Najważniejsze Słowa
Komentarz do parszy „WaEtchanan” (części „I_Błagałem”):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 3,23-7,11; Iz 40,1-26; Mk 12,28-34.
Najważniejsze słowa w całej Biblii.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
Choć wszystkie ustanowienia Boga są ważne
i wszystkie objawiające je części Biblii też;
to jednak ta parsza zawiera najważniejsze słowa,
treści najistotniejsze dla wierności Bogu i świętości…
Ale zanim będą omówione te sprawy,
najpierw temat z tytułu czytania…
1. Błaganie Moszego (Mojżesza)
„I_błagałem tego יהוה [Boga] w_czasie tym_oto mówiąc:
’Władco_mój, יהוה [Boże], zacząłeś ukazywać temu słudze_Twemu
tę wielkość_Swą i_tę rękę_Swoją tę_mocną,
który z boga na_niebiosach i_na_ziemi,
który uczyniłby takie_jak_dzieła_Twe i_jak_czyny_potęgi_Twej?
[Pozwól]_przejść proszę i_zobaczę oto tę_ziemię,
tę_dobrą, która w_stronie_[drugiej] tego_Jardenu,
tę_górę tę_dobrą oto i_ten_Lebanon.’
I_rozgniewał_(się) יהוה [Bóg] na_mnie z_powodu_was
i_nie wysłuchał mnie i_powiedział יהוה [Bóg] do_mnie:
’Dosyć dla_ciebie, nie kontynuuj mówienia do_Mnie więcej w_sprawie tej,
wejdź (na)_szczyt ten_Pisga(h) i_skieruj oczy_swe
na_zachód i_na_północ i_na_południe i_na_wschód
i_obejrzyj w_oczy_swe, bo nie przekroczysz Jardenu tego.'”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 3,23-27)
Tytuł fragmentu Tory wyznaczonego na ten tydzień i Szabat
to świadectwo Moszego, że prosił Boga o możliwość wejścia do Kanaanu,
czego Bóg mu odmówił, tej modlitwy proroka nie wysłuchał.
a nawet rozgniewał się i zabronił mu więcej o tym mówić…
Jest to bardzo istotny wzór i pouczenie objawione w Biblii,
które powinno mieć ogromny wpływ na właściwe rozumienie modlitwy;
którą niestety wielu „wierzących” traktuje jak rozkazywanie Bogu
czyli podobnie źle jak np. bajkowej „złotej rybce” lub „dżinowi”,
który musi spełnić życzenia tego, w czyjej władzy się znalazł;
inni uważają zaś, że jeśli Bóg nie spełnia czyjejś modlitwy,
to jest to problem wiary lub postawy tego człowieka,
który nie zasługuje na pomoc Ojca i błogosławieństwo.
Przykład ten obala oba te błędne podejścia
pokazując, że jeden z najpobożniejszych ludzi na Ziemi,
wierny prorok Boga, który wiedział o co i jak należy się modlić,
który poświęcał się, ogłaszał i spełniał objawiania Boga,
mimo tego nie otrzymał spełnienia tego, co Ojciec postanowił inaczej…
Taki sam, potwierdzający to przykład
jest opisany także np. w Ewangelii Mateusza;
gdzie przedstawiona jest modlitwa Jeszui (Jezusa) Mesjasza,
w której zawarta jest prośba, której Bóg mu odmówił,
a syna Boga nie ominął kielich, musiał przejść przez mękę,
musiał umrzeć i zmartwychwstać, żeby spełnić zamysł Ojca:
„I do_przodu_odszedłszy nieco upadł na oblicze swe modląc_(się) i mówiąc:
Ojcze mój, jeśli możliwe jest, niech_ominie ode mnie ten kielich oto,
ale nie jak ja chcę, ale jak Ty.
(…)
Znów po (raz)_drugi odszedłszy pomodlił_(się) mówiąc:
Ojcze mój, jeśli nie może ten ominąć, aby nie go wypiłbym,
niech_stanie_(się) ta wola Twoja.
(…)
I opuściwszy ich znów odszedłszy pomodlił_(się) po (raz)_trzeci
to samo słowo powiedziawszy znów.”
(Mt 26,39.42.44)
Po co zatem mamy się modlić i prosić o pomoc,
skoro prośba pobożnego może spotkać się z odmową Boga?
Bóg sam zna nasze potrzeby i najlepiej wie co dla nas dobre,
a wyrażenie naszych spraw w rozmowie może być pomocne
nie tylko w wykonaniu tego, co my uważamy za słuszne,
ale też w zrozumieniu, że potrzeba zmienić nasze drogi,
że lepiej wybrać inny sposób, który proponuje Bóg…
Jeszua nie uzyskał tego, że ominęła go męka,
ale modlitwa pomogła mu się do niej przygotować,
ostatecznie zaakceptować i przyjąć wolę Ojca,
poddać jej i uzyskać siły do jej wykonania,
co widać kolejnych słowach, które wypowiada.
Mosze(h) nie mógł wejść do Ziemi Obiecanej,
ale Stwórca wynagrodził go za trud w inny sposób,
więc jego gorliwość, służba i prośba miały sens;
Ojciec nie spełnił modlitwy, ale dał prorokowi coś innego;
coś znacznie cudowniejszego niż doczesne widzenie,
co jednak zostanie wyjaśnione przy końcu tej księgi…
2. Słuchaj Iszraelu – Najważniejsze Słowa
„Odpowiedział ten Jeszua, że pierwsze_[w_ważności] jest:
Słuchaj Iszraelu, יהוה Bóg nasz, יהוה Jedyny jest
i [będziesz]_miłował יהוה, Boga twojego
z całego tego serca twojego i z całej tej duszy twej
i z całej tej myśli twej i z całej tej siły twej.”
(Mk 12,29-30)
„Słuchaj Iszraelu: יהוה Bogiem_naszym, יהוה Jedyny!
I_[będziesz]_miłował tego יהוה, Boga_twego
w_wszelkie serce_twe i_w_wszelką duszę_twą i_w_wszelką siłę_twą
i_będą te_słowa tego_Boga/te_oto, które Ja nakazuję_Tobie tego_dnia w sercu_twym.
I_wpajaj_je dla_synów_twoich i_mów o_nich w_[czasie]_pobytu_twego w_domu_twoim
i_[podczas]_wędrowania_twojego w_drodze i_w_(kładzenie_się)_spać_twe i_we_wstawanie_twe
i_przywiążesz_je jako_znak do ręki_twej i_będą jako_ozdoba między oczami_twymi
i_wypiszesz_je na odrzwiach domu_twego i_na_[publicznych]_bramach_twoich.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 6,4-9)
Zgodnie ze słowami Jeszui (Jezusa) Mesjasza
najważniejszym z Przykazań są słowa z tego czytania.
„Szema Iszrael” to nie tylko nakaz wierzenia w Jedynego Boga,
to też nasze wyznanie, że nie ma innego jak tylko On Jeden;
a także polecenie miłowania Boga i sposób wykonywania tego…
Miłość do Boga ma polegać na tym,
że Jego Słowa wypełniają nasze myśli i czyny,
są sednem naszej tożsamości i treścią działań,
są powodem i sposobem wszystkiego, co robimy,
nie tylko spraw wyraźnie religijnych, ale także doczesnych;
te słowa mają być przywiązane do naszych rąk i ozdobą dla oczu,
ale oprócz ich wskazanego już symbolicznego, duchowego sensu
warto i trzeba to uczynić także dosłownie – jako tefilin i mezuza(h)
(fragmenty Tory umieszczane na ręce, głowie, odrzwiach i bramach),
żeby te widoczne przypomnienia pomagały nam i innym wokół
pamiętać o drodze Boga, a w razie potrzeby na nią powracać
gdy komuś zdarzy się chwila słabości i zwątpienia…
Pobożność nie może ograniczać się do świątecznych nabożeństw,
obrzędów, modlitw, czytania Biblii i rozmów na tematy religijne;
ale to wszystko pełni pomocniczą rolę i ma pouczać ludzi,
żeby zawsze żyli tym, co ustanowił dla nas Bóg.
„I_takie te_Przykazania, te_Ustawy i_te_Wyroki, które nakazał יהוה, Bóg_wasz
dla_pouczenia was aby_czynić w_ziemi,
(do)_której wy przeprawicie_(się) tam, aby_(wziąć_w)_posiadanie_ją:
abyś bał_(się) tego יהוה, Boga_twego, dla_przestrzegania
tych wszystkich Ustaw_Jego i_Przykazań_Jego, które ja rozkazuję tobie,
tobie i_potomkom_twym i_potomkom potomków_twych
(po)_wszystkie dni życia_twego i_abyś przedłużył dni_twoje.
Słuchaj Iszraelu i_przestrzegaj aby_spełniać_(to),
czym (będzie)_dobrze dla_ciebie i_czym rozmnożysz_(się) bardzo
jak powiedział יהוה, Bóg przodków_twoich,
dla_ciebie ziemia opływająca mlekiem i_miodem.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 6,1-3)
„Po tym znamy, że miłujemy te dzieci tego Boga,
gdy tego Boga miłujemy i te Przykazania Jego czynimy,
to bowiem jest ta miłość tego Boga,
aby te Przykazania Jego przestrzegać,
i te Przykazania Jego ciężkie nie są.”
(1J 5,2-3)
Przykazania Boga zostały dane po to, żeby były dobre,
żeby okazując Bogu miłość poprzez posłuszeństwo
jednocześnie okazywać miłość ludziom troską o dobro;
żeby przynosiło to owoce długiego i dostatniego życia,
żeby tak budować Królestwo Boga na Ziemi…
3. Zakaz Zmiany Prawa – Najważniejsze Prawo
„Nie dodacie do tego_słowa, które ja nakazuję wam i_nie odejmiecie z_czego
zachowując te Przykazania יהוה, Boga_waszego, które ja nakazuję wam.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 4,2)
Wszystkie inne Prawa wcale nie byłyby Prawami,
gdyby nie było zakazu ich unieważnienia ani zmian,
bo gdyby ktokolwiek uważał inaczej i chciał coś zmodyfikować,
a zdobywając władzę, wpływy, siłę lub bogactwo mógł to zrobić,
to obowiązujące zasady zmieniałyby się praktycznie ciągle
i nie było nic trwałego ani pewnego, godnego zaufania,
ale tylko narzucanie woli aktualnych potęg.
Gdyby nie było zakazu zmiany Prawa,
to zmiana wszystkich Przykazań byłaby dozwolona,
więc można by np. zmieniać terminy świąt Boga,
czego nie dałoby się wtedy nijak uznać za grzech,
gdyby Bóg nie zabronił poddawać Prawa woli ludzi.
Nakaz zachowywania dokładnie tych Praw, które wtedy dał Bóg
jest absolutnym fundamentem niezbędnym do tego,
żeby właściwa sprawiedliwość mogła trwać wiecznie;
a ich niezmienność potwierdza Jeszua (Jezus) Mesjasz
słowami zapisanymi w Mt 5,17-20; 23,1-3.23; 28,20; 7,21-23;
gdzie nakazuje nauczać też w przyszłości wszystkie narody,
dokładnie tego co on głosił wyjaśniając Torę Boga.
„Patrzcie! Nauczyłem was Ustaw i_Wyroków, jak rozkazał_mi יהוה, Bóg_mój
aby_czynić tak w_pośród tej_ziemi, (do)_której wy wchodzicie tam dla_posiadania_jej,
wiec_strzeżcie i_spełniajcie, bo one mądrością_waszą i_roztropnością_waszą
w_oczach tych_ludów, które usłyszawszy o wszystkich tych_Ustawach, tych_oto
i_powiedzą: ’tylko ludem mądrym i_roztropnym ten_naród, ten_wielki, ten’,
bo który naród wielki, który ma bogów bliskich mu
jak יהוה, Bóg_nasz we_wszystkim (o_co)_wołamy do_Niego
i_który naród wielki, który ma Ustawy i_Wyroki sprawiedliwe
jak_cała ta_Tora(h), ta_oto, którą ja daję przed_oblicza_wasze tego_dnia.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 4,5-8)
Czytanie to wyjaśnia także, że Tora(h) została dana po to,
żeby była dobra i pożyteczna dla wiernych jej ludzi,
żeby jej przestrzeganie było powszechnie uważane za mądre;
dlatego ważne jest, żeby mieć jej takie zrozumienie i wykładnię,
żeby inni ludzie np. nie drwili ze stwarzania sobie problemów,
ale doceniali słuszność postępowania według Przykazań,
żeby np. wcześniejsze przygotowanie i odpoczynek w Szabat
były świadectwem dobrego czasu z rodziną, przyjaciółmi i Bogiem,
świadectwem i wzorem, że warto tak wszystko zorganizować;
a nie narzekaniem i odliczaniem czasu do końca ograniczeń,
żeby nie musieć szukać ołówka to naciśnięcia przycisku domofonu
ani nie próbować dać zagadkowo do zrozumienia obcym,
żeby przyszli rozpalić ogień w piecu w zimnym domu…
Szabat został ustanowiony dla człowieka (Mk 2,27-28),
więc ma swoje słuszne Prawa, w tym ograniczenia,
ale mają one chronić przed większymi problemami
i gwarantować wolność na to, co lepsze i ważniejsze,
mają sprawiać, żeby ludzie byli wyzwoleni z niewoli
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 5,12-15)
i nie tylko pracowali zabiegając o zaspokojenie potrzeb,
ale też mogli skorzystać z owoców swojego trudu
w czasie przeznaczonym na odpoczynek i radość,
który ma być gwarantowany i pewny,
wyznaczony z góry i niezmienny.
4. Zakaz Czci Wizerunków
„I_strzeżcie bardzo dla_dusz_waszych,
bo nie widzieliście żadnego wizerunku
w_dniu mówienia יהוה do_was na_Chorebie z_pośród ognia;
abyście (nie)_sprzeniewierzyli_(się) i_(nie)_uczynili dla_siebie rzeźby,
podobizny, jakiejś figury, kształtu mężczyzny czy kobiety,
kształtu jakiegoś zwierzęcia, które na_ziemi,
kształtu jakiegoś ptaka skrzydlatego, który lata pod_niebiosami,
kształtu czegokolwiek pełzającego po_glebie,
kształtu jakiejś ryby, która w_wodze_(jest) poniżej od_ziemi
i_abyście podnosząc oczy_swe ku_tym_niebiosom
i_widząc oto to_Słońce i_oto ten_Księżyc i_oto te_gwiazdy,
cały zastęp tych_niebios i_(nie)_zwiedli_(się)
i_(nie)_kłaniali_(si) im i_(nie)_służyli_im,
bo przydzielił יהוה, Bóg_wasz je
dla_wszystkich tych_ludów pod całymi tymi_niebiosami.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 4,15-19)
Kolejną sprawą jest zakaz sporządzania wizerunków i czci stworzeń,
który został wyjaśniony na przykładzie objawienia na Chorebie,
które cały Naród Iszraela widział osobiście (jako dzieci);
ale żeby moc tych słów była niepodważalna i pewna
tak samo musiało być też zawsze wcześniej i później:
sam Bóg nigdy nie objawił się w widzialnym wizerunku;
żeby powód tego niezmiennego zakazu nie został podważony
przy pomocy jakiegoś źle interpretowanego świadectwa,
w którym Bóg był obecny pośrednio lub symbolicznie…
Oznacza to także, że w Mesjaszu Jeszui (Jezusie)
nie można widzieć „wcielenia samego Boga”,
nie można utożsamiać Bóstwa z człowieczeństwem;
a bycie „obrazem Boga” polega raczej na tym,
że będąc prowadzonym Duchem Świętego,
głosząc i spełniając ustanowienia Ojca z Niebios
ukazuje się nie wygląd, ale raczej cechy Stwórcy
takie jak sprawiedliwość, miłosierdzie i troska…
Mesjasz Jeszua (Jezus) nie przyszedł zmienić i nie zmienił Prawa (Mt 5,17-20);
zatem jego życie, działalność i nauczanie muszą być zgodne z Torą,
więc nie mogą podważać tego, co jest w niej najważniejsze…
Niewłaściwe postrzeganie i nadmierne czczenie Mesjasza
sprzeciwia się ustanowieniom Ojca i jest bałwochwalstwem,
w którym grzech wypacza sens Słowa Boga (Rz 7,7-8).
„’I_do kogo porównacie_Mnie abym_(był)_równy_mu?’ – mówi Święty.
Wznieście (w)_górę oczy_wasze i_patrzcie: kto stworzył_je?
Ten_wyprowadzający w_(pełnej)_liczbie zastępy_ich,
na_wszystkie_je po_imieniu wzywa,
[i]_z_wielkości potęg i_ogromnej siły żadnej nie zabraknie.”
(Iz 40,25-26)
Potwierdzają to także ostatnie słowa z Haftory,
które mówią, że Boga nie można z nikim porównać,
On sam stworzył wszystko i wszystkich;
wiec każdy musi stawić się na Jego rozkaz;
a nawet jeśli wobec nas jest wielką potęgą
to wobec Boga pozostaje prochem…
5. Aszeret HaDebarim – Bogactwo Tych_Słów z Synaju
„I_przemówił יהוה do_was z_pośród ognia,
głos słów wy słyszeliście, ale_wyglądu wy_nie widzieliście oprócz głosu
i_oznajmił wam to Przymierze_Jego, które rozkazał wam spełniać,
Bogactwo Tych_Słów i_zapisał_je na dwóch tablicach kamiennych
i_mnie rozkazał יהוה w_czasie tym uczyć was Ustaw i_Wyroków
dla_spełniania ich w_ziem, (do)_której przechodzicie tam aby_posiąść_ją.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 4,12-14)
W tej części Tory powtórzone jest też „Aszeret HaDebarim” – „Bogactwo Tych_Słów”
(w 4. części komentarza „Objawienia Słowa Boga” wyjaśniono, że nie tylko „dziesięć”);
treść Przymierza ogłoszona ze szczytu Góry Synaj wśród ognia i grzmotów;
której Lud Iszraela nie chciał słuchać w taki sposób obawiając się potęgi Boga,
dlatego poprosili, żeby Mosze(h) (Mojżesz) słuchał sam tych objawień
i jako pośrednik przekazywał im to, co zostanie mu dane od Boga;
co też Bóg rozkazał prorokowi czynić, żeby ludzie mogli poznać wszystko,
o czym Pismo mówi w Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 5,22-31;
żeby cała Tora(h) mogła być spełniana dla naszego dobra.
Chwała Bogu!