Światła Obecności Boga
Komentarz do parszy „BeHaAloteKha” (części „W_Tym_Ustawianiu_Twoim„):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 8,1-12,16; Za 2,10/14-4,7; 1Kor 10,6-13.
Menora(h) i Światła Obecności Boga.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Zapalanie Światła Obecności Boga
„I_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego do_powiedzenia:
Przemów do Aharona i_powiedz do_niego:
W_tym_ustawianiu_twoim oto tych_lamp
na_przednią stronę tej_Menory świecić_(będzie) siedem tych_lamp.
I_uczynił tak Aharon: na przednią stronę tej_Menory ustawił lampy_jego
jak nakazał יהוה [Bóg] temu Moszemu.
I_tak_(była) wykonana ta_Menora(h):
kuta (ze)_złota od trzonu_jej do kwiatów kuta ona
według_wzoru, który ukazał יהוה temu Moszemu, tak uczynił.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 8,1-4)
Pierwszym tematem rozważania tego tygodnia i Szabatu
jest ustawianie Menory – siedmioramiennego świecznika Świątyni,
którego lampy miały płonąć codziennie co najmniej od wieczora do rana
(Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 24,1-4; Szemot/2Moj/Exodos/Wj 27,20-21),
ale zgodnie z tradycją niektóre z nich płonęły praktycznie całą dobę
podobnie jak ogień na ołtarzu rozpalany podczas służby każdego ranka
od płonącego tam wcześniej (Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 6,12-13).
Wskazuje to, że oprócz doczesnej funkcji oświetlania wnętrza Świątyni
oraz obrzędu jej zwyczajnego rozpalania według ustanowienia Boga
Menora(h) ma także duchowy sens wyrażony w tej praktyce:
jej ognie symbolizują obecność 7 aniołów strzegących Ludu Boga,
a choć jeden z nich płonący nieustannie, w każdym czasie
oznacza, że nawet na chwilę nie pozostajemy bez opieki.
Wspomina o tym także Haftora(h) do tej parszy i dalsza część tego tekstu,
gdzie lampy Menory nazwane są „oczami יהוה [Boga]” (Za 4,10)
i jest mowa także o dwóch sługach, którzy dostarczają im oliwy;
co pokazuje potrzebę współdziałania ludzi ze Stwórcą
w podtrzymywaniu tej relacji i świętości…
O znaczeniu Menory i innych sprzętów Świątyni była też już mowa
w komentarzu „Dary Przedstawiające Wieczność” do parszy Teruma(h),
która opisuje jak sam Bóg nakazał je wykonać…
2. Służba Lewitów w Świątyni
„I_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego do_powiedzenia:
Takie_(Prawo), które dla Lewitów
od_(syna) pięciu i_dwudziestu lat i_wzwyż
wejdzie dla_spełniania zastępu w_służbie Namiotu Spotkania,
a_od pięćdziesięciu lat wycofa_(się) z_wykonywania służby
i_nie (będzie)_pracował więcej, a_będzie pomagał tym braciom_swoim
w_Namiocie Spotkania dla_pilnowania służby,
a_pracy nie (będą)_wykonywali.
Tak uczynisz dla_Lewitów w_służbie_ich.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 8,23-26)
W tym fragmencie znajduje się 3. wybór części Lewitów
i wskazanie dla nich odpowiedniego znaczenia i służby:
– Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 3,11-51 to spis od miesiąca wzwyż,
w którym wybrani są wykupem za pierworodnych z całego Ludu Boga;
– Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 4,1-49 to spis w wieku od 30 do 50 lat,
w którym wybrani są wyznaczeni do noszenia części Namiotu Spotkania;
– Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 8,23-26 to spis w wieku od 25. do 50. roku,
w którym wybrani są do pełnienia służby w Świątyni (gdy jest rozłożona).
Choć to czytanie z Tory nie opisuje przydzielonych im zadań,
to z przykładów w historiach opisanych w Tanakhu wiadomo, że oni np.:
– zabijali i oprawiali zwierzęta oraz piekli mięso z oddań (ofiar) – 2Krn 35,10-15
pozostawiając dla kohenów (kapłanów) nakazane części do złożenia na ołtarzu;
– strzegli bram dziedzińców przed wstępem osób nieczystych – 1Krn 26,12-19;
– komponowali, grali i śpiewali psalmy – 1Krn 25,1-7;
jak to uregulował król Dawid (1Krn 23,1-26,32)
Trzeba tu jednak zwrócić uwagę, że te ograniczenia wieku
nie dotyczą służby kohenów, których urząd jest dożywotni (1Krn 23,13),
więc może on być objęty znacznie później i jeszcze sprawowany dłużej;
czego najlepszymi przykładami są już dwaj pierwsi: Aharon i Eleazar:
– Aharon miał więcej niż 83 lata gdy został pierwszym Kohenem HaGadol
i potem pełnił tę funkcję aż do swojej śmierci na Górze Hor w wieku 123 lat,
przez prawie 40 lat wędrówki (Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,23-29; 33,39);
– Eleazar urodził się w Micraim (Egiptach), a nawet miał tam syna – Pinchasa,
był kohenem przez większość okresu wędrówki po pustyni – prawie 40 lat,
a Kohenem HaGadol jeszcze przez życie Jahuszui (Jozuego) – Joz 24,29-33.
3. Świętowanie Pesach w Czystości
„I_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego na_Pustyni Synaj
w_roku drugim od_wyjścia z_Ziemi Micraim w_miesiącu pierwszym do_powiedzenia:
I_uczynią potomkowie Iszraela oto to_[oddanie] Pesach w_czasie_[wyznaczonym]_jego:
w_cztery [i]_dziesiątym dniu w_miesiącu tym między tymi_wieczorami uczynicie ją
w_czasie_[wyznaczonym]_jego według_wszystkich Ustaw_jego
i_według_wszystkich Praw_jego uczynicie je.„
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 9,1-3)
W następnym roku po wyjściu z Micraim (Egiptów) Bóg przypomina,
że należy świętować Pesach będące wspomnieniem tego wydarzenia;
co dowodzi ważności świąt Boga związanych ze spełnionymi sprawami;
które nie są wcale czymś tylko wykonanym, zużytym i zbędnym,
jak się o tym błędnie głosi w niektórych „Kościołach chrześcijańskich”,
ale raczej powodem do wdzięczności i rozważania dzieł Boga;
a także mogą wskazywać większą głębię dzieł Stwórcy,
która jeszcze wyrazi się w kolejnych spełnieniach tego,
co dodatkowo, symbolicznie może wyrażać historia…
„I_byli mężowie, którzy byli nieczyści dla_dusz_[zwłok] ludzkich
i_nie mogli dla_uczynienia tego_[oddania]_Pesach w_dniu tym_oto
i_zbliżyli_(się) przed_oblicze Moszego i_przed_oblicze Aharona w_dniu tym_oto
i_powiedzieli mężowie ci_właśnie do_nich: 'my nieczyści dla_dusz_[zwłok] ludzkich,
czemu odłączeni_[jesteśmy] aby_nie przystąpić [do]_tego oddania יהוה [Boga]
w_czasie_[wyznaczonym]_jego spośród potomków Iszraela?’
I_powiedział do_nich Mosze(h): ’Zaczekajcie i_posłucham co_nakaże יהוה wam’
I_przemówił יהוה [Bóg] do_Moszego do_powiedzenia:
’Przemów do potomków Iszraela do_powiedzenia:
Mąż_[każdy], mąż jeśli będzie nieczysty dla_duszy_[zmarłego]
lub w_drodze dalekiej do_was lub do_potomków_waszych,
niech_uczyni [oddanie]_Pesach dla_יהוה [Boga] w_miesiącu drugim
w_cztery [i]_dziesiątym dniu między wieczorami uczynią je:
nad przaśnikami i_gorzkimi_[ziołami] zjedzą,
nie zostawią z_niej aż_rano i_kości nie złamią,
według_wszystkich Ustaw tego_Pesach uczynią je.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 9,6-11)
Bardzo istotne w tej sprawie jest jednak to,
że pomimo pewnej ważności świąt i obowiązku ich przestrzegania
nie jest to wcale sedno ani najważniejszy element pobożności!
Przykazania biblijnych świąt Boga na pewno należy wykonywać
oddzielając ten czas na odpoczynek, zgromadzenia i modlitwę,
ale samo Prawo Boga ustanawia warunki, według których
nie wszystkie czynności może wykonywać każdy człowiek;
a osoby będące w stanie nieczystości lub winne grzechów
powinny się najpierw oczyścić aby móc świętować godnie!
Jak przypomina o tym także Iz 1,10-20
święta i rytuały nie zostały ustanowione po to,
żeby obrzędowością dawać fałszywe poczucie pobożności;
ale żeby uczestnictwo w nich stawiało wymagania i pouczenia,
które muszą przekładać się na praktykę powszedniego życia:
– trzeba postępować uczciwie, sprawiedliwie i dobrze;
– trzeba badać swoje czyny, myśli, nastawienie, zaniedbania;
– trzeba naprawiać swoje ewentualne uchybienia;
– trzeba starać się o to, żeby móc zbliżać się do Boga…
Dla osób, które nie mogły spełnić Pesach w terminie
Bóg ustanowił możliwość uczynienia tego o miesiąc później;
bo lepiej jest najpierw oczyścić się i dobrze przygotować,
żeby móc godnie oddać cześć Jedynemu Bogu;
niż oszukiwać samego siebie robiąc to byle jak
tylko jakimiś własnymi pozorami religijności…
4. Znaczenia Trąbień – Różne Sygnały
„I_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego do_powiedzenia:
Uczyń dla_siebie DWIE TRĄBY (ZE)_SREBRA, kuciem wykonasz je
i_będą dla_ciebie do_zwoływania społeczności
i_do_zwijania oto tych_obozów.
I_zatrąbią w_nie_[dwie] i_zgromadzi_(się) przy_tobie
cała społeczność u wejścia Namiotu Spotkania,
a_gdy w_jedną zatrąbią, i_zgromadzą_(się) przy_tobie
[tylko] ci_książęta, dowódcy tysięcy Iszraela.
Gdy zatrąbicie urywanie,
to_wyruszą obozy obozujące na_wschodzie.
Gdy zatrąbicie urywanie drugi_(raz),
to_wyruszą obozy obozujące na_południu.
Urywanie zatrąbicie na_zwijanie_obozów_ich.
I_GDY_BĘDZIECIE_GROMADZIĆ TO ZGROMADZENIE
ZATRĄBICIE, ALE_NIE URYWANIE!
I_SYNOWIE AHARONA, CI_KOHENI,
BĘDĄ_TRĄBIĆ W TRĄBY_[SREBRNE].
I_będzie_(to) dla_was za_Przepis wieczny
[także] dla_potomków_waszych.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 10,1-8)
Kolejnym tematem są trąbienia, które ustanowił Bóg
rozróżniając odpowiednie dźwięki dla odpowiednich spraw…
Ponieważ powtórne przyjście Mesjasza ma być ogłoszone trąbieniem
ważne jest, żeby te sygnały rozpoznać i właściwie na nie zareagować,
dlatego nie wystarczy wiedzieć, że trąbienie to biblijny zwyczaj
i nie wystarczy wydawać z szofarów dowolne, byle jakie dźwięki;
a choć np. tradycyjna sekwencja na Jom Terua(h) ma swoją wartość
i powinna być rozważana całkiem oddzielnie od tych dźwięków,
bo słucha się jej świadomie w szczególnych okolicznościach;
to o wiele ważniejsze jest ustanowienie Boga podane w Torze:
– [ciągły] dźwięk dwóch trąb zwołuje całą społeczność;
– [ciągły] dźwięk jednej trąby zwołuje tylko starszyznę;
– przerywane dźwięki to wymarsze kolejnych obozów;
bo właśnie takimi dźwiękami będziemy wzywani…
Istotne jest zatem, żeby w praktyce używać tych dźwięków dobrze:
– dźwiękami ciągłymi zwoływać się na zgromadzenia, w tym na nabożeństwa,
– dźwiękami urywanymi wysyłać w drogę i do walki „na zewnątrz obozu”;
bo inaczej albo nie nauczy się społeczności rozpoznawać ich właściwie
albo osoby rozpoznające sygnały będą zdziwione błędnym użyciem
i nie będą wiedziały jak należy się właściwie zachować w chwilach
gdy np. zaczyna się zgromadzenie, a dźwięki ogłaszają wymarsz…
Sama Tora(h) mówi wyraźnie i wprost, więc jest to Prawo Boga,
że zwoływania zgromadzenia nie robi się dźwiękiem urywanym.
Przykłady trąbień opisane w parszy oprócz doczesnych sensów
mogą być też wzorami dla podobnych praktyk duchowych,
np. urywane trąbienie przed wyruszeniem do walki z wrogiem
może pasować też do modlitw o wypędzenie demona i uzdrowienie,
a te przy oddaniach (ofiarach) wstępujących i społecznych (biesiadnych)
przed każdymi nabożeństwami i agapami (ucztami) ze wspólnotą;
ale nawet przy uogólnieniu i rozszerzeniu znaczeń tych sygnałów
trzeba rozróżniać którym z nich co będzie ogłaszane,
żeby wszyscy wzywani wiedzieli co teraz należy czynić
i Bóg też to wspomniał (Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 10,9-10).
1Kor 14,7-11 właśnie na przykładzie rozpoznawania dźwięków
wzywa do uczenia się i właściwego rozeznawania znaczeń,
wskazując konieczność wykładania tego, co jest dla społeczności,
żeby zrozumiałe mogło być zbudowaniem dla wszystkich.
Znaki od Boga mogą być też całkiem inne, dziwne, jak proroctwa,
ale nasz Bóg jest Bogiem Porządku, więc mają one swój wykład
i trzeba przyjmować ustanowienia Ojca w tej sprawie….
5. Wymarsz od Góry Synaj
„I_było w_roku drugim w_miesiącu drugim, w_dwudziestym_[dniu] w_miesiącu,
(że)_podniósł_(się) ten_obłok znad Przybytku Świadectwa i_wyruszyli potomkowie Iszraela
według_podróży_ich z_Pustyni Synaj i_zatrzymał_(się) ten_obłok na_Pustyni Paran,
a_wyruszyli na [słowa}_ust יהוה [Boga] w_ręku Moszego.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 10,11-13)
Kiedy wszystko zostało już ustanowione,
Świątynia wzniesiony, a służba w niej spełniana według Tory;
obłok okrywający obecność Boga uniósł się znad Przybytku
dając znak do wyruszenia w dalszą drogę do Ziemi Obiecanej,
do objęcia Królestwa, które Bóg zapowiedział Swemu Ludowi;
okazało się jednak, że ta droga nie była tak prosta,
a ludzie gotowi na otrzymanie darów Wszechmocnego…
6. Narzekania Ludu
„I_było_(że) ten_lud, (że)_szemrania złe w_uszach יהוה [Boga]
i_usłyszał יהוה i_zapłonął gniew_Jego i_zapalił_(się) wśród_nich ogień יהוה [Boga]
i_pochłonął w_końcu obozu i_wołał lud do_ Moszego
i_wstawił_(się) Mosze(h) do יהוה [Boga] i_wygasł ogień.
I_nadano imię miejsca owego Tabera(h)_[Palenie],
bo zapłonął wśród_nich ogień יהוה [Boga].
I_ten_tłum, który (był)_pośród_niego zapragnął żądzą
i_wrócili i_płakali znów potomkowie Iszraela
i_mówili: 'Kto da_jeść_nam mięso?
Wspominamy oto tę_rybę, którą jedliśmy w Micraim (za)_darmo,
oto te_ogórki i_oto te_melony i_oto te_pory i_oto tę_cebulę i_oto ten_czosnek;
a_teraz dusza_nasza schnie bez [tego]_wszystkiego,
tylko nad tym_manem oczy_nasze.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 11,1-6)
Pomimo wielu cudów i szczodrych darów Boga dla Iszraela,
krótko po wymarszu od Góry Synaj znów zaczął się bunt,
ludzie byli niezadowoleni z niebiańskiego pokarmu,
który doskonale zaspokajał ich rzeczywiste potrzeby;
ale znów pożądali tego, co mieli wcześniej w niewoli,
co wtedy tylko odwracało ich uwagę od problemów;
co było niby „za darmo”, ale raczej jak narkotyk…
Zgodnie z tym, co mówi o tym czytanie z Brit Chadasza(h),
historia ta została napisana jako przykład i przestroga dla nas,
abyśmy nie powtarzali podobnych błędów z mylnego przekonania,
że skoro Bóg nas wybrał i powołał, to wszystko nam można…
Zostaliśmy powołani do posłuszeństwa i uświęcenia,
więc tylko w ten sposób przychodzi także błogosławieństwo,
a bunt tak samo jak wtedy skończy się surowymi karami…
7. Światła Obecności Boga – Natchnienie 70 Starszych
„I_wyszedł Mosze(h) i_powiedział do tego_ludu oto te_Słowa יהוה
i_zebrał siedemdziesięciu mężów ze_starszych tego_ludu
i_ustawił ich wokół Namiotu i_zstąpił יהוה [Bóg] w_obłoku
i_mówił do_niego i_wziął z tego_ducha, który na_nim
i_dał na siedemdziesięciu mężów starszych
i_było, że_spoczął na_nich ten_duch i_prorokowali
i_nie powtórzyło_(się_to_więcej).
I_pozostali dwaj mężowie w_obozie,
imię tego_jednego Eldad i_imię tego_drugiego Medad
i_spoczął na_nich ten_duch [bo]_i_oni w_zapisanych_[byli],
a_nie wyszli do_Namiotu i_prorokowali w_obozie.
I_przybiegł ten_chłopiec i_wyznał Moszemu
i_powiedział: 'Eldad i_Medad prorokują w_obozie’
i_odpowiedział Jahuszua syn Nuna, sługa Moszego od_młodości_jego
i_powiedział: 'władco_mój, Mosze(h), zabroń_im!’
i_odpowiedział do_niego Mosze(h): 'Tym_zazdrosnym ty dla_mnie?
a_komu_(jeśli) da, cały lud יהוה [Boga] prorokami_(będzie),
bo da יהוה [Bóg] tego Ducha_Swego na_nich.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 11,24-29)
W reakcji na kolejny bunt Narodu Iszraela
Mosze(h) (Mojżesz) zwrócił się do Boga o pomoc dla siebie,
o przydzielenie innych osób, które podzielą jego odpowiedzialność
i Bóg ogłosił, że da 70 starszym tego samego ducha, co jemu.
Wydarzenie to jest wzorem tego,
że Bóg może każdego prowadzić tak samo i tym samym Duchem,
udzielając wszystkim rozeznania i zdolności do sprawiedliwości,
żeby móc innych nauczać i osądzać według Praw Boga;
a co najważniejsze samemu też postępować dobrze…
Historia ta świadczy także o tym,
że Bóg może powołać i przemienić także tych,
którzy sami tego nie chcą – jak Eldad i Medad,
ale mają swoje miejsce i funkcję w Jego planie…
Ponieważ wydarzenie to nastąpiło jakiś czas po wymarszu od Góry Synaj,
a więc po 23. dniu 2. miesiąca, gdzieś przy przełomie 2. i 3. miesiąca,
bardzo możliwe jest, że nastąpiło to podczas Chag Szabuot, Święta Tygodni
i podobnie jak wtedy podzielony został Duch Boga wzięty z Moszego,
później tak samo Duch działający i prowadzący Jeszuę (Jezusa) Mesjasza
został rozdzielony pomiędzy apostołów – rozmnożony na ilość otrzymujących,
co dzieje się nadal spełniając słowa zapowiedziane przez Moszego,
że prorokami Boga mogą być wszyscy, którym da Swego Ducha;
że wszyscy ludzie mogą doskonale znać i spełniać Wolę Boga,
jak o tym mówią obietnice Odnowienia Przymierza (Jr 31,31-40).
8. Bunt Aharona i Miriam
8a. Przyczyna Problemu
„I_mówiła Miriam i_Aharon przeciw_Moszemu
na_powód tej_kobiety, tej_Kuszytki, którą wziął, bo żonę Kuszytkę wziął.
I_mówili: 'Czy_jedynie tylko z_Moszem rozmawiał יהוה [Bóg]?
(czy)_nie także (z)_nami rozmawiał?’
I_usłyszał_[to] יהוה [Bóg].”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 12,1-2)
Także Miriam i Aharon sprzeciwili się przywództwu swego brata,
któremu zarzucali małżeństwo z cudzoziemką, a nie krewną ze swego narodu,
co było zwyczajem plemienia Lewiego (np. małżeństwa Amrama i Aharona)
i kontynuacją wzorów, jakie wcześniej dali Abraham, Icchak i Jakub…
Nazwanie żony Moszego „Kuszytką” nie musi oznaczać,
że pochodziła ona z narodu potomków Chama;
bo wiadomo, że prorok ożenił się w Midianie,
a to jest naród wywodzący się od syna Abrahama,
czyli także potomkowie Szema i bliscy krewni Iszraela.
Zgodnie z tradycją judaizmu słowo „Kuszytka” oznacza,
że żona Moszego była niezwykle piękną kobietą,
po prostu wyróżniała się wyglądem od wszystkich innych
jak jedna murzynka wśród wielu o jasnej karnacji;
co nie oznacza, że faktycznie była inna w taki sposób
ani nie ocenia akurat tej cechy wyglądu.
8b. Świata Obecności Boga – Postawy Przywódców
„A_tym_mężem Mosze(h) skromnym,
skromnym bardziej niż_wszyscy ludzie,
którzy na obliczu tej_Ziemi”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 12,3)
Zarzut stawiany prorokowi mógł być więc fałszywy,
a chodziło tylko o podważanie jego zwierzchnictwa;
które Bóg dał mu dlatego, że był on pokornym człowiekiem
i wcale nie pragnął władzy ani żadnych korzyści z niej płynących,
ale po prostu odpowiedzialnie spełniał swą służbę dla innych….
„I_wołał Mosze(h) do יהוה [Boga] mówiąc:
’Boże proszę, uzdrów ją!’
I_powiedział יהוה [Bóg] do Moszego:
’A_(gdyby)_ojciec_jej plując plunął w_twarz_jej,
(czy)_nie poniżona_(byłaby) siedem dni?
Zamkniętą_(będzie) siedem dni na_zewnątrz od_obozu
i_potem powróci.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 12,13-14)
…w tym także prosił o miłosierdzie dla swej siostry,
która okazała się zazdrosna i zbuntowała przeciw niemu,
która jako najbliższa zadała wyjątkowo dotkliwą ranę;
a mimo tego na jego modlitwę Bóg ograniczył jej karę.
Postawy Moszego wtedy i Jeszui (Jezusa) później
są Biblii doskonałymi i bardzo ważnymi wzorami;
że właściwe przywództwo jest służbą społeczności,
a prawdziwy zwierzchnik dany ludziom od Boga
poświęca się i troszczy o powierzony mu lud
znosząc jego kolejne sprzeciwy i odstępstwa
i prowadząc kogo się da do poprawy,
do pełnego powrotu do świętości.
Chwała Bogu.