca”
(lub cokolwiek mające taki sens, jakkolwiek nazywane!),
to nie byłby Nim już żaden z jej składników ani czynników,
bo każdy były ilościowo lub jakościowo mniejszy niż całość.
Nie można wierzyć w takie odstępcze od Biblii doktryny!
Nie ma wątpliwości, że według Biblii istnieją:
– JEDYNY PRAWDZIWY BÓG, OJCIEC (J 17,1-3; Ef 4,6),
który jest też jednym Duchem Świętym (J 4,23-24; 17,11);
– posłany pośrednik, JESZUA (Jezus) MESJASZ (1Tm 2,5):
stał się [drugim] duchem świętym (1Kor 15,45; Mk 1,24),
ale najpierw był cielesnym człowiekiem (1Kor 15,45-47),
więc nie mógł istnieć przed Adamem, bo byłoby odwrotnie,
choć oczywiście był POSTANOWIONY PRZEZ OJCA (1P 1,19-20),
syn jest i zawsze będzie poddany Ojcu (J 8,54; 14,28; 1Kor 15,27-28);
– inne DUCHY ŚWIĘTE (J 14,26; 16,7.13; Łk 3,22; Mk 12,36):
jedne działały na świecie wcześniej, a inne wtedy nie mogły,
więc na pewno nie są wszechobecne ani nie są „Bogami”,
bo podlegają ograniczeniom zakresu obecności i działania,
np. aniołowie Boga (Obj 8,2; 4,5; 1,4; 5,6; 15,6; 14,10; Dz 8,26.28).
ŻADEN TEKST (w tym np. Mt 28,19) wcale nie stwierdza tego,
żeby oni byli równi albo byli „Bogami” czy „razem Bogiem”,
żaden nie sugeruje nawet ich równości ani współ-bóstwa
(co z zewnątrz dopowiadają odstępcze ludzkie teologie),
lecz tylko wspominają istnienie bytów, których nikt nie podważa;
zaś wiele faktów ukazuje między nimi hierarchiczne zależności,
w tym PODDANIE WSZYSTKICH Jedynemu Bogu – Ojcu (J 10,29).
To OSOBOWE SENSY „duchów świętych”, których jest wiele;
oprócz tego jest jeszcze jeden inny, wspólny „Duch Świętego [Boga]”,
który jest i działa we wszystkich (Dz 17,28; 1Kor 15,27-28; Ef 4,6)
(bo to właściwy przekład frazy „רוח הקדש” („Ruach HaKodesz”),
w której występuje rzeczownik w dopełniaczu, a nie przymiotnik,
więc drugie słowo określa przynależność, a nie cechę ducha,
a w różnych tekstach Biblii występują też frazy takie jak np.:
– „רוח קדשך” („ruach kodesz_ek” – „Duch Świętości_Twojej”) – Ps 52,11/13;
– „רוח קדשו” („ruach kodesz_u” – „Duch Świętości_Jego”) – Iz 63,10-11)
co określa BOŻE NATCHNIENIE sprawiające zgodne myślenie świętych:
nie odrębną osobę, ale cechę Ojca, Jego wpływanie na innych…
1P 1,10-12; J 17,11.21-23 świadczą o tym natchnieniu
i takiej jedności wielu różnych ZWYKŁYCH OSÓB,
takich jak my wszyscy – ufający i posłuszni Bogu,
którzy otrzymują i wyrażają dary jak w Mk 12,36-37;
gdzie Dawid ułożył Psalm według danej mu myśli.
Nie jest tak, że jedna osoba opętuje inne osoby,
które np. prorokują, mówią językami, czynią cuda,
ale wyraźnie udziela natchnienia, daje myśli lub moc,
nad którymi otrzymujący wtedy na chwilę ma władzę
i może je natychmiast wyrazić, opóźnić lub całkiem zatrzymać,
żeby zachować porządek zgodny z Prawem (1Kor 14,32-33.37),
żeby Duch Świętego działał zgodnie z Zasadami Boga (1Kor 14,26-31),
które Ojciec ustanowił właśnie po to, żeby dało się to rozpoznać.
Ogólnie oryginalne słowa „רוח” („ruach”) i „πνεῦμα” („pneuma”)
mają w Biblii wiele różnych prawdziwych i właściwych znaczeń,
np. duch, anioł, wiatr, dech, tchnienie, natchnienie, powietrze
(skąd np. nazwa działu fizyki i techniki gazów – „pneumatyka”);
które łączy to, że są niewidzialne, ale ich działanie ma skutki,
więc rozpoznaje się ich istnienie i obecność pośrednio.
Te różne znaczenia są zarówno osobowe jak i nieosobowe,
więc nie można wszystkiego uogólniać i upierać się przy jednym;
ale trzeba rozróżniać z kontekstu, o którym tam jest mowa
i uznawać fakt, że Pismo Święte mówi o różnych duchach,
a wcale nie zawsze tylko o jednym, jak wielu błędnie myśli.
Biblijnie należy wierzyć w Jedynego Najwyższego Boga,
który jest i działa ponad, przez i we wszystkich (Ef 4,6),
wszystkich jednoczy i prowadzi udzielając natchnienia;
a także w posłańców, za pośrednictwem których się objawia;
ci posłańcy nie są „Bogami”, ale natchnionymi SŁUGAMI,
tak samo zarówno aniołowie, jak i prorocy – Iz 42,1-9:
np. Jeszajahu (Izajasz) i Jahuszua (Jezus) HaMaszijach,
którzy W IMIENIU BOGA głoszą i czynią dzieła Ojca:
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 18,15-19; Dz 7,37;
J 5,19; 5,30; 8,28; 12,49-50; 14,10; 14,24;
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 23,20-23.
Chwała Bogu.
Ostatnia modyfikacja: 2021-01-13.