Oczyszczające Ustawy Tory
Komentarz do parszy „Chukat” („Ustawy„):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,1-22,1;
Sdz 11,1-33; J 3,10-21
oraz parszy „Balakh” („Balakh” (Imię)):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 22,2-25,9;
Mi 5,6-6,8; 1Kor 1,20-31.
Ustawy Tory o oczyszczeniu.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Rytuał Oczyszczenia od Śmierci – Ustawy Tory
„I_przemówił יהוה do Moszego i_do Aharona do_powiedzenia:
To Ustawy Tej_Tory, które nakazał יהוה do_powiedzenia:
’Przemów do potomków Iszraela i_przyprowadzą do_ciebie jałówkę czerwoną
bez_skazy, która nie_ma w_niej wady, (na)_którą nie wkładano na_nią jarzma
i_oddacie ją do_Eleazara tego_kohena i_wyprowadzi ją na zewnątrz od_obozu
i_zabita_(będzie) ona przed_obliczem_jego…'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,1-3)
Tytułowe słowa tego czytania to „חקת התורה” („Chukat HaTora(h)”),
z czego słowo „חק” lub „חוק” („Chuk”) to „[Jedno Prawo]” lub „Ustawa”,
co może mieć też formę rodzaju żeńskiego „חקה” lub „חוקה” („Chuka(h)”);
ale w tekście Tory jest „חקת” („Chukat”) mające „ת” („taw”) zamiast „ה” („hej”),
więc nie jest to forma liczby pojedynczej, ale liczba mnoga „חקות” („Chukot”),
z tym, że zapisana tutaj skrótowo bez litery „ו” („waw”) pominiętego też w rdzeniu.
W tradycji rabinicznej cały obrzęd czerwonej jałówki to 1 z 613 Przykazań;
dlatego tytuł tej parszy także tłumaczy się w liczbie pojedynczej;
jednak w rzeczywistości fragment o tym opisuje wiele czynności,
które muszą kolejno wykonywać różne osoby:
1. czerwoną jałówkę mają dostarczyć potomkowie Iszraela,
jest to więc dar od całego narodu – od osoby, która taką mą,
bo spełniająca wszystkie warunki zdarza się bardzo rzadko;
2. ma być ona przekazana kohenowi, który musi ją sprawdzić
(nie kohen hagadol, bo tutaj Eleazar, gdy jeszcze żył Aharon,
który nie może się celowo zanieczyścić, co tu jest nakazane);
3. trzeba ją wyprowadzić poza obóz, poza miasto;
4. musi ją zabić ktoś inny niż ten kohen (kapłan);
5. kohen musi pokropić jej krwią siedem razy;
6. ktoś inny musi spalić tę krowę w całości;
7. kohen musi wrzucić drewno, hizop i karmazyn do ognia;
8. kohen i spalający krowę muszą wyprać szaty i się obmyć;
9. ktoś inny, wtedy czysty, musi zebrać popiół z krowy;
10. osoba zbierająca popiół musi wyprać szaty i się obmyć.
Sam obrzęd wymaga więc zaangażowania co najmniej 4 osób:
darczyńcy, kohena, spalającego oraz zbierającego popiół,
którzy na przemian wykonują co najmniej 10 czynności;
po czym w przypadku zanieczyszczenia przy zwłokach ludzkich
za każdym razem używa się popiołu z tego obrzędu do wody oczyszczenia;
sam tekst Tory świadczy więc pewnie, że jest to wiele nakazów,
których wykonanie należy do różnych osób i choć łączą się w jedno,
to każdy z nich trzeba też rozpatrywać oddzielnie i właściwie przydzielić.
„I_będzie dla_potomków Iszraela
i_dla_obcych przebywających wśród_nich
na_Ustawy Wieczności:
Ten_dotykający w_martwe_[zwłoki] od_jakiejkolwiek duszy ludzkiej
i_(będzie)_nieczysty siedem dni.
On oczyści_(się) w_dniu tym_trzecim i_w_dniu tym_siódmym [i]_(będzie)_czysty,
a_jeśli nie oczyścił_(się) w_dniu tym_trzecim i_w_dniu tym_siódmym nie (będzie)_czysty.
Każdy ten_dotykający w_martwe_[zwłoki] w_duszę tego_człowieka, który umarł
i_nie (będzie)_oczyszczony ten Przybytek יהוה zanieczyszcza
i_(zostanie)_odcięta ta_dusza, ta_oto, od_Iszraela,
bo wodą nieczystości nie pokropiono na niego, nieczysty będzie,
pozostanie nieczystość_jego na_nim.
(…)
I_wezmą dla_nieczystego z_popiołu spalonej_[krowy] (za)_ten_grzech
I_wleje_(się) na_to wody żywej do naczynia
i_weźmie hizop i_zanurzy w_wodzie mąż czysty
i_pokropi na ten_namiot i_na wszystkie naczynia
i_na te_dusze, które były tam
i_na tego_dotykającego w_kości lub w_zmarłego lub w_grób
i_pokropi czysty na tego_nieczystego w_dniu tym_trzecim i_w_dniu tym_siódmym
i_oczyści_go w_dniu tym_siódmym i_wypierze ubranie_swe i_umyje_(się) w_wodzie
i_(będzie)_czysty w_wieczór.„
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,11-13.17-19)
Obrzęd czerwonej jałówki jest przygotowaniem do oczyszczania od śmierci,
które samo w sobie także nie jest krótką pojedynczą czynnością,
ale procedurą składającą się z wielu elementów i trwającą 7 dni.
Choć bez Świątyni nie można i nie wykonuje się tych rytuałów,
bo dokładna realizacja tego jest niemożliwa, więc zakazana Prawem;
to są one także symbolicznym obrazem głębszych i ważniejszych pouczeń…
Jak oczyszczenie od śmierci po zetknięciu ze zwłokami ludzkimi
nie dokonywało się jak od mniejszych nieczystości jednego dnia,
ale wymagało przejścia procedury z kilkoma obrzędami w ciągu 7 dni;
tak też zanurzenie w śmierci i zmartwychwstaniu Jeszui (Jezusa) Mesjasza
i dokonujące się w tym obmycie z naszych własnych grzechów i śmierci
nie może być tylko nagłą i szybką ani prostą pojedynczą czynnością,
ale dopiero zwieńczeniem należytych przygotowań i spełnienia warunków,
do czego musi być odpowiednio przygotowany i zanurzający i zanurzany,
o czym więcej w tekście „Zanurzenie – Szybko czy Dobrze?„.
2. Miejsce Zabijania Czerwonej Krowy
„I_weźmie Eleazar ten_kohen z_krwi_jej na_palec_swój
i_pokropi na_wprost oblicza Namiotu Spotkania z_krwi siedem razy.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,4)
Z nakazu kropienia krwią w kierunku oblicza/frontu Namiotu Spotkania,
co tam czyniono w Miejscu Najświętszym, we wnętrzu Przybytku,
wnioskuje się, że kohen miał wykonywać ten obrzęd w miejscu,
skąd było widoczne to miejsce, w kierunku którego miał kropić,
skąd przez otwarte drzwi Świątyni mógłby patrzeć do środka Świątyni;
co oznacza, że musiało to być spełniane dokładnie na wschód od niej,
na zachodnim zboczu Góry Oliwnej prosto przed Domem Boga…
Fakt ten jest dla judaizmu mesjańskiego ważny także dlatego,
że jeśli Jeszua (Jezus) Mesjasz umiera jako spełnienie tej symboliki,
to jego śmierć także powinna nastąpić właśnie w tym miejscu,
które jest poza miastem, ale bardzo blisko Jeruszalaim,
a także w okolicy, która była popularnym miejscem pochówków,
gdzie wykuwano w skałach grobowce i do dziś są zachowane
dowodzące tego zabytki z I wieku p.n.e….
3. Szemranie z Powodu Braku Wody
„I_przybyli potomkowie Iszraela, cała ta_społeczność,
(na)_pustynię Cin w_Kadesz (w)_ten_początek
i_zatrzymał_(się) ten_lud w_Kadesz
i_zmarła tam Miriam i_pogrzebana_(jest) tam.
I_nie było wody dla_społeczności i_zebrali_(się)
przeciw Moszemu i_przeciw Aharonowi.
I_kłócił_(się) ten_lud z Moszem i_mówili_mu mówiąc:
I_nie_(lepiej) (gdybyśmy)_zginęli w_zginięciu barci_naszych od_oblicza יהוה?
I_dla_czego wyprowadziliście to zgromadzenie יהוה na tę_pustynię oto
aby_umrzeć tu nam i_bydłu_naszemu?
I_dla_czego wyprowadziliście nas z_Micraim dla_przyprowadzenia nas
na to_miejsce to_złe oto, nie miejsce nasienia i_fig i_winorośli i_granatu
i_wody nie_ma do_picia.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,1-5)
Choć Bóg rozwiązywał już wcześniej podobne problemy
i dostarczył Iszraelowi wody nawet na 2 różne sposoby:
– czyniąc zdatnymi do picia gorzkie wody z Mara(h)
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 15,22-26);
– wyprowadzając ze skały wodę w Masa(h) i Meriba(h)
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 17,1-7),
w tym samym lub bliskim i podobnym miejscu jak teraz;
to wciąż brakowało im wiary w Jego troskę i moc,
ciągle wątpili w to, że Bóg ma dobry plan i sposób,
żeby spełnić obietnice i zaspokoić ich potrzeby;
dlatego mimo doświadczonych cudów i zachęt
po raz kolejny kłócili się zamiast prosić i czekać…
4. Mosze(h) Zwraca się do Boga
„I_weszli Mosze(h) i_Aharon od_oblicza tej_społeczności
do wejścia Namiotu Spotkania i_upadli na oblicza_swe
i_ukazała_(się) chwała יהוה im.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,6)
Postawa Moszego i Aharona była w tej sytuacji
po raz kolejnym wzorem właściwego zachowania;
położeniem ufności w Bogu i oddaniem Mu chwały,
żeby zechciał życzliwie spojrzeć i pomóc…
5. Uderzenie w Skałę
„I_przemówił יהוה do Moszego mówiąc:
’Weź tę laskę i_zbierz oto tę_społeczność ty i_Aharon, brak_twój
i_przemówicie do tej_skały na_oczach_ich i_wyda wodę_jej
i_wyprowadzisz dla_nich wodę ze_skały i_dasz_pić
oto tej_społeczności i_oto bydłu_ich.’
I_wziął Mosze(h) oto tę_laskę z_przed_oblicza יהוה,
jak nakazał_mu i_zgromadził Mosze(h) i_Aharon
oto tę_społeczność do_oblicza tej_skały i_powiedział do_nich:
’Słuchajcie więc wy_buntownicy, czy_z tej_skały oto wyprowadzimy dla_was wodę?’
I_podniósł Mosze(h) tę rękę_jego i_uderzył oto tę_skałę w_lasce_swojej dwa_razy
i_wyszło wody wiele i_napiła_(się) ta_społeczność i_bydło_ich.
I_rzekł יהוה do Moszego i_do Aharona:
’Ponieważ nie_(było) tej_wierności_waszej we_Mnie
dla_tej_świętości_Mojej przed_oczyma potomków Iszraela,
dlatego nie wprowadzicie oto tego_zgromadzenia oto do tej_ziemi, którą dałem im.’
To wody kłótni, bo kłócili_(się) potomkowie Iszraela (z)_tym יהוה
i_[okazał_się]_świętym wśród_nich.”
(Bemidbar/4Moj/ArithmoiLb 20,7-13)
Zwykle podaje się, że błędem Moszego (Mojżesza),
za który został ukarany zakazem wejścia do Ziemi Obiecanej
jest to, że uderzył skałę laską dwa razy zamiast do niej mówić,
że nie był posłuszny Bogu, ale zrobił to po swojemu.
Nie negując tej interpretacji i zachowując ją jako część prawdy
warto jednak zwrócić też uwagę i rozważyć inną możliwość,
mniej widoczny aspekt sprawy, który jest nie mniej ważny…
Według świadectwa Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 3,25-26
Mosze(h) nie mógł wprowadzić Iszraela do Królestwa Boga
„z powodu was”, czyli z powodu ludu, który był oporny,
więc słowa zarzutu „לא האמנתם בי” („le haEmunatam bi”)
można odnieść tak do proroka, jak i do ogółu narodu,
któremu wtedy zabrakło wiary lub wierności…
W takiej sytuacji faktyczną słabością Moszego
nie był tylko sam gest wykonany podczas tego cudu;
ale raczej to, że jako nauczyciel, sędzia i przywódca narodu
dawał on im wszystko jako proste i gotowe, jak potrzebowali,
zarówno napomnienia i kary, jak ratunek i potrzebne dary,
wszystko otrzymywali od niego, przez jego wstawiennictwo;
więc nie nauczyli się sami rozumieć sedna relacji z Bogiem,
w której czyny są z karami i błogosławieństwami powiązane.
Z tego też powodu Bóg postanowił, objawił i uczynił tak,
że prowadzenie samego Moszego nie jest wystarczające,
ale musi przyjść po nim następca, który dokończy dzieło
sprawując swe przywództwo w inny sposób niż Mosze(h),
dając ludowi własne doświadczenia oraz zrozumienie,
żeby wprowadzić Lud Boga do Obiecanego Królestwa,
w którym będą umieli sami dalej żyć dobrze
po tym, jak otrzymają swe działy i się rozejdą…
Choć Mosze(h) jako przywódca był gorliwy i sumienny,
spełniał wszystko, co było potrzebne i trudno mu coś zarzucić;
to przez to wszyscy inni polegali tylko na nim i sami byli bierni,
zaledwie garstka z ponad 600 000 angażowała się dobrowolnie;
co jest niemal identyczne w wielu współczesnych „Kościołach”
i całkiem inne niż wzór społeczności mesjańskiej apostołów,
gdzie praktycznie wszyscy powinni pełnić jakąś funkcję
i usługiwać zgodnie z otrzymanymi od Boga talentami;
być prowadzeni Duchem tak jak Mosze(h) powiedział
po udzieleniu jego natchnienia na 70 starszych
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 11,29)…
Fragmenty Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 27,12-14
oraz Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 32,50-52; 34,4
potwierdzają winę Moszego i sprzeciw nakazowi Boga;
więc pomimo zrozumienia na zupełnie innym poziomie
także błąd w samym wyprowadzeniu wody ze skały.
Choć w rzeczywistości Mosze(h) najpierw uwielbił Boga
oddając pokłon przed wejściem do Namiotu Spotkania,
a potem wykonał nakaz, aby wziąć laskę i wyprowadzić wodę,
to jednak wygląda na to, że niewłaściwie zrozumiał polecenie,
bo w świetle tego, co bardzo podobnie wydarzyło się wcześniej
myślał, że ma znów ogłosić cud i wyprowadzić wodę uderzeniem,
powiedzieć przy skale co się stanie i wykonać sprawiający gest;
więc szczerze i z pełnym przekonaniem o swym posłuszeństwie
uczynił nieco inaczej niż zostało to powiedziane dokładnie…
Skoro nawet ktoś taki jak prorok Mosze(h),
który był natchniony Duchem Bożym;
a także bardzo wykształcony i doświadczony:
– uczony do pełnienia urzędu na dworze faraona,
– służący w rodzinie jednego ze starszych Midianu,
wszechstronnie przygotowany do swej funkcji;
mógł popełnić błąd w rozumieniu Słów Boga;
to tym bardziej wszyscy inni, zwykli ludzie,
którym Bóg nie powierzył tak wielkich zadań,
muszą być uważni w interpretacji objawień
czy to w osobistych proroctwach czy z Biblii,
bo może się okazać, że każde przeoczone słowo
lub pochopne skojarzenie i własne założenie
doprowadzi do tego, że okaże się nieposłusznym…
Choć czytając to w przekładzie na język polski
pomiędzy „do skały” oraz „nad skałą” jest duża różnica,
to w oryginale „אל הסלע” („el (h)asela”) i ” על הסלע” („al (h)asela”)
są już zapisane bardzo podobnie, a mogą być czytane tak samo,
zaś „על” („al”) to jest „nad” lub „na”, a „אל” to jest „do” lub „ku”
(a litery „א” („alef”) i „ע” („ajin”) czyta się i jako „a” i jako „e”);
więc Mosze(h), który nie czytał wyraźnej relacji tych słów,
ale słyszał ich praktycznie nierozróżnialną wymowę
na prawdę mógł się uczciwie pomylić w zrozumieniu,
szczególnie w świetle wcześniejszych doświadczeń;
co zdarzyło by się też większości innych ludzi…
Niestety taki problem jest obecnie bardzo powszechny
nie tylko w sprawie wykładania Słowa Bożego, ale i innych…
Ludzie nie mający zupełnie żadnego przygotowania w sprawie,
bez doświadczenia praktycznego i bez wykształcenia teoretycznego,
którzy nawet nie przeczytali żadnej książki w danej dziedzinie,
więc nawet samodzielnie nie zgłębili prawdziwie zagadnienia
po obejrzeniu kilku filmików lub obrazków w Internecie
nagle uważają się za ekspertów i głoszą innym swe poglądy,
które są pochopnymi wnioskami z pojedynczych przypadków
i podobnym błędem jak powtórzenie, którego dokonał Mosze(h),
ale uogólnionym znacznie bardziej bezpodstawnie…
6. Odmowy Przejścia przez Edom i Moab
„I_rzekł do_nich Edom: 'Nie przejdziesz w_moim,
inaczej z_mieczem wyjdę przeciwko_tobie’
i_powiedzieli do_niego potomkowie Iszraela:
’na_drogach_głównych pójdziemy,
i_jeśli z_wody_twojej wypijemy ja i_stada_moje, to_dam zapłatę,
tylko nie_ma sprawy_(spornej), w_pieszo obym_przeszedł’
I_rzekł: 'Nie przejdziesz’!
I_wyszedł Edom naprzeciw_niego z_ludem wielkim i_w_ręku mocnym
i_odmówił Edom dania temu Iszraelowi przejścia w_granicach_jego
i_skręcił Iszrael od_niego.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,18-21)
„Wtedy wysłał Iszrael posłańców do króla Edomu do_powiedzenia:
’Pozwól, (że)_przejdę w_ziemi_twojej’, ale_nie wysłuchał król Edomu
i_też do króla Moabu posłał, ale_nie zgodził_(się)
i_pozostał Iszrael w_Kadesz i_szedł w_pustyni
i_okrążył tę ziemię Edomu i_tę ziemię Moabu
i_podszedł od_wschodu Słońca do_ziemi Moabu
i_rozbili_obóz po_drugiej_stronie Ernonu,
lecz_nie przeszli w_granice Moabu,
bo Ernon granicą Moabu.”
(Sdz 11,17-18)
Choć Narody zamieszkujące poza Ziemią Kanaan
mogły zarówno przepuścić Iszraela jak i tego odmówić,
powitać ich z otwartymi rękami lub wystawić swe wojsko;
to obu tych wyborów można było dokonać właściwie,
bez prowokowania sporu, bez atakowania…
W takiej sytuacji Lud Boga także musiał zachować się pokojowo
nie rozpoczynając własnej wojny z tymi, którzy sami nie uczynili się wrogami;
dlatego okrążyli granice tych narodów, które wystawiły wojsko przeciw nim,
ale ustawiły je wyłącznie do obrony po swej stronie granicy…
Właściwą postawą jest wychodzenie z propozycją pokoju,
żeby zachować go z tymi, z którymi jest to możliwe,
żeby dać szansę na dobro tym, którzy zechcą skorzystać
i utrzymać właściwe relacje lub gdy potrzeba, to je poprawić;
ale niestety nie zawsze się tak dzieje…
7. Walki z Kanaanejczykami i Amorytami
„I_usłyszał ten_Kanaanejczyk, król Aradu mieszkający (w)_tym_Negebie,
że idzie Iszrael drogą tego_Atarim i_zaatakował w_Iszraela i_zniewolił z_nich jeńców
i_ślubował Iszrael ślub dla_יהוה, i_powiedział:
’Jeśli wydając wydasz oto ten_lud oto w_ręce_moje,
to_obłożę_klątwą te miasta_ich’.
I_wysłuchał יהוה w_głos Iszraela i_wydał oto tych_Kanaanejczyków
i_obłożyli_klątwą ich i_miasta_ich i_nazwano imię tego_miejsca Chorma.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 21,1-3)
„I_posłał Iszrael wysłanników do Sichona, króla tych_Emorytów do_powiedzenia:
’Przejdę przez_ziemię_twoją, nie zboczymy na_pole ani_na_winnicę,
nie będziemy_pili wody ze_studni, po_drodze tego_króla pójdziemy
aż gdy przekroczymy granicę_twoją’.
I_nie pozwolił Sichon temu Iszraelowi przejść w_granicę_swoją
i_zebrał Sichon ten cały lud_jego i_wyruszył dla_spotkania Iszraela na_pustyni
i_przyszedł do Jahac i_zaatakował Iszraela
i_pobił_go Iszrael ostrzem miecza i_zdobył tę ziemię_jego od_Ernon do Jabok,
aż_do (kraju)_synów Amona, bo silna granica synów Amona.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 21,21-24)
Zupełnie inną postawę niż Edom i Moab zaprezentowali Kanaanejczycy i Emoryci,
którzy otrzymali takie same propozycje pokoju jak ci, z którymi wojny nie było,
ale to oni zdecydowali się jako pierwsi przekroczyć granicę i zaatakować…
W takiej sytuacji Iszrael był nie tylko uprawniony do walki z wrogiem,
ale złożyli Bogu śluby, które Stwórca przyjął, żeby ich doszczętnie zniszczyć;
żeby taka zła, agresywna postawa została wytępiona i się nie powtarzała…
8. Jadowite Węże i Wywyższenie Węża
„I_posłał יהוה na_lud oto te_węże te_jadowite
i_kąsały oto ten_lud i_umarło ludzi wielu z_Iszraela
i_przyszedł ten_lud do Moszego i_powiedział:
’Zgrzeszyliśmy, bo mówiliśmy przeciw_יהוה
i_przeciw_tobie, módl_(się) do יהוה,
a_oddali od-nas oto te_węże.’
I_modlił_(się) Mosze(h) za ten_lud
i_powiedział יהוה do Moszego:
’Uczyń dla_siebie jadowitego_(węża)
i_umieść go na_słupie
i_będzie_(że) każdy ten_ukąszony
i_spojrzy na_niego i_(będzie)_żył..’
I_uczynił Mosze(h) węża miedzianego
i_umieścił_go na tym_słupie
i_było, (że)_jeśli ukąsił ten_wąż tego męża,
a_spojrzał na węża tego_miedzianego, żywy_(pozostał).”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 21,6-9)
Po kolejnym szemraniu i złorzeczeniu Bogu i Moszemu
Iszraela dotknęła następna śmiertelna plaga – jadowite węże;
ratunkiem od której miał być znak miedzianego węża,
którego Mosze(h) miał wykonać i powiesić na słupie…
Trzeba w tym sprawie zrozumieć, że ten wizerunek węża
nie narusza zakazu od Boga, bo nie miał być przedmiotem czci;
węże były wtedy zagrożeniem i Iszrael ich nienawidził,
a powieszenie – ukazany publicznie wyrok potępienia
był dla spoglądających na to znakiem końca plagi,
zatem tak wywyższony wąż był symbolicznie pokonany,
co przynosiło Iszraelowi nadzieję i zwycięstwo przeciw pladze…
„I_było w_roku trzecim od_Hoszea syna Ela(h), króla Iszraela,
(że)_królem Chezekjahu, syn Echaza, króla Jahuda(ha),
synem dwudziestu (i)_pięciu lat był w_królowaniu_jego
i_dwadzieścia i_dziewięć lat królował w_Jeruszalaim,
a_imię matki_jego Abija, córka Zekarijaha.
I_czynił to_(co)_słuszne w_oczach יהוה,
jak_wszystko, co czynił Dawid, ojciec_jego.
On (kazał)_usunąć te_wyżyny
i_połamać oto te_macewy i_wyciąć oto te_aszery
i_potłukł węża tego_miedzianego, którego uczynił Mosze(h),
bo aż_do tych_dni, tych_oto, byli potomkowie Iszraela
kadzącymi dla_niego i_nazywali go Nechusztan.
W_יהוה Bogu Iszraela pokładał nadzieję
i_po_nim nie było takiego_jak_on pośród_wszystkich królów Jahuda(ha)
i_którzy byli przed_obliczem_jego.
I_przylgnął w_יהוה , nie_odwrócił_(się) od_pójścia_za_Nim
i_zachowywał Przykazania_Jego, które nakazał יהוה temu Moszemu
i_był יהוה z_nim we_wszystkim, co podejmował, miał_powodzenie.”
(2Krl 18,1-7a)
Choć Tora(h) tego nie nakazuje ani o tym nie mówi,
to Iszrael zachował ten miedziany wizerunek węża
i niestety wiele setek lat później uczynił z niego przedmiot kultu
trwający aż do czasów króla Chezekjahu (Ezechiasza, Hiskiasza),
który postanowił tego węża zupełnie zniszczyć wraz z innymi bożkami
oraz przedmiotami służącymi do praktykowania bałwochwalstwa;
co pomimo zniszczenia dzieła Moszego wykonanego na rozkaz Boga
zostało opisane jako jeden z najlepszych przykładów wierności Bogu i Torze
i stanowi dowód, że wywyższenie węża nie miało być jego uczczeniem,
a takie użycie go było wypaczeniem tego biblijnego znaku…
Jak zatem rozumieć słowa samego Jeszui (Jezusa) Mesjasza,
że on ma być wywyższony tak samo jak wąż na pustyni?
„I jak Mosze(h) wywyższył tego węża na tym pustkowiu,
tak być_wywyższonym trzeba temu synowi tego człowieka
aby każdy ten wierzący w niego [nie zginąłby, ale] miałby życie wieczne.”
(J 3,14-15)
Słowa te są zapowiedzią rodzaju śmierci (J 12,32-33; 18,32)
i wzięcia przez Mesjasza na siebie wyroku potępienia
za grzeszne skłonności ciała, które ukrzyżowane umarło;
żeby właściwie wywyższyć to, co lepsze i wieczne:
prowadzenie Duchem Boga, które ma udoskonalać
czyniąc przemienionych ludzi zdolnymi do świętości
w naśladowaniu Jeszui (Jezusa), żył Duchem
i właśnie tego we wszystkim dawał wzór:
„Żadne zatem teraz potępienie to w Mesjaszu Jeszui,
to bowiem Prawo tego Ducha tego życia w Mesjaszu Jeszui
wyzwoliło cię od tego prawa tego grzechu i tej śmierci,
to bowiem niezdolne tego Prawa, w którym słabe_(było) z_powodu tego ciała,
ten Bóg tego swojego syna posławszy w podobieństwie ciała grzechu
i za grzech potępił ten grzech w tym ciele,
aby ten Przepis tego Prawa został_spełniony w nas,
tych nie według ciała chodzących, ale według Ducha.”
(Rz 8,1-4)
Całość nauczania Biblii pewnie świadczy,
że śmierć Jeszui (Jezusa) Mesjasza na krzyżu
nie może ani nie powinna być podstawą do tego,
żeby czcią otaczać krzyż ani wizerunek Jeszui (Jezusa),
bo zwieńczenie jego działalności męczeńską śmiercią
ma pouczać właśnie o tym, żeby nie patrzeć na ciało,
ale skupić uwagę i ufność na Duchu, który go prowadził,
na Ojcu, Jedynym Bogu, który go do wszystkiego uzdolnił,
a za to spełnione poświęcenie wskrzesił z martwych,
wielce wywyższył i ustanowił władcą…
9. Balakh – Źle Myślący Król
„I_zobaczył Balakh syn Cipora to wszystko,
co uczynił Iszrael wobec_Emorytów
i_strach_ogarnął Moaba przed tym_ludem bardzo
bo wielki on i_bał_(się) Moab przed potomkami Iszraela
I_rzekł Moab do_starszych Midianu: 'teraz zgarnie to_zgromadzenie
to wszystko wokół_nas jak_zgarnia ten_wół tę trawę tego_pola’,
a_Balakh syn Cipora (był)_królem dla_Moabu w_czasie tym_oto
i_posłał wysłanników do Baalama, do_Petor,
które nad tą_rzeką ziemi synów ludu_jego
dla_zawołania go mówiąc: 'Oto lud wyszedł z_Micraim,
oto okrył to źródło tej_ziemi i_on mieszka naprzeciw_mnie,
a_teraz przyjdź więc przeklnij dla_mnie oto ten_lud oto,
bo silniejszy on ode_mnie, może pokonam,
pobijemy go i_wypędzimy z tej_ziemi,
bo wiem_(że) ten, kogo błogosławisz błogosławiony
i_kogo przeklinasz, przeklęty_(będzie).'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 22,2-6)
Strach Moabitów przed Iszraelem nie powinien dziwić,
szukanie sposobu na ratunek przed potężniejszymi także;
ale skoro Balakh wiedział, że Bóg wysłuchuje Baalama
i może on tak samo skutecznie przekląć lub błogosławić;
to czemu wolał szukać krzywdy innych, a nie własnego dobra?
Czy stając w obliczu wielkiego zagrożenia
należy bronić za wszelką cenę przegranej sprawy
i wedle własnego wyobrażenia chcieć porażki wroga;
czy szukając pomocy u wyższego autorytetu
lepiej zdać się na propozycję i rozwiązanie,
które ratunek przyniesie w inny sposób?
Nawet Ezaw po tym jak sprzedał pierworództwo
i utracił najlepsze błogosławieństwo od swego ojca
zapytał go „czy tylko jedno masz błogosławieństwo?”
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 27,36-38)
szukając czegokolwiek dobrego dla siebie,
a niekoniecznie przekleństwa dla wroga…
Balakh mógł uzyskać dla swego ludu błogosławieństwo,
być może zapewnienie, że wojny z Iszraelem nie będzie,
bo Bóg im zabronił, więc na pewno nie zaatakują pierwsi
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 2,9-11),
bo Moab miał swój udział w Przymierzu Abrahama
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 15,18-21 – ziemie 10 narodów;
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 7,1 – ziemie 7 narodów;
więc pozostałe 3 miały być dla Edomu, Moabu i Amonu);
a być może propozycję lepszego zachowania;
skoro jednak wybrał przeklinanie Iszraela,
stało się tak, jak to opisuje historia w Biblii…
10. Bóg albo Anioł…
„Nie człowiekiem Bóg aby_kłamał
i_nie synem człowieka aby_żałował,
(czy)_on mówi, a_nie czyni
i_mówi, a_nie spełnia?”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 23,19)
„I_widział יהוה, że wielkie zła tego_człowieka na_Ziemi
i_każda skłonność myśli serca_jego tylko zła każdego tego_dnia
i_żałował יהוה, że uczynił oto tego_człowieka na_Ziemi
i_zasmucił_(się) w sercu_swoim.”
(Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 6,5-6)
Wśród proroctw Baalama padają słowa, że Bóg nie żałuje;
a wcześniej Tora(h) mówił, że Bóg żałował stworzenia człowieka;
co może sprawiać mylne wrażenie sprzeczności tych stwierdzeń,
ale w rzeczywistości tak nie jest, co wyraźnie pokazuje kontekst
zawierający drugi sens tego słowa w sąsiedniej części zdania:
– w księdze Bereszit żałowanie oznacza po prostu smucenie się;
– w księdze Bemidbar żałowanie to zmiana decyzji, uznanie swego błędu.
Bóg z pewnością dostrzega i reaguje na nasze dobre i złe czyny,
jak każdy rodzic raduje się z sukcesów i smuci z upadków,
ale jako najmądrzejszy i wszechmocny nie popełnia błędów,
więc nie musi zmieniać ani poprawiać swych ustanowień,
ale realizuje je dalej poprawiając błędy jakie popełniają ludzie…
Choć pożałował stworzenia człowieka, to nie cofnął tego,
ale uratował Noacha, potomka Adama i od niego wywiódł Mesjasza,
jak to było postanowione przed stworzeniem świata (1P 1,19-20),
zatem pierwotny plan Boga spełniał się dalej tak samo
jak od samego początku był przez Stwórcę wymyślony.
Skoro jednak Bóg nie zmienia zdania,
to jak rozumieć zamieszanie w objawieniach Baalama,
któremu najpierw zabronione jest iść do Balakha,
potem otrzymuje polecenie, żeby jednak szedł,
potem anioł Boga chce go zabić za to, że idzie,
a na koniec mówi mu, żeby mówił tylko to,
co zostanie mu objawione?
„I_powiedział do_nich:
’pozostańcie tu tej_nocy
i_przyniosę wam słowo, jakie powie יהוה do_mnie’
i_pozostali książęta Moabu u Baalama.
I_przyszedł elohim do Baalama i_rzekł:
’Kim_(są) mężowie ci_oto, u_ciebie?’
I_powiedział Baalam do tego_elohim:
’Balakh, syn Cipora, król Moabu posłał do_mnie:
oto ten_lud ten_wychodzący z_Micraim
i_przykrył to źródło tej_ziemi,
teraz przyjdź, przeklnij dla_mnie go,
może (będę)_mógł zwalczyć go i_wypędzić_go.’
I_rzekł elohim do Baalama: 'Nie pójdziesz z_nimi,
nie przeklniesz oto tego_ludu, bo błogosławiony on.’„
(Bamidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 22,8-12)
„Ale_teraz pozostańcie więc według_tego też wy tej_nocy
i_dowiem_(się) co znowu יהוה powie ze_mną
i_przyszedł elohim do Baalama nocą i_rzekł do_niego:
’Jeśli dla_zaproszenia dla_ciebie przyszli mężowie, powstań [i]_idź z_nimi,
ale oto to_słowo, które powiem do_ciebie, je wykonasz.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 22,19-20)
„I_znów anioł (od)_יהוה przesunął_(się) i_stanął w_miejscu wąskim,
gdzie nie_było drogi aby_skręcić (w)_prawo ani_(w)_lewo
i_zobaczyła ta_oślica tego anioła (od)_יהוה i_położyła_(się) pod Baalamem
i_rozpalił_(się) gniew Baalama i_bił oto tę_oślicę w_kiju
i_otworzył יהוה te usta tej_oślicy i_rzekła do_Baalama:
’co uczyniłam dla_ciebie, że bijesz_mnie tak trzy razy?’
I_rzekł Baalam do_oślicy: 'Bo drwiłaś ze_mnie,
gdybym miał miecz w_ręku_moim, to teraz zabiłbym_cię.’
I_powiedziała ta_oślica do_Baalama:
’czy_nie ja oślicą_twoją, którą jeździsz odkąd_ja_twoja aż_do tego_dnia
tak ten_zwyczaj zwykłam dla_czynienia tobie tak?’ I_powiedział: „nie!’
I_otworzył יהוה te oczy Baalama i_ujrzał tego anioła (od)_יהוה
stojącego (na)_drodze i_miecz_jego wyciągnięty w_ręku_jego
i_pochylił_(się) i_pokłonił na_twarz_swoją
i_powiedział do_niego anioł (od)_יהוה:
’po co zabiłeś tę oślicę_swoją tak trzy razy,
oto ja wyruszyłem jako_przeciwnik,
bo zgubna_(jest) ta_droga przede_mną
i_ujrzała_mnie ta_oślica i_ustępowała przed_obliczem_mym tak trzy razy,
gdyby_nie usunęła_(się) przed_obliczem_mym,
to teraz dlatego ciebie zabiłbym i_ją żywą_(zostawił).’
I_rzekł Baalam do anioła (od)_יהוה:
’zgrzeszyłem, bo nie poznałem, że ty stoisz naprzeciw_mnie
na_drodze i_teraz jeśli złe_(to) w_oczach_twoich, zawrócę do_siebie.’
I_rzekł anioł (od)_יהוה do Baalama: 'Idź z tym_mężami,
ale_tylko oto to_słowo, które powiem do_ciebie, je powiesz.’
I_poszedł Baalam z książętami Balakha.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 22,26-35)
Ta sprawa jest trudniejsza do wyjaśnienia, niż „żałowanie”
ale wystarczy wiedzieć, że hebrajskie słowo „elohim”
nie oznacza w Biblii tylko samego Jedynego Boga,
ale może też określać np. jeden z rodzajów aniołów,
co widać np. w porównaniu Ps 97,7; Hbr 1,6 i Ps 8,6-7; Hbr 2,6-7
(o czym więcej w tekście „Elohim: Jedność czy Mnogość?„);
żeby zrozumieć, że z Baalamem rozmawiały różne osoby:
1. kiedy pierwszy raz zapytał יהוה [Boga] czy iść,
to odpowiedź przyniósł mu wierny anioł światłości,
który przekazał prawdziwe pouczenie od Stwórcy;
2. kiedy chcąc zmiany odpowiedzi powtórzył pytanie
nie w celu wyjaśnienia i lepszego zrozumienia,
ale podważając wcześniejszą decyzję Boga,
to nie zauważył, że zmienił się prowadzący go duch
i inny anioł objawił mu odpowiedź z pokusą i próbę
tak samo jak np. po odstępstwie króla Szaula
także nie dostrzegł on zmiany natchnienia;
3. po drodze prawdziwy anioł od Boga karcił błąd
wzywając do poprawy i właściwego postąpienia,
nie przekroczenia zakazu Boga w tym,
co już sam chciał i zdecydował się czynić…
Nie ma sprzeczności, bo różne stanowiska
prezentują w tej historii różni aniołowie,
którzy pełnią wobec człowieka różne funkcje,
jedni pouczają, inni wypróbowują lub karcą,
jeden z nich nawet staje się przeciwnikiem,
a w oryginale określa go słowo „שטן” („szatan”).
11. Baalam – Prawdziwy Prorok, a Odstępca…
„I_włożył יהוה słowo w_usta Baalama i_rzekł:
’Wróć do Balakha i_tak powiesz.’
I_wrócił do_niego i_oto stoi przy (oddaniu)_wstępującym_swym
on i_wszyscy książęta Moabu i_wygłosił pouczenie_swe i_rzekł:
’Z Eramu sprowadził_mnie Balakh, król Moabu z_gór wschodu:
przyjdź przeklnij dla_mnie Jakuba i_przyjdź złorzecz Iszraelowi…'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 23,5-7)
„I_zobaczył Baalam, że dobre w_oczach יהוה,
do_błogosławienia tego Iszraela
i_nie poszedł jak_poprzednim razem dla_spotkania wizji,
ale_zwrócił ku tej_pustyni oblicze_swoje
i_podniósł Baalam te oczy_swoje i_ujrzał tego Iszraela
mieszkającego według_plemion_swoich
i_był w_nim Duch Boga i_przedstawił pouczenie_swoje
i_rzekł: 'Objawienie Baalama syna Baora
i_objawienie tego_męża otwartego tego_oka,
objawienie słyszącego słowa Boga,
który widzenie Wszechmocnego widzi,
upada (z)_otwartymi oczami…'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 24,1-4)
Niestety jednak w proroctwach Baalama widać,
że nie poprzestał na tym, żeby ogłosić objawienie i odejść;
wciąż chciał spełnić oczekiwania króla i otrzymać zapłatę,
dlatego zmieniał miejsca i sposób widzenia Iszraela,
aż w końcu nie chciał pytać Boga o objawienie,
ale ogłosić swoje własne słowa, na co Bóg nie pozwolił,
lecz sam włożył Swe słowa w jego myśli i usta…
…a choć to czytanie o tym nie mówi,
to z dalszej części historii dowiadujemy się,
że Baalam znalazł jednak sposób na to,
żeby ściągnąć przekleństwo na Iszraela
i otrzymać zapłatę od króla Moabu:
„I_tych królów Midianu pozabijali ponad zgładzonych_w_walce,
tego Ewi i_tego Rekem i_tego Cur i_tego Chur i_tego Reba,
pięciu królów Midianu i_tego Baalama, syna Baora zabili mieczem
(…)
Bo te były dla_synów Iszraela za_namową Baalama dla_dokonania_odstępstwa
przeciw_יהוה za sprawą Paora i_było_to_(powodem) tej_plagi w_społeczności יהוה.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 31,8.16)
„Nie dostrzegłem winy w_Jakubie,
i_nie zobaczyłem obłudy w_Iszraelu;
יהוה, Bóg_jego z_nim_(jest) i_wznoszą_okrzyk królowi w_nim.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 23,21)
Baalam wyjaśnił, że błogosławieństwo Boga
jest zależne od posłuszeństwa i sprawiedliwości ludzi;
więc żeby odwrócić od nich przychylność Stwórcy,
trzeba najpierw doprowadzić ich do wielkiego grzechu,
za co nie człowiek teraz, ale sam Bóg potem przeklnie,
za spowodowanie czego został nagrodzony, ale i zabity…
12. Odstępstwo
„I_przebywał Iszrael w_Szitim
i_zanieczyszczał_(się) ten_lud dla_cudzołóstw z córkami Moabu
i_zapraszały do_ludu aby_przybliżać_[ofiary] bożkom_im
i_spożywał ten_lud i_oddawali dla_bożków_ich.
I_przylgnął Iszrael do_Baal Paora
i_rozpalił_(się) gniew יהוה przeciw_Iszraelowi.”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 25,1-3)
Iszrael dał się skłonić do tego,
żeby przyłączyć się do bałwochwalstwa Moabu
przyjmując za żony i uprawiając nierząd z kobietami tego narodu,
mieszając i łącząc elementy obcej kultury z tą od Boga.
Była to sprytnie zastawiona pułapka, przemycone odstępstwo,
które na pierwszy rzut oka nie było wcale widoczne,
ale córki Moabu uczyły zła i stawiały warunki,
które ściągnęły gniew Boga na Iszraela…
„I_rzekł יהוה do Moszego:
’weź tych wszystkich przywódców tego_ludu
i_powieś ich dla_יהוה naprzeciw tego_Słońca
i_odwróci_(się) zapalczywość gniewu יהוה od_Iszraela.'”
(Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 25,4-5)
Surową karą, jakiej oczekiwał Bóg
miała być śmierć tych, którzy się na zło zgodzili,
którzy nie rozpoznali zagrożenia i je dopuścili,
choć powinni być odpowiedzialni za społeczność;
a choć błogosławieństwo dla Iszraela miało powrócić,
to najpierw trzeba było naprawić ten błąd…
Chwała Bogu
Ostatnia modyfikacja: 2020-07-12.