Wszyscy Stoją przed Bogiem
Komentarz do parszy „Nicabim” (części „[Wy]_Stojący”):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 29,9/10-30,20;
Iz 61,10-63,9; Rz 10,1-13
oraz do parszy „WaJelekh” (części „I_Poszedł„):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,1-31,30;
Iz 55,6-56,8; Jl 2,15-27; Rz 7,7-13.
Wszyscy ludzie powinni wejść w Przymierze z Bogiem.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wszyscy Są Zgromadzeni
„Wy stojący tego_dnia wszyscy przed_obliczem יהוה, Boga_waszego,
naczelnicy_wasi, plemiona_wasze, starsi_wasi i_stróże_wasi,
każdy mąż Iszraela, dzieci_wasze, żony_wasze
i_przybysz_twój, który wewnątrz obozu_twego,
od_ścinającego drzewa_twoje aż_do czerpiącego wodę_twą;
dla_wejścia w_Przymierze יהוה, Boga_twego i_w_Przysięgę_Jego,
które יהוה, Bóg_twój zawarł z_ludem_twym tego_dnia aby_to ustanowić:
Ciebie tego_dnia dla_Niego za_lud,
a_On będzie dla_ciebie za_Boga
jak (dał)_słowo dla_ciebie i_jak przysiągł dla_przodków_twoich:
dla_Abrahama, dla_Icchaka i_dla_Jakuba;
lecz_nie z_wami dla_tylko_was ja zawieram
oto to_Przymierze to_oto i_oto tę_Przysięgę, tę_oto,
ale (z)_tym który obecny tutaj ludem_naszym
stojącym tego_dnia przed_obliczem יהוה, Boga_naszego
i_(z)_tym który nieobecny tutaj z_nami tego_dnia.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 29,9/10-14/15)
Czytanie Tory na ten tydzień i Szabat zaczyna się
od wskazania osób uczestniczących w zawarciu Przymierza
i są to tak przywódcy Iszraela jak i przybysze, cudzoziemcy,
a wśród nich niewolnicy z wypraw wojennych wzięci do służby,
czego przykładami są ścinający drzewa i czerpiący wodę.
Słowa Boga mówią jednak o tym o wiele więcej
wskazując zawarcie Przymierza nie tylko z obecnymi,
ale także z tymi wszystkimi, których tam wtedy nie było,
do których zaliczają się np. przyszłe pokolenia Iszraela,
potomkowie obecnych, którzy urodzą się nawet po setkach lat,
ale też inni cudzoziemcy, którzy przyłączą się do nich później…
Słowa te są wypowiedziane przy granicy Ziemi Obiecanej
i jako takie stanowią też wyraźny symbol i proroczy wzór;
że przy nastaniu Królestwa Bożego przy powrocie Mesjasza
przed obliczem Boga w taki sposób staną wszyscy ludzie
i dopełni się zawarcie i spełnienie tego Przymierza,
które będzie obowiązywało każdego człowieka
i wtedy każdy będzie chciał uznać i czcić Boga.
„A_synów cudzoziemca, tych_przyłączających_(się) do יהוה [Boga]
dla_służenia_Mu i_dla_kochania tego Imienia יהוה [Boga],
dla_bycia dla_Niego za_sługi,
wszystkich przestrzegających Szabat bez_pogwałcania_go
i_trwających w_Przymierzu_Moim
i_przyprowadzę_ich na Górę Świętości_Mojej
i_rozraduję_ich w_Domu Modlitwy_Mojej,
[oddania]_wstępujące_ich i_[przybliżenia]_zarzynane_ich
[będą]_dla_upodobania na ołtarzu_Moim,
bo_[będzie] Dom_Mój Domem Modlitwy
nazywany dla_wszystkich_narodów.”
(Iz 56,6-7)
Haftora(h) do tych fragmentów także zawiera słowa,
które potwierdzają przyłączenie się ludzi z innych narodów,
nawet tych dotąd pogardzanych i odrzucanych przez Iszrael,
do wiernej służby Bogu i spełniania wszystkich nakazów Tory,
w tym np. przestrzegania Szabatów i składania oddań (ofiar),
przeciw czemu niestety wielu obecnie nadal się buntuje,
choć powinni raczej tego chcieć i się tym radować…
2. Zakaz Oporności i Zatwardziałości
„Żeby nie_było wśród_was mężczyzny ani kobiety ani rodziny ani_plemienia,
których serce_jego odwróciło_(się) tego_dnia od יהוה, Boga_naszego
aby_pójść dla_służby tym bożkom tych_narodów, tych_oto,
żeby nie_było wśród_was korzenia wydającego truciznę i_piołun.
I_będzie w_usłyszeniu_jego tego Słowa_Mojego tej_Przysięgi, tej_oto
a_[mimo_tego]_(będzie)_pochlebiał_sobie w_sercu_jego mówiąc:
’pokój będzie dla_mnie nawet w_zatwardziałości serca_mego’,
[to]_pójdę aby zniszczyć to_nawodnione (z)_oto tym_suchym,
nie zechce יהוה [Bóg] przebaczyć mu, bo wtedy zapłonie gniew יהוה [Boga]
i_zazdrość_Jego na_męża tego_oto i_spadnie na_niego
wszelkie to_przekleństwo, to_zapisane w_zwoju tym_oto
i_wymaże יהוה [Bóg] to imię_jego spod tych_niebios.”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 29,17/18-20/21)
Tora(h) tego tygodnia przestrzega także przed zatwardziałością
i oszukiwaniem samego siebie, że można ujść kary w grzechu,
że Bóg zaakceptuje czyjeś złe czyny wbrew pouczeniom.
Treść Przysięgi Boga mówią wprost, jasno i pewnie,
że człowiek buntujący się ze świadomością Przymierza
zostanie ukarany przekleństwami i wytracony tak,
że ostatecznie nawet pamięć o nim nie pozostanie…
„Bo ja znam ten upór_twój i_ten kark_twój, ten_zatwardziały.
Oto w_jeszcze_moim życiu z_wami tego_dnia
oporni_(byliście) wobec יהוה [Boga],
a_co gdy po śmierci_mojej?”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,27)
Mimo tych przestróg upór wśród ludzi istnieje
i to nie tylko wśród bezbożnych i bałwochwalców, pogan,
ale też z narodzie Iszraela, który poznał osobiście Boga;
dlatego trzeba sprawdzać i poprawiać samego siebie,
żeby znajdować takie aspekty swej postawy i w nich nie trwać,
ale uczciwie rozważać fakty i zmieniać się na lepsze
zgodnie z tym, co Bóg ustanowił i objawia…
3. Nakaz Osądzania i Wykonania Jawnych Spraw
„To_zakryte (należy)_do_יהוה, Boga_naszego,
a_te_(sprawy)_jawne do_nas i_potomków_naszych na wieczność
aby_spełniać te wszystkie słowa tej_Tory, tej_oto.„
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 29,28/29)
Wśród „chrześcijan” istnieje sprzeciw wobec osądzania i karania grzechów
oraz przekonanie, że należy to pozostawiać wyłącznie samemu Bogu;
a jednak Bóg czyni w tej sprawie jasne rozróżnienie i podział
pozostawiając sobie sąd nad sprawami ukrytymi, niejasnymi,
co do których nie potrafimy ustalić faktów i rozstrzygnąć;
zaś spełnienie Prawa w sprawach jawnych należy do nas
(o czym więcej napisano w tekście „Sędziowie Od Boga„),
więc jeśli czyjaś wina jest udowodniona i pewna,
to obowiązkiem ludzi jest to osądzić i ukarać,
jak Pismo o tym wielokrotnie mówi…
4. Wszystko Się Spełni
„I_będzie, że przyjdą na_ciebie wszystkie słowa to_oto:
błogosławieństwo i_przekleństwo, które przedstawiłem przed_obliczem_twym
i_weźmiesz_(je) do serca_twego pośród_wszystkich tych_narodów,
(do)_których wypędzi_cię יהוה, Bóg_twój tam
i_nawrócisz_(się) do יהוה, Boga_twego i_(będziesz)_słuchał w_głos_Jego
według_wszystkiego, co ja nakazuję_ci tego_dnia
ty i synowie_twoi w_całym sercu_twym i_w_całej duszy_twej
i_odwróci יהוה, Bóg_twój to wygnanie_twoje i_zmiłuje_(się)_tobie
i_powróci i_zgromadzi_cię ze_wszystkich ludów,
gdzie rozproszył_cię יהוה, Bóg_twój tam.
Jeżeli będzie wygnany_twój na_krańcu tych_niebios,
[nawet]_stamtąd zgromadzi_cię יהוה, Bóg_twój i_stamtąd zabierze_cię
i_sprowadzi_cię יהוה, Bóg_twój do tej_ziemi, którą posiadali przodkowie_twoi
i_weźmiesz_w_posiadanie_ją i_uczyni_szczęśliwszym_cię
i_liczniejszym_cię od_przodków_twoich
i_obrzeże יהוה, Bóg_twój to serce_twoje i_to serce potomstwa_twego
dla_kochania tego יהוה, Boga_twojego
w_całym sercu_twym i_w_całej_duszy_twej, abyś żył_ty.
I_włoży יהוה, Bóg_twój oto wszystkie te_przekleństwa, te_oto,
na_wrogów_twoich i_na nienawidzących_cię, którzy prześladowali_cię,
a_ty nawrócisz_(się) i_(będziesz)_słuchał w_głos יהוה [Boga]
i_(będziesz)_spełniał te wszystkie Przykazania_Jego,
które ja nakazuję_ci tego_dnia.„
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 30,1-8)
Bóg zapowiada też w tej parszy pewnie,
że spełni się wszystko z treści tego Przymierza;
że wykona się i błogosławieństwo i przekleństwo,
zatem część Narodu Iszraela musiała odstąpić od Boga
i zostać za swe grzechy surowo ukarana jak zapowiedziano,
żeby to doświadczenie doprowadziło ich do nawrócenia,
do zrozumienia, że lepiej jest żyć zgodnie z Torą,
że warto chcieć i spełniać Przykazania Boga,
bo to lepsze i korzystniejsze dla nas niż grzech.
Warto jednak mieć na uwadze przysłowie:
„głupi uczy się na własnych błędach, a mądry na cudzych”,
żeby nie potrzebować osobiście przejść tej drogi
i nie musieć doświadczyć przekleństw na własnej skórze;
ale wystarczy poznać to z historii i doświadczeń innych,
żeby rozważyć i uznać wszystkie słuszne powody
i dojść do celu bez czynienia własnych grzechów i zła.
Fragment ten wprost mówi także o tym,
że powrót z wygnania i nawrócenie będzie obrzezaniem serca
i sprawi w ludziach spełnianie wszystkich Przykazań Boga,
które były nakazane wtedy poprzez Moszego (Mojżesza).
5. Wszyscy Potrafią Spełniać Przykazania
„Jeśli (będziesz)_słuchał w_głos יהוה, Boga_twego
dla_przestrzegania Przykazań_Jego i_Ustaw_Jego
zapisanych w_zwoju tej_Tory, tej_oto,
jeśli nawrócisz_(się) do יהוה, Boga_twego
w_całym sercu_twoim i_w_całej duszy_twej;
bo to_Przykazanie, to_oto, które ja nakazuję_ci tego_dnia
nie_(jest) zbyt_trudne to dla_ciebie i_nie dalekie to_ono,
nie w_Niebiosach to_ono aby_mówić:
’kto wstąpi dla_nas (do)_tych_Niebios i_weźmie_je dla_nas
i_sprawi_usłyszenie_nam go i_spełnimy_je?’
i_nie poza od_morza to_ono aby_mówić:
’kto przeprawi_(się) dla_nas do poza to_morze i_weźmie_je dla_nas
i_sprawi_usłyszenie_nam go i_spełnimy_je?’
Bo blisko ciebie to_słowo bardzo
w_ustach_twoich i_w_sercu_twoim aby_czynić_je.„
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 30,10-14)
W kolejnych słowach Bóg objawia i stwierdza wprost,
że Przykazania nie są dla nas zbyt trudne ani nieosiągalne,
że nie musimy po nie wstępować do Niebios ani daleko podróżować;
ale są one blisko nas i łatwo dostępne do poznania i spełniania.
Naród Iszraela nie wstępował do Niebios aby otrzymać Przykazania,
ale Bóg wybrał i ustanowił posłańców, żeby im ją przynieść
i aniołowie objawili ją Moszemu na szczycie Góry Synaj,
a prorok zniósł ludowi do obozu u jej podnóża…
Człowiek nie potrzebuje wstąpić do Niebios
by poznać i nauczyć się właściwie czynić Torę,
bo wystarczy tego chcieć i prosić o to Boga;
a to Stwórca pośle anioła lub da natchnienie,
żeby wiedza i umiejętność przyszła do nas.
„Ostatnim_składnikiem bowiem Prawa Mesjasz
ku sprawiedliwości każdemu temu wiernemu.
Mosze(h) bowiem pisze: 'ta sprawiedliwość oto z tego Prawa,
że ten czyniący je człowiek będzie_żył w nim’,
ta zaś z wierności sprawiedliwość tak mówi:
’nie powiedziałbyś w tym sercu twoim: kto wstąpi do tych niebios’,
to jest Mesjasza sprowadzić_w_dół,
lub kto zejdzie do tej otchłani,
to jest Mesjasza z martwych wyprowadzić;
ale co mówi: ’blisko ciebie ta wypowiedź jest,
w tych ustach twoich i w tym sercu twoim’,
to jest ta wypowiedź tej wierności, którą głosimy,
bo jeśli wyznałbyś w tych ustach twoich władcę Jeszuę
i uwierzyłbyś w tym sercu twoim,
że ten Bóg go wzbudził z martwych, będziesz_zbawiony
sercem bowiem jesteś_wiernym ku sprawiedliwości,
ustami zaś jesteś_wyznającym ku zbawieniu,
mówi bowiem to Pismo:
’każdy wierzący w niego nie będzie_zhańbiony.'”
(Rz 10,4-9)
Fragment z Brit Chadasza(h), Odnowionego Przymierza,
który wyraźnie nawiązuje do tego fragmentu Tory,
zawiera w wielu przekładach błędy i wypaczenia,
które utrudniają zrozumienie i zwodzą…
W Rz 10,4 greckie słowo „τελος” („telos„) tłumaczone jako „koniec„,
a błędnie rozumiane jako „kres”, „unieważnienie” lub „obalenie”
w rzeczywistości oznacza raczej „ostatni_składnik” lub „cel„;
więc Mesjasz to dopełnienie i ostateczne wyjaśnienie Prawa,
dzięki któremu można je dobrze rozumieć i spełniać
wykonując nie tylko literę, ale też głębię i sens, ducha Prawa.
Podążając drogą do tego celu nie należy go osiągnąć i minąć
idąc potem gdzieś dalej i ponownie go gubiąc z innej strony;
ale zmierza się do tego celu aby tam pozostać na zawsze,
w czym ciągle pomagają wskazówki i ograniczenia,
które zawracają jeśli ktoś nie trwa w samym tym celu.
Słowo „δικαιοσυνην” („dikaiosynen”) tłumaczone jako „usprawiedliwienie”
to w rzeczywistości jest „sprawiedliwość„, czyli znacznie więcej…
Gdyby ktoś dostarczył usprawiedliwienie nieobecności w szkole lub pracy,
ale potem nadal nie pojawiał się na stanowisku i nie spełniał obowiązków,
to mimo usprawiedliwienia nadal są wobec niego słuszne, nowe zarzuty.
Po usprawiedliwieniu braków z przeszłości potrzeba sprawiedliwości,
trzeba trwać w dobrym postępowaniu i spełniać co konieczne,
żeby nie pojawiły się nowe winy i potrzeba ich usprawiedliwiania.
Słowo „πιστευοντι” („pisteuonti”) tłumaczone jako „wierzący”
powinno być właściwie rozumiane pełniej jako „wierny„;
bowiem jego sednem nie jest tylko „uznanie za prawdę”,
ale w odniesieniu do słów nakazów i zakazów postępowania
konieczna jest też gotowość, aby je z tego powodu wykonywać
dając czynne świadectwo o uznaniu słuszności Słów Boga.
Ogólnie zależy to od rodzaju treści, o których mowa, np.:
w historie trzeba wierzyć, a pouczeniom być wiernym.
Fragment ten w swej dalszej treści odnosi do Mesjasza
słowa, które w ich źródle w Torze mówią o Przykazaniu;
a skoro tak, to Mesjasz nie jest alternatywą ani unieważnieniem,
ale utożsamieniem, wcieleniem i wzorem spełniania Prawa,
zatem celem jest właśnie to, żeby takiego poznać i naśladować;
żeby nauczanie Prawa Boga było na naszych ustach,
jego zrozumienie i chęć w naszym sercu i umyśle,
a wierne spełnianie na naszych rękach jak na jego…
6. Wszyscy Mają Wysłuchać Całej Tory
„I_rozkazał Mosze(h) im mówiąc:
Przy_skraju siedmiu lat w_czasie_wyznaczonym
(w)_roku tej_szmity [darowania_długów] w_Święto tych_Szałasów,
w_przyjście całego Iszraela aby_pokazać_(się)
temu obliczu יהוה, Boga_twego na_miejscu, które wybierze
odczytasz oto tę_Torę, tę_oto, przed całym Iszraelem w_uszy_ich.
Zgromadź oto ten_lud, tych_mężczyzn i_te_kobiety i_te_dzieci
i_przybyszów_twoich, aby usłyszeli i_aby nauczyli_(się)
i_bali_(się) tego יהוה, Boga_waszego
i_przestrzegali aby_czynić te wszystkie słowa tej_Tory, tej_oto.„
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,10-13)
Druga z parsz czytanych w tym tygodniu wymaga,
żeby cała Tora(h) była odczytana całemu ludowi
podczas Chag Sukot, Święta Szałasów w roku szabatowym,
który w 2020 roku n.e. rozpoczyna się w Jom Terua(h) w następny Szabat
(o czym też w 4. części tekstu „Błogosławieństwo w Ograniczeniu„);
żeby usłyszeli ją wszyscy od przywódców po cudzoziemców;
co miało gwarantować powszechną znajomość całego Prawa,
które w ten sposób przychodzi do ludzi i jest możliwe do spełniania.
Nawet jeśli ktoś jeszcze nie miał swojego odpisu lub nie umiał czytać,
to nie rzadziej niż co siedem lat na pewno miał słuchać całej Tory.
„I_było, że_skończył Mosze(h) aby_pisać
te słowa tej_Tory, tej_oto w zwoju aż_do końca
i_rozkazał Mosze(h) oto tym_Lewitom
noszącym Skrzynię Przymierza יהוה [Boga]
mówiąc: 'weźcie ten zwój tej_Tory, tej_oto
i_połóżcie go przy_boku Skrzyni Przymierza יהוה, Boga_waszego
i_będzie tam przeciwko_wam za_świadka.'”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,24-26)
Ponieważ oryginał Tory miał być przechowywany w Przybytku
przez kohenów i Lewitów pełniących służbę w tym miejscu,
ta nakazana praktyka przez setki lat była gwarancją tego,
że cały lud Boga będzie znał właściwą treść Prawa Boga;
bo nawet gdyby w kopiach, które ludzie powinni mieć swoje
pojawiły się błędy przy przepisywaniu lub celowe wypaczenia,
nawet gdyby wykładnie odchodziły od sensu samego tekstu;
to co siedem lat wszyscy mieli słuchać sam tekst oryginalny,
nie jego tłumaczenia ani nie jego lepsze lub gorsze kopie,
ale dokładnie ten tekst, który napisał sam Mosze(h) (Mojżesz),
do którego komentarze, objaśnienia i dyskusje były później;
zatem ta regularna weryfikacja uniemożliwiała odstępstwa,
bo wiele tysięcy uważnych słuchaczy widziałoby różnice,
które w przypadku powstawania byłby wtedy usuwane.
Dzięki temu przynajmniej do zburzenia Pierwszej Świątyni
znajomość i wiarygodność zachowania Tory była duża,
a tradycje musiały być bliskie objawionemu tekstowi.
Dopiero później mogły pojawiać się pewne odstępstwa,
ale i one trafiały do ludzi znających dawne zwyczaje,
więc wprowadzenie w nich zmian było bardzo trudne;
co czyni wiele zwyczajów judaizmu godnymi zaufania.
7. Następca Moszego
„I_poszedł Mosze(h) i_przemówił oto tymi_słowami, tymi_oto,
do całego Iszraela i_powiedział do_nich:
’synem stu i_dwudziestu lat ja tego_dnia,
nie mogę już aby_wychodzić i_aby_wchodzić,
a_יהוה [Bóg] powiedział do mnie:
nie przekroczysz oto tego_Jardenu, tego_oto.’
יהוה, Bóg_twój, On pójdzie przed_obliczem_twym,
On wytępi oto te_narody, te_oto, od_oblicza_twego i_wydziedziczysz_je,
[a]_Jahuszua, on pójdzie przed_obliczem_twym jak słowo יהוה [Bóg].”
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,1-3)
Mosze(h) nie mógł wprowadzić Iszraela do Ziemi Obiecanej,
bo jego przywództwo nie spełniało wszystkich celów,
on umiał pilnować porządku, wstawiać się i troszczyć o lud,
ale nie nauczył ludzi samodzielności i własnej gorliwości,
dlatego bez niego nie potrafili dobrze czynić i się buntowali;
zatem Bóg postanowił iść dalej wraz z Iszraelem
dając im jako następcę Moszego innego przywódcę,
który miał być lepszy w tym, czego tamtemu brakowało.
Jahuszua (Jozue) był mocny i mężny jak napisane,
ale nie walczył o wszystko sam, lecz razem z ludem;
a jego wybór i imię jest też w historii proroctwem o tym,
że ostateczny następca Moszego – Jeszua (Jezus) Mesjasz
doprowadzi wszystkich ludzi do Przymierza Tory w sercu,
aby wszyscy mogli jak on wiernie spełniać wolę Boga
bez potrzeby ciągłego nadzoru i kontroli przywódcy,
ale naśladując doskonały wzór i Nauczyciela.
Chwała Bogu!