Perspektywa Prawdy
Komentarz do parszy „WaEre” (części „I_Objawiłem_(Się)”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 6,2-9,35; Ez 28,25-29,21; Rz 9,14-24.
Perspektywa ma wpływ na postrzeganie prawdy.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Co prorocy i ludzie powinni znać ze starszych źródeł?
– Znaczenie 4 kielichów w Wieczerzy Pesach.
– Wymawianie się Moszego od misji od Boga.
– Bóg przydziela ludziom właściwe zadania.
– Znaczenie zatwardziałości faraona i plag.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Aby Się Objawiła Moc Boga;
– Obietnice Boga w Tradycjach Pesach.
Zagadnienia z parszy są wyczerpująco omówione w 1. komentarzu,
dlatego dobrze zacząć czytanie i rozważanie od niego;
zaś ten komentarz skupia się na treści haftory.
2. Proroctwa Przeciw Odstępczym Narodom
2a. Objawienia o Karach dla Micraim (Egiptów)
Haftora(h) do parszy na ten tydzień i kończący go Szabat
została wybrana ponieważ tak jak ta część Tory także zawiera
obietnicę wyzwolenia Iszraela i sprowadzenia ich do Ziemi Obiecanej,
a także ukarania faraona i Micraim (Egiptów) za ich grzechy,
za to, że wzbudzili i zawiedli nadzieje Iszraela prowadząc do odstępstwa
i nieposłuszeństw Bogu w sprawie poddania się Babelowi (Babilonowi),
który w związku z tym miał spustoszyć także ten kraj…
„W_roku dziesiątym, w_[miesiącu]_dziesiątym,
w_[dniu]_dwa [i]_dziesiątym od_nowiu
było słowo יהוה [Boga] do_mnie do_powiedzenia:
’synu człowieka zwróć oblicze_twe na farao(ha), króla Micraim
i_prorokuj z_powodu_niego i_z_powodu Micraim całego_niego,
przemów i_powiedz: tak mówi Władca_mój, יהוה [Bóg]:
Oto_Ja z_powodu_ciebie farao(hu), królu Micraim,
ten_stworze_wodny, ten_wielki, wylegający_(się) w_pośród rzek_swych,
który mówi: dla_mnie rzeka_moja i_ja uczyniłem_ją.
I_uczynię wędzidła, wędzidła w_szczęki_twoje
i_skleję ryby rzek_twoich w_łuski_twoje
i_wyciągnę_ciebiez_wnętrza rzek_twoich
i_oto wszystkie ryby rzek_twoich w_łuski_twoje przyklei_(się)
i_wyrzucę_cię na_tę_pustynię,
ciebie i_oto wszystkie ryby rzek_twoich
na powierzchnię tego_pola upadniesz.
Nie zabiorą_cię i_nie zgromadzony_(będziesz),
dla_zwierząt tej_ziemi i_dla_ptactwa tych_niebios
oddam_ciebie na_pożywienie
i_poznają wszyscy zamieszkujący Micraim,
że Ja_(jestem) יהוה [Bóg],
bo byli podporą trzcinową dla_domu Iszraela
w_braniu (w)_ciebie w_dłoń_twą w_dłoń_[ich],
łamałeś_(się) i_rozciąłeś dla_nich całe ramię,
a_w_opieraniu_(się) na_tobie kruszyłeś_(się)
i_ustawiłeś dla_nich całe bioda;
dlatego tak mówi Władca_mój, יהוה [Bóg]:
oto_ja sprowadzę na_ciebie miecz
i_zgładzę z_powodu_ciebie ludzi i_bydło
i_będzie ziemia Micraim na_pustkowie i_ruinę
i_poznają, że Ja_(jestem) יהוה [Bogiem],
bo mówił: rzeka dla_mnie, i_ja uczyniłem_(ją),
dlatego ten_Ja dla_ciebie i_dla rzek_twoich
i_oddam tę ziemię Micraim dla_spustoszeń pustyni,
pustkowiu od_Migdol do_Suene i_do granicy Kusz.
(…)
I_nie będzie więcej dla_domu Iszraela
za_nadzieję przypominajacą grzech
w_skierowaniu_(się) za_nimi
i_poznają, że Ja, Adonai, יהוה [Bóg].”
(Ez 29,1-10.16)
„I_było w_dwudziestym i_siódmym roku
w_[miesiącu]_pierwszym w_[dniu]_jednym od_nowiu,
stało_(się) słowo יהוה [Boga do_mnie do_powiedzenia:
synu człowieka, Nebukadrecar, król Babelu
zniewolił to wojsko_swe pracą wielką nad Tyrem,
każda głowa ostrzyżona i_każde ramię wygładzone
i_zapłaty nie było dla_niego i_dla_wojska z_Tyru
z_powodu tej_pracy, którą wykonał dla_niego,
dlatego tak mówi Władca_mój, יהוה [Bóg]:
Oto_Ja daję dla_Nebukadrecara, króla Babilonu
tę ziemię Micraim i_uprowadzi ten_tłum_jej
i_złupi łup_jej i_zdobędzie majątek_jej
i_będzie zapłatą dla_wojska_jego;
zapłatą, którą wypracował dla_siebie,
oddam jemu tę ziemię Micraim, gdzie pracowal dla_Mnie,
proroctwo Władcy_mego, יהוה [Boga],
w_dniu tym_oto wzbudzę róg dla_domu Iszraela,
i_dla_ciebie dam otworzenie ust w_pośród_nich
i_poznają, że Ja_(jestem) יהוה [Bóg].”
(Ez 29,17-21)
Choć według świadectw historycznych
Micraim nie zostało przyłączone do Babilonu,
to jednak faktycznie było najechane i splądrowane;
co spełniło cel zapłaty za 13-letnie oblężenie Tyru,
którego mimo tego ostatecznie nie udało się mu zdobyć
(dokonał tego Aleksander Macedoński w 332 roku p.n.e.);
a także wykonanie innej zapowiedzi co do Jahudim,
którzy wbrew nakazom i zakazom Boga tam zbiegli:
„A_teraz tak mówi יהוה, Bóg Zastępów, Bóg Iszraela:
Dlaczego wy czynicie zło wielkie dla dusz_waszych?
Dla_wyniszczenia dla_was mężczyzn i_kobiet,
dziecka i_niemowlęcia z_pośród Jahuda(ha)
aby_nie pozostawić dla_was resztki,
od_prowokowania_gniewu_Mego w_uczynkach rąk_waszych
dla_palenia_kadzidła dla_bożków innych
w_ziemi Micraim, gdzie wy wchodzicie aby_osiedlić_(się) tam,
aby wyniszczyć dla_was i_abyśbycie byli_wy za_przekleństwo
i_za_pośmiewisko we_wszystkich narodach tej_Ziemi?
Czy_zapomnieliście te nieprawości ojców_waszych
i_te nieprawości królów Jahuda(ha) i_te nieprawości żon_ich,
i_te nieprawości_wasze i_te nieprawości żon_waszych,
jakie uczyniły w_ziemi Jahuda(ha) i_na_ulicach Jeruszalaim?
Nie okazali_skruchy aż_do tego_dnia oto
i_nie bali_(się) ani_nie postępowali w_Torze_Mojej i_w_Ustawach_Moch,
które dałem dla_oblicz_waszych i_dla_oblicz ojców_waszych;
dlatego tak mówi יהוה Zastępów, Bóg Iszraela:
Oto_Ja zwracam Oblicze_Moje na_was na_nieszczęście
i_dla_wyniszczenia tego całego Jahuda(ha) i_usunę tę resztkę Jahuda(ha),
którzy zwrócili oblcza_swe aby_wejść (do)_ziemi Micraim, dla_osiedlenia_(się) tam
i_zostaną_wyniszczeni wszyscy w_ziemi Micraim, padną w_mieczu, w_głodzie,
zostaną_wyniszczeni od_małego i_aż (do)_wielkiego w_mieczu i_w_głodzie umrą
i_będą za_przekleństwo, za_zgrozę i_za_złorzeczenie i_za_pośmiewisko
i_ukarzę na tych_mieszkańców w_ziemi Micraim jak ukarałem na Jeruszalaim
w_mieczu, w_głodzie i_w_zarazie i_nie będzie uciekiniera ani_ocalonego
dla_resztki Jahuda(ha) tego_wchodzącego dla_osiedlenia_(się) tam w_ziemi Micraim
i_dla_powrócenia (do)_ziemi Jahuda(ha), (do)_której ci_oni wznoszą te dusze_ich
dla_powrócenia, dla_mieszkania tam, bo nie powrócą oprócz jeśli uciekinierów.
(…)
Tak mówi יהוה [Bóg]: Oto_Ja wydam tego farao(ha) Chofrę, króla Micraim
w_rękę nieprzyjaciół_jego i_w_rękę szukających życia_jego
jak_wydałemtego Cedekjahu, króla Jahuda(ha)
w_rękę Nbukadrecara, króla Babelu, nieprzyjacie_jego i_szukajacego życia_jego.”
(Jr 44,7-14.30)
Ponieważ Bóg zabronił w Torze przesiedlania do Micraim
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 17,16; Jr 42,18-19)
i ponieważ karany Iszrael miał przyjąć zwierzchność Babelu
i zachować życie służąc najeźdźcy (Jr 27,11-12; 28,14; 40,6-9),
to pomimo niedozwolonej ucieczki niektórych do Micraim
Bóg wykonał swój zamysł i także tam ukarał ich jak zamierzył;
co dowodzi, że choć ludzie mają wybór posłuszeństwa lub nie,
to jednak Stwórca ma władzę zawsze wykonać swe zamysły,
które mogą spełnić się lekko i dobrze dla nas lub surowo i źle
zależnie czy będziemy żyć zgodnie z wolą Boga
czy nierozsądnie próbować wystąpić przeciwko niej…
Czy będziemy naczyniami szacunku czy zniewagi,
czyli ludźmi przeznaczonymi do życia lub na zagładę,
jak o tym mówi czytanie z Brit Chadasza(h) w Rz 9,20-23?
Czy będziemy tymi, którzy mają być przestrogą dla innych,
czy tymi, dla których to pouczenie wyda dobre owoce?
Tak czy inaczej Bóg ma sposób, który wykona Jego zamysł…
2b. Objawienia o Innych Narodach
Początek haftory zapowiadający zgromadzenie z rozproszenia (Ez 28,24-26)
nie jest częścią proroctwa o Micraim, ale jednym z wcześniejszych,
które w rozdziałach Ez 25-32 są zapowiedziami dla wielu narodów:
Amonitów, Moabitów, Edomitów, Plisztim, Tyru, Sydonu i Micraim,
przy czym Micraim i Tyrowi poświęcone jest tam najwięcej uwagi…
„I_było słowo יהוה [Boga] do_mnie do_powiedzenia:
synu człowieka, podnieś lament nad królem Tyru
i_powiedz mu: tak mówi Władca_mój, יהוה [Bóg]:
ty_(byłeś) opieczętowany doskonałością,
pełen mądrości i_wszelkiego piękna,
w_Edenie, ogrodzie Boga byłeś,
każdy kamień cenny okryciem_twoim:
rubin, topaz, i_jaspis,
chryzolit, onyks i_beryl,
szif, malachit i_szmaragd
i_złotym dziełem oprawa_twoja
i_naznaczeni_twoi w_tobie,
w_dniu tego_stworzenia_twojego były_przygotowane.
(Byłeś)_tym kherubem namaszczonym, tym_osłaniającym
i_pozwoliłem_tobie na_Górze Świętej Boga być,
w_pośród kamieni ognistych przechadzałeś_(się),
nieskazitelny (byłeś)_ty na_drogach_twoich
od_dnia tego_stworzenia_twego
aż znalazła_(się) nieprawość w_tobie.
W_wielkim handlu_twym napełniły_(się) wnętrza_twe przemocą i_zgrzeszyłeś
i_strąciłem_cię z_Góry Boga i_zniszczyłem_cię
kherubie ten_osłaniający z_pośród kamieni ognistych.
Wywyższyło_(się) serce_twe w_piękności_twej,
zniszczyłeś mądrość_twą dla splendoru_twego,
na_ziemię_[na_kolana] rzuciłem_ciebie,
przed_obliczami królów postawiłem_cię
dla_wejrzenia w_ciebie [i osądzenia cię],
z_wielkich grzechów, w_nieprawości handlu_twego
zbezcześciłeś sanktuarium_twoje
i_wyprowadziłem ogień z_wnętrza_twego,
on pożarł_cię i_uczyniłem_cię za_popiół na tej_ziemi
dla_oczu wszystkich oglądajacych_ciebie.
Wszyscy znający_ciebie w_narodach przerazili_(się) z_powodu_ciebie,
postrachem stałęś_(się) i_brak_ciebie na_wieczność.”
(Ez 28,11-19)
Wielu ludzi czytając proroctwo o królu Tyru
nie zważa na adresata podanego wprost w Ez 28,12
ani na słowa o tym, że zgrzeszył on handlem,
ani na szerszy kontekst skarceń władców narodów;
podobnie jak Iz 14,12-15 mówi o królu Babelu,
o czym tam wprost mówią słowa wersetu Iz 14,4
i słowa opisujące winę agresywnych podbojów
oraz kontekst Iz 13-18 proroctw przeciw narodom;
ale mylnie odczytują tylko część treści tych objawień
błędnie uważając, że są one o kherubie i „jaśniejącym synu ranka”
(w hebrajskim oryginale „הילל בן שחר„ („hilel ben szachar„))
które miałyby opisywać rzekomy „bunt i upadek Szatana”;
podczas gdy faktycznie mówią o 2 różnych ludziach,
którzy unosili się pychą i mieli o sobie takie fałszywe mniemanie,
uważali się „bogów” lub bardzo bliskich Bogu, porównywalnych
z powodu bogactw, potęgi i chwały, jakie udało im się zdobyć,
ale ostatecznie zostali surowo skarceni i poniżeni…
Gdyby słowa te mówiły faktycznie o „buncie Szatana”,
to świadczyłyby, że on, ktoś lub coś, co go do tego zainspirowało
byłoby inną pierwotną przyczyną i potęgą porównywalną z Bogiem
zdolną do podważenia i obalenia zamysłów Stwórcy,
odebrania Mu nawet tak doskonałego dzieła jak ten „kherub”;
co podważałoby fundamentalną biblijną prawdę o Jedyności Boga
który sam jest pierwotną przyczyną i Stwórcą wszystkiego,
więc wszystko jest dokładnie takie, jak On sam ustanowił,
jak wynika to z tego, co stworzył i zasad, według których działa;
a ukazywało raczej dualizm jak w innych religiach lub filozofiach…
On nie jest przeciwnikiem Boga, a ludzi (1P 5,8) i aniołów (Obj 12,7).
W rzeczywistości Ksiega Eioba (Hioba) pewnie świadczy i dowodzi,
że Szatan wcale nie jest zbuntowany przeciwko Bogu,
ale cały czas w pełni podlega władzy i mocy Stwórcy (Hi 2,1-7),
wykonuje tylko to, na co ma pozwolenie od Najwyższego,
a nawet wykonuje dzieła od Boga (2Sm 24,1; 1Krn 21,1)
podobnie jak inni aniołowie (1Krl 22,19-23; 2Krn 18,18-22)
oraz jak faraon z aktualnych parsz, którego serce Bóg uczynił zatwardziałym
spełnia funkcję, do której powołano go jako „naczynie zniewagi” (Rz 9,21-23),
które jak np. zużytą gąbkę do mycia naczyń po spełnieniu swego zadania
jako nieodwracalnie zanieczyszczoną się wyrzuca lub niszczy (Obj 20,10)
i które tylko do czasu jest użyteczne dla większego zamysłu Ojca:
żeby wypróbowywać ludzi i dla okazania na nim mocy Boga;
co jest okazją do objawienia skarceń i pouczeń dla innych,
co pobudza do lepszego poznania i wzrostu wytrwałości,
co uzdalnia do rozpoznawania i odrzucania pokus zła,
a także daje wielu powody do nawrócenia i poprawy,
jak np. cudzoziemcy z Micraim dołączający do Iszraela;
nie tylko gdy osobiście uczestniczą w tych wydarzeniach,
ale także gdy poznają je rozważając opisane historie…
„I_było słowo יהוה [Boga] do_mnie do_powiedzenia:
synu człowieka, powiedz do_księcia Tyru:
Tak mówi Władca_mój, יהוה:
ponieważ wywyższyło_(się) serce_twoje
i_powiedziałeś: 'bogiem ja_(jestem),
mieszkanie Boga zamieszkuję, w_sercu mórz’;
a_ty_(jesteś) człowiekiem, a_nie Bogiem
i_uczyniłeś serce_twe jak_serce Boga…”
(Ez 28,1-2)
Prawdziwy sens tych proroctw mówi o królach,
którzy podobnie jak faraon z haftory o uczynieniu Nilu
myśleli i mówili o sobie nieprawdę o swej boskości,
co jest wprost zapisane np. w Ez 28,2 i Iz 14,13;
zatem ich największym błędem była pycha i wyniosłość…
Warto mieć świadomość tego grzechu,
żeby unikać takich postaw i błędu nie powtórzyć,
jak niestety zdarza się to wśród wielu religijnych ludzi.
Są tacy „nawróceni chrześcijanie” w wielu „Kościołach”,
którzy uważają, że ponieważ np.:
– doznali uzdrowienia ze śmiertelnej choroby;
– objawił się w nich charyzmat jak języki lub proroctwo;
to Bóg już ich uznał i się do nich przyznał publicznie,
więc na pewno są zbawieni niezależnie od swych czynów,
więc nie muszą nic robić, mogą grzeszyć, nie mają obaw.
Są też tacy wierzący, także podający się za „mesjańskich”,
którzy mają o sobie przekonanie (nawet gdy tego nie mówią),
że z powodu pełnienia służby i wykonywanych wielkich dzieł
jak np. zanurzanie osób, prowadzenie zgromadzeń, nauczanie,
wydawane i rozdawane Biblie, książki, czasopisma i broszury
mają już tak liczne i wielkie zasługi przed Bogiem,
są tak dobrymi i godnymi pochwały ludżmi,
że zakrywa to ich grzechy i czyni je nieistotnymi…
Nawet jeśli ktoś rzetelnie wykonuje dobrą służbę,
to Bóg w osądzie uwzględnia wszystko, dobro i zło,
więc nie można patrzeć tylko na zasługi i wielkość,
ale trzeba pilnować też swej wierności w małym,
żeby grzechy nie przekreśliły owoców gorliwości;
nie można pozwolić sobie na wypaczenie sumienia,
które doprowadziłoby to postaw potępionych królów.
3. Perspektywa Oceny Dobra i Zła
We właściwym zrozumieniu słów w Biblii,
zarówno w interpretacji proroctw jak i ocenie historii,
ważna jest odpowiednia perspektywa i widzenie całości:
odczytywanie słów w pełnym kontekście ich zapisania,
wraz z innymi słowami, które potwierdzają właściwe znaczenia;
a także rozważanie historii wraz z jej późniejszymi skutkami,
nie zaś tylko samego faktu lub przebiegu wydarzeń.
Dzięki temu wiadomo, że stworzenie zatwardziałego faraona,
który był złym człowiekiem i czynił zło, którego nie naśladujemy
było mimo wszystko dobrym postanowieniem i dziełem Boga,
bo wydało to dobre owoce dla wielu pokoleń i milionów ludzi.
Dzięki temu wiadomo, że nawet stworzenie Szatana jest dobre,
bo o ile my nie będziemy ulegać jego atakom i pokusom,
to takie doświadczenia będą wzmacniać wytrwałość i gorliwość,
a wiele osób dostrzegając krzywdy, cierpienia i napomnienia
może dzięki temu zmienić postawę i świadomie poddać się Bogu
z dobrowolnego wyboru, a nie braku innych możliwości.
Zamysły Boga przewyższają nasze pod każdym względem,
bo wiedza Ojca o wszystkim jest pełna i doskonała,
Stwórca nie postrzega tylko teraźniejszości i przeszłości,
ale przewiduje, zna i bierze pod uwagę ostateczne skutki,
dlatego wszystkiego używa do największego dobra,
które wobec naszej perspektywy może zaskakiwać…
Chwała Bogu!