Porządek Społeczności
Komentarz do parszy „BeMidbar” (części „Na_Pustyni”):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 1,1-4,20; Oz 1,10/2,1-2,20/22; 1Kor 12,12-20.
Porządek obozu – wzór społeczności.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Nakaz Spisania
w_[dniu]_jednym od_nowiu tego_drugiego w_roku tym_drugim od_wyjścia z_Ziemi Micraim
do_powiedzenia: 'dodajcie te_głowy każdego (ze)_społeczności potomków Iszraela
od_rodów_ich, od_domu ojców w_liczbie imion wszystkich mężczyzn od_głów_ich,
z_syna dwudziestu lat i_wyżej (ze)_wszystkich wychodzących zastępów
w_Iszraelu spiszecie ich od_zastępów_ich ty i_Aharon.'”
Czytanie Tory rozpoczynające 4. Księgę Moszego (Mojżesza)
zaczyna się słowami typowymi dla wielu fragmentów Pięcioksięgu,
a pierwszym słowem wyróżniającym je od początków poprzednich parsz
jest „BeMidbar” czyli „Na_Pustyni” – tytuł parszy i księgi w tradycji judaizmu,
który jest trafny także ze względu na to, że jej treść to dzieje wędrówki po pustyni
zanim Naród Iszraela wszedł do zamieszkałych ziem, które mógł posiąść.
Tytuł grecki „Arithmoi” czyli „Liczby” pochodzi od częstego tematu księgi,
jakim są spisy i wyliczenia plemion, rodów, darów czy oddań (ofiar) na święta,
a także podróży i postojów oraz odcinków i punktów na granicy Ziemi Obiecanej.
Ten fragment zaczyna się od nakazu określenia liczebności Ludu Boga
dokonanego pod nadzorem przywódców poszczególnych plemion…
Ten nakaz spisu jest dany w Namiocie Spotkania 1. dnia 2. miesiąca 2. roku,
a Namiot wzniesiono 1. dnia 1. miesiąca 2. roku (Szemot/2Moj/Exodos/Wj 40,17);
zatem może wyglądać na to, że taka kolejność wydarzeń jest chronologiczna:
daty i wydarzenia następują logicznie w kolejności przed i po powiązanych;
jednak Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 7,1-3 później mówi o wznoszeniu Przybytku
i książęta plemion są już wtedy wyznaczeni i składają swoje dary dziękczynne,
z których wiadomo też co i dlaczego którym rodom Lewitów należy przydzielić;
a Szemot/2Moj/Exodos/Wj 38,25-28 podaje, że srebro pochodziło ze spisu
(komentarz „Dary Przedstawiające Wieczność” do parszy „Teruma(h)”),
w którym zliczono dokładnie tyle samo osób, co w opisanym w tej parszy
(603 550 mężczyzn według Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 1,46; 2,32),
co byłoby bardzo mało prawdopodobne, gdyby miało chodzić o różne;
dalej jest także Pesach w 1. miesiącu Abib/Nisan (Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 9).
Razem na pewno dowodzi to, że treść ksiąg nie jest spisana chronologicznie,
ale coś wydarzyło się w innej kolejności niż jest ułożony opis tego w Torze.
Może to wskazywać, że przed wykonaniem właściwej Świątyni według wzoru
tymczasowo Namiotem Spotkania w tym fragmencie jest jeszcze coś innego,
co pełniło tę funkcję wcześniej, zanim zbudowano właściwy Przybytek,
a gdzie Mosze(h) (Mojżesz) spotykał się z Bogiem najpierw i do tego czasu.
Jedna z dat może być podana według Szemot/2Moj/Exodos/Wj 12,1-2:
według zmiany początku rachuby miesięcy, jaką Bóg ustanowił dla Iszraela,
podczas gdy druga według pierwotnej, naturalnej rachuby od początku roku,
czyli od początku 7. miesiąca według obowiązującego nowego porządku
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 23,16; 34,22; Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 25,9-13;
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,10-11; 15,1-2; Ne 1,1; 2,1; Ezd 7,7-9);
co rozwiązuje problem sprzeczności dat i pozwala na spis i zebranie srebra
przed użyciem go do budowy tego Namiotu Spotkania, który stał się Świątynią.
Mosze(h) powinien wrócić po trzecich 40 dniach na Górze Synaj w 7. miesiącu
(opisane kolejno w Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 9,9; 9,18; 9,25; 10,10),
więc przeprowadzenie spisu i zbiórki na początku 8. miesiąca – 2. miesiąca w roku
było by spodziewane, zaś opóźnienie tego było by zaskakujące i dziwne,
skoro miejsce dla Tablic Przymierza było potrzebne jak najszybciej…
Gdyby jednak wejścia na Górę Synaj były rozdzielone dłuższymi przerwami,
tak że spis odbyłby się w 2. miesiącu Ziw/Eir, a wzniesienie Przybytku
wydarzyło się w 1. dniu Etanim/Tiszri – w biblijne święto Jom Terua(h),
to jego poświęcenie mogłoby odbywać się podczas Chag Sukot,
dokładnie tak samo jak później Świątyni Szlomo(ha) (Salomona);
więc oba możliwe porządki wydarzeń mają historyczny i biblijny sens;
ale prawdziwy jest tylko jeden z nich – moim zdaniem spis w 8. miesiącu,
a możliwe jest też, że było więcej spisów – przed i po budowie Przybytku…
2. Porządek Książąt
mąż głową dla_domu ojca_swego (będący)_on.
I_te_(są) imiona tych_mężów, którzy stali_(będą) wam:
od_Reubena Elicur syn Szedieura,
od_Szimaona Szelumiel syn Curiszadaja,
od_Jahuda(ha) Nachszon syn Aminadaba,
od_Iszszakhara Natanel syn Cuara,
od_Zebulona Eliab syn Chelona,
od_synów Josefa dla_Efraima Eliszama syn Amichuda,
od_Menaszego Gamiel syn Pedahcura,
od_Benjamina Abidan syn Gideoniego,
od_Dana Achiazer syn Amszadaja,
od_Aszera Pagaiel syn Achrana,
od_Gada Eljasaf syn Dauela,
od_Neftalego Achira syn Anana.
Ci wezwani, wezwani tej_społeczności,
książęta plemion przodków_swoich,
zwierzchnikami tysięcy Iszraela oni_(są).”
Książęta Narodu Iszraela zostali przez Boga wskazani imiennie,
ale ich porządek jest tutaj charakterystyczny i inny niż zwykle:
ani według kolejności narodzin (synowie Josefa i Benjamin nie są ostatni)
ani według kolejności wymarszu obozów (Jahuda(h) nie jest pierwszy),
ani według ważności plemion (Jahuda(h) i Efraim nie są na początku),
ale najpierw są kolejno synowie Lei i Rachel podzieleni według matek,
a potem razem synowie Bilhy i Zilpy (bracia Aszer i Gad w środku);
co wskazuje na ważność pochodzenia także po matkach
i daje pierwszeństwo tym, które Jakub poślubił najpierw;
więc w przynależności do Narodu wywodzącego się od ojca
i w przynależności do plemion wywodzących się od ojców
pierwszeństwo mają ci, których pochodzenie jest też po matce
i znaczniejsze zwierzchnictwo powierzone jest takim.
3. Porządek Spisywanych
potomków_ich od_rodów_ich, od_domu ojców_ich
w_liczbie imion od_głów_ich, wszystkich mężczyzn
z_syna dwudziestu lat i_wzwyż cały wychodzący zastęp,
spisanych_ich od_plemienia Reubena
sześć i_czterdzieści tysięcy i_pięć_setek.
(…)
Spisanych_ich od_plemienia Jahuda(ha)
cztery i_siedemdziesiąt tysięcy i_sześć setek.
(…)
Spisanych_ich od_plemienia Efraima
czterdzieści tysięcy i_pięć setek.
(…)
Spisanych_ich od_plemienia Dana
dwa i_sześćdziesiąt tysięcy i_siedem setek.”
Porządek spisów mężczyzn z kolejnych plemion
jest już przeprowadzony z podziałem na obozy i sztandary,
według zgrupowań po 3 plemiona na 4 strony wokół Przybytku,
dlatego Gad jest przesunięty do 1. grupy – razem z Reubenem,
który jako najstarszy i cieleśnie pierworodny jest pierwszy,
ale w ten sposób połączony z mniej znaczącym bratem z Zilpy,
podczas gdy Jahuda(h) przewodzi obozom samych potomków Lei
obejmując obozy znajdujące się na czele i wyruszające pierwsze
zgodnie z błogosławieństwem, które uczyniło go najliczniejszym;
co razem zgodnie wywyższa go na najznaczniejsze z plemion.
i_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego do_powiedzenia:
Lecz tego plemienia Lewiego nie spisuj,
i_tych głów nie dodasz wśród potomków Iszraela,
ale_ty wyznacz oto tych_Lewitów do Przybytku tego_Świadectwa
i_do wszystkich sprzętów_jego i_do wszystkiego, które dla_niego,
oni nosić_(będą) oto ten_Przybytek i_te wszystkie sprzęty_jego
i_oni obsługiwać_(będą)_go i_wokół od_Przybytku obozować.”
Spisz tych potomków Lewiego od_domu ojców_ich według_rodów_ich,
każdego mężczyznę od_syna miesiąca i_wzwyż spiszesz_ich.
I_spisał ich Mosze(h) według (słowa)_ust יהוה [Boga], jak nakazał.
(…)
Wszystkich policzono tych_Lewitów,
których policzył Mosze(h) i Aharon według (słowa)_ust יהוה [Boga]
według_rodów_ich, wszystkich mężczyzn od_syna miesiąca i_wzwyż
dwa i_dwadzieścia tysięcy.„
Plemię Lewiego nie zostało spisane razem z innymi,
lecz oddzielnie na innych zasadach (od 1 miesiąca, a nie 20 lat)
i z przydziałami do innej służby (Przybytek, a nie wojsko).
oraz miejsc obozowania (wewnątrz obozu, przy Przybytku);
a pomimo tego, że z pośród nich spisywano też młodszych
okazali się oni najmniej licznym z plemion Iszraela…
4. Porządek Obozu i Ułożenie Plemion
mąż w obozie_swoim i_mąż przy chorągwi_swojej od_zastępów_ich,
a_ci_Lewici obozowali_(będą) wokół od_Przybytku tego_Świadectwa
i_nie będzie gniewu na społeczność potomków Iszraela
i_strzegli_(będą) ci_Lewici tego pod_strażą Przybytku tego_Świadectwa.”
Podział miejsc w obozie został ustanowiony przez Boga
według przydzielonych funkcji i odpowiedzialności,
według udzielonego błogosławieństwa i uświęcenia,
żeby wszyscy mogli podołać swym zadaniom:
od strony Przybytku obozowali północnej.”
przed_obliczem Namiotu Spotkania ku_wschodowi
Mosze(h) i_Aharon i_synowie_jego,
strzegą ze_straży Przybytu dla_strzeżenia potomków Iszraela,
a_obcy ten_zbliżający_(się) zabity_zostanie.”
Lewici mieli mieszkać najbliżej przybytku,
ale pośród nich jedni z tyłu, inni po bokach,
a tylko Mosze(h) (Mojżesz) i koheni przed wejściem;
żeby dostępu do świętości strzegli najbardziej uświęceni,
nauczeni i przygotowani do służby, znający wymagania
oraz konsekwencje uchybień, do których nie dopuszczą…
’Mąż przy_chorągwi, przy_znakach dla_domu ojców_swoich,
obozowali_(będą) potomkowie Iszraela z_daleka,
wokół od_Namiotu Spotkania będą_obozowali.'”
Choć Namiot Spotkania znajdował się poza obozem
(jak jest napisane w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 33,7),
to jednak plemiona miały obozować wokół niego;
co wskazuje, że w środku obozu była pusta przestrzeń,
która oddzielała namioty mieszkalne ludu od Przybytku:
było to wolne miejsce zgromadzeń przed Świątynią Boga
analogiczne do dziedzińca zewnętrznego w Jeruszalaim,
ale nieomurowane, jak będzie znów (Za 2,4-5;Obj 11,2);
co wskazuje powrót do pierwotnego ustanowienia Boga,
gdy możliwość przyjścia do kohenów przy Świątyni
była dostępna dla szukających Boga i świętości.
Również obozy pozostałych plemion Iszraela,
choć w większej odległości od Świątyni Boga,
to także zostały ułożone według ważności i uświęcenia:
chorągiew obozu Jahuda(ha) według_zastępów_ich
i_księciem dla_potomków Jahuda(ha) Nachszon syn Aminadaba.
(…)
Wszystkich spisanych od_obozu Jahuda(ha)
sto tysięcy i_osiemdziesiąt tysięcy i_sześć tysięcy i_cztery setki
według_zastępów ich, pierwsi wyruszać_będą.”
i_księciem dla_potomków Reubena Elicur syn Szedieura.
(…)
Wszystkich spisanych od_obozu Reubena
sto tysięcy i_jeden i_pięćdziesiąt tysięcy i_cztery setki i_pięćdziesiąt
według_zastępów_ich i_drudzy wyruszą.”
jak obozowali, tak wyruszą mąż zgodnie_z ręką_swoją od_chorągwi_swych.”
i_księciem dla_potomków Efraima Eliszama syn Amichuda.
(…)
Wszystkich spisanych od_obozu Efraima
sto tysięcy i_osiem tysięcy i_sto
według_zastępów_ich i_trzecimi wyruszą.”
i_księciem dla_potomków Dana Achiezer syn Amiszadaja.
(…)
Wszystkich spisanych od_obozu Dana
sto tysięcy i_siedem i_pięćdziesiąt tysięcy i_sześć setek
jako_ostatni wyruszą według_chorągwi_swych.”
Z przodu, przed obozem kohenów jest Jahuda(h),
czyli plemię zapowiedzianego króla, Mesjasza,
z którego pochodzą Dawid i Jeszua (Jezus);
następni za nimi są pierworodni Iszraela
według zrodzenia i wyboru (Reuben i Efraim),
a na końcu obóz potomków służących;
co świadczy, że Bóg ma plan i porządek,
który obowiązuje we wszystkich sprawach…
5. Funkcje Lewitów
5a. Przenoszenie Sprzętów Przybytku
Rody Lewitów podzielone według synów tego patriarchy
otrzymały od Boga przydziały do różnych rodzajów służby,
a w szczególności przygotowywania, składania i rozkładania
oraz przenoszenia różnych część Namiotu Spotkania:
Dodaj te głowy potomków Kehata spośród potomków Lewiego
według_rodów_ich według_domu ojców_ich
od_syna trzydziestu lat i_wzwyż i_do syna pięćdziesięciu lat
wszystkich wchodzących według_zastępu
dla_wykonywania pracy w_Namiocie Spotkania
To służba potomów Kehata w_Namiocie Spotkania, Święte Świętych.
I_wejdzie Aharon i_synowie_jego w_zwijanie tego_obozu
i_zdejmą tę zasłonę okrycia i_owiną w_nią tę Skrzynię Świadectwa
i_położą na_nią okrycie, skóry tachasza i_rozciągną płachtę całą tekhelet
z_później i_włożą drążki_jej…”
i_wszystkie sprzęty te_święte w_zwijanie tego_obozu
i_po tym przystąpią potomkowie Kehata aby_nieść,
a_nie dotkną na te_święte aby_(nie)_umarli.
Taki ciężar potomków Kehata w_Namiocie Spotkania.”
Najpierw koheni (kapłani) mieli zajmować się sprzętami najświętszymi
poczynając od dokładnego zakrycia Skrzyni Świadectwa (Arki Przymierza),
której inni ludzie nie mogli ani dotykać ani nawet oglądać.
Choć Szemot/2Moj/Exodos/Wj 25,15 zdaje się sugerować,
że Skrzynia miała stać w przybytku w całości, wraz z drążkami,
to zapisany w tej parszy nakaz wkładania ich przed wymarszem
wskazuje, że jednak były one wyjmowane, ale nie oddzielane:
chodziło o to, że nie można ich było zabierać i wynosić na zewnątrz,
ale wraz ze Skrzynią miały być przechowywane w Miejscu Najświętszym;
żeby w razie potrzeby wszystko było gotowe do drogi.
Choć Tora(h) nie podaje długości drążków Skrzyni Przymierza,
to fakt, że była noszona przez 12 lewitów (Joz 3,14; 4,3) świadczy,
że musiały one dość znacząco wystawać z przodu i z tyłu;
a wnętrze Przybytku miało szerokość 6 desek po 1.5 łokcia
(Szemot/2Moj/ExodosWj 26,16; 26,22-23)
czyli 9 łokci – około 4.5 metra i na takiej długości
musiała mieścić się sama Skrzynia oraz 6 niosących;
więc gdyby ich nie wyjmowano na czas postojów;
to trudno by tam było postawioną Arkę ominąć,
żeby niosący mogli wyjść na zewnątrz…
I_nosić_(będą) te tkaniny tego_Przybytku i_ten Namiot Spotkania,
okrycie_jego _okrycie tego_tachasza, które na_nim z_wierzchu
i_tę zasłonę wejścia Namiotu Spotkania
i_te kotary tego_dziedzińca i_to okrycie wejściowej bramy tego_dziedzińca,
które na tym_Przybytku i_na ołtarzu wokół i_te powrozy_ich
i_wszystkie sprzęty służby_ich i_to wszystko,
co zrobione dla_nich i_służby_ich,”
według_domu ojców_ich spiszesz ich
od syna trzydziestu lat i_wzwyż i_do pięćdziesięciu lat spiszesz_ich
wszystkich przychodzących według_zastępu dla_służby Namiotu Spotkania
i_taka posługa ciężaru_ich w_całej służbie_ich w_Namiocie Spotkania:
deski Przybytku i_poprzeczki_jego i_słupy_jego i_podstawy_jego
i_słupy dziedzińca otaczające i_podstawy_ich i_paliki_ich i_sznury_ich,
dla_wszystkich sprzętów_ich i_dla_wszystkiego służby_ich…”
Pozostałe rody plemienia Lewiego nosiły części Przybytku,
jednym przydzielono części miękkie, np. tkaniny i skóry
(ale bardziej wrażliwe i wymagające ostrożności);
a drugim części twarde, np. belki, słupy i podstawy
(które są odporniejsze, ale też bardzo ciężkie):
każda grupa otrzymała zupełnie inne zadanie,
inną odpowiedzialność właściwą dla ich predyspozycji,
zgodną z talentami i zdolnościami, jakie mają.
5b. Ogłaszanie Wymarszy Obozów
to_wyruszą obozy obozujące na_wschodzie.
Gdy_zatrąbicie urywanie drugi_(raz),
to_wyruszą obozy obozujące na_południu.
Urywanie zatrąbicie na_zwijanie_obozów_ich.
(…)
I_SYNOWIE AHARONA, CI_KOHENI,
BĘDĄ_TRĄBIĆ W TRĄBY_[SREBRNE].
I_będzie_(to) dla_was za_Przepis wieczny
[także] dla_potomków_waszych.”
Ważną odpowiedzialną i władzą tego plemienia
było także ogłaszanie wymarszów obozów;
czego nie robił Jahuda(h) stojący na czego
ani nie można było uczynić tego samowolnie;
ale miało to być sygnalizowane srebrnymi trąbami
gdy wydawano z nich kolejne dźwięki urywane
dla kolejnych chorągwi – zgrupowań 3 plemion.
6. Błogosławieństwo, Owoce, Gorliwość i Funkcje
chorągiew obozu Jahuda(ha) według_zastępów_ich
i_księciem dla_potomków Jahuda(ha) Nachszon syn Aminadaba.
I_zastęp_jego i_spisano_ich cztery i_siedemdziesiąt tysięcy i_sześć setek.”
których policzył Mosze(h) i_Aharon według (słowa)_ust יהוה [Boga]
według_rodów_ich, wszystkich mężczyzn od_syna miesiąca i_wzwyż
dwa i_dwadzieścia tysięcy.„
Wszystkie fakty z tego czytania oprócz zwykłych instrukcji
jak Naród Iszraela miał obozować i postępować przy przenoszeniu
razem pokazują także ważny dodatkowy i ogólny sens:
Wszystkie części Ludu Bożego są zależne od siebie i ważne;
osoby wydające obfite owoce i idące na czele jak Jahuda(h),
które pokonują odstępstwa i pozyskują ludzi dla Boga,
dzięki czemu stają się liczni i ta zyskują na znaczeniu;
są dobrze widoczne i mogą robić wrażenie najważniejszych;
ale jednak podlegają oni zwierzchności Lewitów, kohenów,
którzy takich owoców mogą wydawać najmniej ze wszystkich,
lecz to oni odpowiadają za porządek i sprawiedliwość,
to oni utrzymują społeczność w całości i uświęceniu;
to oni są nauczeni jak osądzać i dlatego oni decydują
posyłając innych do ich zadań w odpowiednim czasie
oraz powstrzymując to, co złe lub nie na tę chwilę;
nie dopuszczają do pochopnych działań i błędów…
z_tyłu wszystkich_obozów według_zastępów_swoich
i_nad zastępem_jego Echiezer syn Amiszadaja.”
Nawet chorągiew Dana, która idzie z tyłu, jako ostatnia,
pełni ważną funkcję dla całego zgromadzenia:
tłumaczenia rabiniczne podają, że zbierani oni to,
co pozostałe plemiona zgubiły lub pozostawiły,
żeby nic ważnego nie zostało zmarnowane i stracone…
lub znowu ta głowa tym stopom: 'potrzeby ciebie nie mam’,
ale wiele bardziej te wydające_(się) członki tego ciała słabszymi być konieczne są,
a które uważamy za_mniej_godne_szacunku być tego ciała,
te szacunkiem obfitszym otaczamy
i te nieprzyzwoite nasze dostojność obfitszą ma,
te zaś dostojne nasze nie potrzeby_(takiej) mają, ale ten Bóg złączył to ciało
temu mającemu_braki obfitszy dawszy szacunek
aby nie byłoby rozdarcia w tym ciele,
ale to samo o siebie_wzajemnie troszczyłyby_(się) te członki.”
Wszystko to łączy się z mówiącym o tym
fragmencie z Brit Chadasza(h), Odnowiego Przymierza,
a szczególnie ze słowami z kilku dalszych wersetów listu,
które przypominają i wyraźnie podkreślają właśnie to,
że choć otrzymaliśmy od Boga różne potrzebne dary,
mamy różne talenty, natchnienie od Boga i funkcje,
to jednak razem stanowimy jedno pełne ciało,
w którym się wzajemnie potrzebujemy i uzupełniamy,
bo tylko w ten sposób możemy spełniać wszystko
i nie zabraknie nikomu tego, w czym uzupełnia go inny.
Samo czytanie (1Kor 12,15-17) poucza i pociesza osoby,
które np. nie mają oczekiwanych przez innych darów
i nie usługują w efektowny ani efektywny sposób
według błędnej oceny wszystkich jednymi kryteriami
przez tych wydających spektakularne owoce służby;
ale wskazuje, że są oni potrzebni w innym celu
i także mają dla społeczności wielką wartość
w sposób, który może być zrozumiały lub nie;
przytoczone dalsze słowa karcą zaś takie osoby,
które lekceważą i poniżają członków społeczności,
których pobożność nie jest tak widowiskowa,
ale w skromności wykonują swoje zadania,
których przecież nie czynią wcale na pokaz.
Z tego powodu jeden zwykły człowiek jak my wszyscy
nie powinien mieć wszystkich charyzmatów Ducha,
nie powinien nawet pomyśleć o samowystarczalności,
więc dobrze, że potrzebujemy polegać na innych
oraz zawsze trzeba pamiętać i kierować się tym,
że Bóg powołał nas do społeczności i wspólnoty,
więc temu mają służyć nasze pobożne wysiłki:
wspieraniu innych we wspólnym wzrastaniu.
Chwała Bogu!
Ostatnia modyfikacja: 2020-06-02.