Kolejności Mają Znaczenie

Czas czytania: 12 minut

Komentarz do parszy „WaJekehel” (części „I_Zgromadził”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 35,1-38,20; 1Krl 7,13-26.40-50; 2Kor 9,6-15.
Różne kolejności elementów Przybytku i ich znaczenia.

Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.

1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia

Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– przygotowany ogień podczas Szabatu;
– rozliczenie wartości darów na Przybytek;
– powołanie i natchnienie do wykonania służby;
– rodzaje i działanie darów Ducha Świętego;
– wykonanie i uznanie Świątyni przez Boga.
Są one rozważane we wcześniejszym artykule:
Właściwe Wykorzystanie Darów.

2. Kolejności Parsz w Różnych Latach

Według tradycyjnego rozkładu na 12-miesięczny rok zwykły
2 ostatnie parsze Księgi Szemot – WaJekehel i Pekudei czyta się razem,
żeby podział na 54 części zmieścić w roku mającym najwyżej 51 Szabatów,
z których jeszcze kilka w pobliżu świąt ma inne, okolicznościowe czytania.
Porządek taki stał się możliwy dopiero po wprowadzeniu kalendarza rabinicznego,
w którym rodzaj i długość każdego roku jest przewidziana, z góry ustalona i pewna,
a nie wyznaczana praktycznie przez obserwację dojrzewania jęczmienia w Iszraelu,
który krótko po połowie miesiąca Abib musi być gotowy do żniwa i oddania kołysania
i tak to wyznaczano w czasach Świątyni, w tym gdy był tam Jeszua (Jezus) Mesjasz.
Gdy pierwszy miesiąc Adar kończy się dość późno względem cyklu słonecznego
i odpowiednią dojrzałość jęczmienia można zaobserwować np. już w połowie Adar,
takie połączenie parsz z Szemot jest możliwe także w porządku obserwacyjnym,
jak to było np. w poprzednim roku, gdy pierwszy Adar kończył się 11 dni później;
ale gdy miesiąc ten kończy się wcześnie i do ostatniej chwili nie ma pewności (jak teraz),
a trzeba dopuszczać, że rok może być przestępny, w którym potrzeba więcej czytań,
lepiej z łączeniem parsz poczekać do stwierdzenia, że jest już miesiąc Abib/Nisan
i dopiero wtedy w celu możliwie szybkiego zrównania porządków czytań Tory
połączyć pierwsze dwie parsze z Księgi Wajikra, które też mają wspólną tematykę.

Takie rozwiązanie spełnia najważniejszy cel rocznego porządku:
zapewnia, że według niego będzie możliwe spełnienie służby w Świątyni,
bo stosowane zasady opierają się właśnie na tym, żeby to zapewniać;
ale jednocześnie w możliwie dużym zakresie, w większość tygodni roku
utrzymuje zgodność czytań, żeby móc rozważać razem te same,
dzielić się przemyśleniami i uczestniczyć w nabożeństwach u innych
bez zakłócania własnego porządku – pomijania lub powielania parsz.

Choć czytana w ten tydzień i kończący go Szabat jest tylko parsza(h) WaJekehel,
to ten komentarz dotyczy zagadnienia, które jest wspólne z parszą Pekudei,
dlatego przytacza i powołuje się na kilka wersetów zapisanych w następnej,
a za tydzień omówione będzie coś charakterystycznego dla kolejnej parszy…

3. Kolejności Elementów Przybytku

„I_wszyscy mądrego serca wśród_was przyjdą i_wykonają
to wszystko, co nakazał יהוה [Bóg]:
oto ten_Przybytek, oto namot_jego i_oto przykrycie_jego,
oto zapinki_jego i_oto bale_jego, oto klamry_jego
i_oto słupy_jgo i_oto podstawy_jego.
Oto tę_Skrzynię i_oto drążki_jej,
oto tę_Przebłagalnię
i_oto rozdzielenie [פרכת] tą_zasłoną [המסך].
Oto ten_Stół i_oto drążki_jego i_te wszystkie przybory_jego
i_oto chleb ten_pokładny.
I_oto Świecznik tego_oświetlania i_oto przybory_jego
i_oto lampy_jego i_oto olej tego_oświetlania.
I_oto ołtarz tego_kadzenia i_oto drążki_jego
i_oto olej tego_namaszczenia i_oto kadzidło tych_wonności
i_oto
zasłonę [מסך] tę_wejściową dla_wejścia tego_Przybytku.
Oto ołtarz tych_wstępujących_[oddań]
i_oto kratę tą_miedzianą, która dla_niego,
oto drążki_jego i_oto wszystkie przybory_jego,
oto tę_kadź i_oto podnóża_jej.
Oto
osłony [קלעי] tego_dziedzińca,
oto_słupy_jego i_oto podstawy_ich
i_oto
zasłonę [מסך] bramy tego_dziedzińca.
Oto paliki tego_Przybytku _oto paliki dziedzińca i_oto sznury_ich.
Oto Szaty te_przetykane do_służby w_Świątyni,
oto szaty te_święte dla_Aharona, tego_kohena
i_oto szaty synów_jego do_koheństwa.”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 35,10-19)

W czytaniu tego tygodnia i Szabatu zawarty jest
spis elementów potrzebnych do budowy i służby w Przybytku,
co w tym i następnym czytaniu występuje łącznie aż 5 razy:
– spis zawartości do wykonania w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 35,10-19;
– szczegółowy opis wykonania w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 36,8-39,31;
– spis przyniesionych elementów w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 39,33-41;
– nakaz ustawienia i namaszczenia w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 40,1-15;
– wykonanie przez Moszego w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 40,18-33
(z tym, że wyświęcenie kohenów jest oddzielone dalej w parszy Szemini);
a ostatnie 3 z nich zapisane są praktycznie ciągle jeden po drugim;
a powtarza to wcześniejsze objawienie z Szemot/2Moj/Exodos/Wj 25,8-30,38;
gdzie Bóg przedstawiał Moszemu wzór Świątyni do wykonania…

Tych 6 fragmentów razem pokazuje jak ważny dla Boga jest Przybytek
i znajomość przez Jego Lud składników Świątyni i ich znaczeń,
skoro mamy czytać o tym tak wiele razy tak blisko siebie,
a w ten sposób praktycznie uczyć się tego na pamięć…

Pomimo tego, że słowa o tym samym powtarzają się tak blisko wiele razy,
nie należy popełnić błędu czytania ich pobieżnie, uznając, że już się to zna,
bo poszczególne relacje różnią się szczegółami i kolejnością informacji,
co nie stanowi błędów ani sprzeczności, ale wartościowe uzupełnienia…

Szczególnie istotne są 2 najdłuższe fragmenty na ten temat,
które dokładnie opisują wszystkie elementy Przybytku:
najpierw objawienie Boga dla Moszego, a potem wykonanie;
gdzie kolejności sprzętów Świątyni są całkiem inne:
1) w objawieniu jest Skrzynia, Stół i chleby, Świecznik, Przybytek,
ołtarz zewnętrzny, zasłony dziedzińca, oliwa świecznika, szaty kohenów,
wyświęcenie, ołtarz wewnętrzny, kadź obmywań, olej namaszczeń i kadzidło;
2) w wykonaniu jest Przybytek, Skrzynia, Stół, Świecznik,
ołtarz wewnętrzny, olej namaszczeń, kadzidło, ołtarz zewnętrzny,
kadź obmywań, zasłony dziedzińca i szaty kohenów.

Opis wykonania pomija chleby, oliwę świecznika i wyświęcanie kohenów,
co nie jest szczególnym elementem procesu uruchamiania Świątyni,
ale było czynione często – oliwa świecznika codziennie, chleby co tydzień,
a wprowadzanie kohena gdy jakiś osiągnął wiek i gotowość do służby,
czemu potem jest poświęcony oddzielny fragment Tory…

W objawieniu o tym, jak ma wyglądać Przybytek
Skrzynia Świadectwa, Stół i Świecznik są przesunięte na początek,
podczas gdy we wszystkich dalszych opisach są za namiotem.
Świadczy to, że za pierwszym razem Bóg wyróżnia je jako najważniejsze
i zaczyna od tego, czego symbolikę i znaczenie trzeba poznawać,
a na czym skupia się cała służba świątynna, jaką ustanowił.
W wykonaniu elementy te są jednak później, po namiocie,
ponieważ one miały nie być widziane bezpośrednio przez ludzi,
dlatego ważne było, żeby istniało dla nich niedostępne miejsce,
gdzie będą złożone i gdzie lud nie będzie wchodził…

Bardzo istotna różnica dotyczy też złotego wewnętrznego ołtarza kadzenia,
który w pierwszym opisie jest daleko, za szatami i wyświęceniem kohenów,
podczas gdy w następnych występuje razem z innymi złotymi sprzętami.
Świadczy to, że pomimo wykonania ze złota, jak innych sprzętów wnętrza,
jak wszystkiego, co miało się znajdować w środku Przybytku,
ołtarz kadzenia sam nie jest elementem o najważniejszym znaczeniu,
ale raczej tylko narzędziem służącym przy Skrzyni Świadectwa,
żeby dym ze spalanymi wonnościami okrywał Przebłagalnię na Skrzyni…
Z ołtarzem kadzenia związana jest też pewna poważna kontrowersja:

„Namot bowiem był_zbudowany ten pierwszy, w którym to także:
Świecznik i ten Stół i to przedkłądanie tych chlebów, które nazwane_(jest) Święte,
za zaś tą drugą zasłoną Przybytek ten nazywany Świętym Świętych,
złoty mający ołtarz_kadzenia i tę Skrzynię tego Przymierza, która_pokryta zewsząd złotem
,
w której dzban złoty mający ten man i ta laska Aharona, ta kwitnąca i te tablice tego Przymierza,
powyżej zaś niej kheruby chwały osłaniające to oddanie_przebłagalne,
o których nie jest teraz mówić po części…”

(Hbr 9,2-5)

Według świadectwa zapisanego w Liście do Hebrajczyków
złoty ołtarz miał znajdować się wraz ze Skrzynią w Miejscu Najświętszym,
co ma sens ze względu na jego funkcję – aby dym okrywał Przebłagalnię;
ale większość innych tekstów w Piśmie Świętym sugeruje raczej inaczej,
że powinien on wraz ze Stołem i Świecznikiem być w Miejscu Świętym,
gdzie koheni (kapłani) mogliby sprawować na nim codzienną służbę…

Czy zatem Biblia zawiera błąd i sprzeczność w tej sprawie?
Żeby ten problem wyjaśnić, trzeba czytać bardzo uważnie
i myśleć o faktach, które pozornie nie są istotne i tego nie dotyczą,
a jednak zrozumiane pozwalają wyjaśnić ten problem:

„I_zrobił oto ten_dziedziniec
po_stronie południowej [נגב – negeb],
na_prawo [
תימנה – timn_a(h)] kotary dziedzińca
(z)_bisioru kręconego sto w_łokciach.”
(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 38,9)

„I_zrobisz oto dziedziniec tego_Przybytku:
po_stronie połudnowej
[נגב – negeb],
po_prawej [תימנה – timn_a(h)] kotar
dla_dziedzińca bisioru kręconego
sto w_łokciach długości ze_strony tej_jednej.”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 27,9)

„I_zrobił oto te_bale dla_Przybytku:
dwadzieścia bali dla_strony
południowej [נגב – negeb]
na_prawo [תימנה = timn_a(h)].”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 36,23)

„I_zrobisz oto tych_bali dla_Przybytku:
dwadzieścia [sztuk]_bala dla_strony
na_południe [נגבה – negeb_a(h)],
na_prawo [תימנה = timn_a(h)].”

(Szemot/2Moj/ExodosWj 26,18)

„I_umieścił oto tych_podstaw
pięć na_skrzydle tego_Domu z_prawicy [מימין – mi_jamin]
I_pięć na_skrzydle tego_Domu z_lewej [משמאלו – mi_szemelo]
i_oto to_morze umieścił od_skrzydła tego_Domu
po_prawej [הימנית – hajmanit], na_wschód, od_przodu
[na]_południe [נגב – negeb].”

(1Krl 7,39)

„I_zawrócił_mnie do wejścia tego_Domu_[Boga],
a_oto wody wypływające z_pod progu tego_Domu_[Boga]
na_wschód, bo_oblicze tego_Domu_[Boga] wschodnie,
a_te_wody wychodziły z_miejsca z_boku tego_Domu_[Boga]
tego_prawego [הימנית – hajmanit],
z_południa [מנגב – mi_negeb] od_ołtarza.”

(Ez 47,1)

Sześć zgodnych świadectw w Biblii, w tym cztery w samej Torze,
mówią, że strona południowa Przybytku była po prawej;
ale jednocześnie wiadomo także, że wejście było od wschodu,
co w wielu księgach potwierdzają świadectwa takie jak np.:
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 38,13-19; 27,13-16;
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 3,38; Ez 43,1-4; 46,1-12;
zatem gdyby patrzeć z ludzkiej perspektywy, od strony wejścia,
to ze wschodu południe jest po lewej, a północ po prawej;
co pozwala zrozumieć, że w opisach jest perspektywa z zachodu,
a zatem patrząc z miejsca Boga, patrząc z centrum Przybytku.
Dlaczego ma to w zrozumieniu tej sprawy takie znaczenie?
Bo od perspektywy zależy co jest „przed”, a co „za” zasłoną,
w którym kierunku się przez nie przechodzi:

„W_Namiocie Spotkania z_zewnątrz od_rozdzielenia [zasłoną],
która_(jest) przed tym_Świadectwem,
będzie_przygotowywał je Aharon i_synowie_jego,
od_wieczora aż_do ranka przed_obliczem יהוה [Boga],
Ustawa wieczności dla_pokoleń_ich z_tych synów Iszraela.”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 27,21)

Złoty Świecznik w Miejscu Świętym jest według Tory
„z_zewnątrz od_zasłony”, która jest przed Skrzynią Świadectwa
i tam ma się odbywać przygotowywanie oliwy do Świecznika;
jednak o ołtarzu kadzenia napisane jest zupełnie inaczej:

„I_postawisz oto ołtarz ten_złoty do_kadzenia
przed_obliczem Skrzyni tego_Świadectwa
i_zawiesisz tę_zasłonę tego_wejścia do_Przybytku.”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 40,5)

„I_ustawił oto ołtarz ten_złoty w_Namocie Spotkania
przed_obliczem tego_rozdzielenia [zasłoną].”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 40,26)

„I_postawisz go przed_obliczem tego_rodzielenia [zasłoną],
która przed Skrzynią tego_Świadectwa,
przed_obliczem tej_Przebłagalni,
która_(jest) nad tym_Świadectwem
,
gdzie objawię_(się) dla_ciebie tam.
I_(będzie)_spalał na_nim Aharon wonne kadzidło
w_ranek przy_przygotowaniu oto tych_lamp, (będzie)_spalał_je.
(…)
I_przebłaga Aharon na rogach_jego
raz w_roku z_krwi [oddania_za]_grzech,
Te_przebłagania raz w_roku
przebłaganiem na_nim za_pokolenia_wasze
Świętym Świętości to dla יהוה [Boga].”

(Szemot/2Moj/Exodos/Wj 30,6-7.10)

„I_weźmie pełną tę_kadzielnicę węgli ognistych
z_nad tego_ołtarza [zewnętrznego] z_przed_oblicza יהוה [Boga]
i_pełne garście_swoje wonnego kadzidła sproszkowanego
i_wniesie z_domu_{Bożego] od_zasłony
i_nasypie oto tego_kadzidła na ten_ogień przed_obliczem יהוה [Boga]
i_okryje obłok tego_kadzidła oto tę_Przebłagalnię, która nas tym_Świadectwem
aby_nie umrzeć.”

(Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 16,12-13)

Skoro ołtarz kadzenia miał byś ustawiony „przed obliczem tego_rozdzielania [zasłoną]„,
to patrząc z perspektywy Boga w Miejscu Najświętszym Przybytku
musiał on także znajdować się właśnie tam, gdzie obecność Boga,
i nawet jest wprost napisane, że „przed_obliczem Skrzyni tego_Świadectwa
gdzie spalane kadzidło mogło okrywać Przebłagalnię będącą na Skrzyni,
zaś taka służba [początkowo] miała być tam sprawowana codziennie,
a tylko oczyszczenie tego ołtarza dokonywane raz w roku…

Dlaczego zatem ołtarz ostatecznie znalazł się w Miejscu Świętym,
a służba kadzenia jednak odbywa się po drugiej stronie zasłony?
Tora(h) udziela odpowiedzi także w tej sprawie:

I_przemówił יהוה [Bóg] do Moszego po śmierci dwóch synów Aharona
w_zbliżeniu_ich przed_oblicze יהוה [Boga] i_umarli.

I_powiedział יהוה [Bóg] do_Moszego: powiedz do_Aharona, brata_twego
aby_nie wchodził w_każdym czasie do tego_Świętego
z_domu_[Bożego]
 od_zasłony do_wejścia tej_Przebłagalni, która na tej_Skrzyni,
aby_nie umarł, bo w_obłoku ukażę_(się) nad tą_Przebłagalnią.

(Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 16,1-2)

W pierwszych dniach ołtarz kadzenia był w Miejscu Najświętszym,
a Aharon i jego synowie sprawowali swoją służbę także tam;
ale gdy dwóch synów Aharona wniosło tam niewłaściwy ogień
i umarło za ten grzech, za naruszenie Prawa Służby w Przybytku
(Wajkra/3Moj/Leutikon/Kpł 10,1-7; Bemidbar/4Moj/Arthmoi/Lb 26,61),
Bóg zabronił wejścia tam innym kohenom i w innym czasie,
żeby zapewnić, że ta najświętsza służba będzie właściwa
i nikt więcej nie wejdzie tam pochopnie, bez przygotowania.
Zmiana ta jest taka sama jak zastąpienie lewitami pierworodnych,
których Bóg początkowo nabył sobie do służby w Świątyni,
ale potem zamiast tego nakazał wykupować ich 5 szeklami srebra
(o czym świadczy Szemot/2Moj/Exodos/Wj 22,29; 24,5
oraz Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 3,44-51; 18,15-16);
co nie obala pierwotnego ustanowienia spełnianego inaczej,
ale tylko ogranicza sposób wykonania i osoby wykonawców.

Warto tu też zwrócić uwagę, że hebrajskie słowo „פרכת” („paroket„),
które oznacza „rozdzielenie” dotyczy w Torze tylko zasłony wewętrznej,
zaś wszystkie inne zasłony na zewnątrz to „מסך” („mesek”) lub „קלעי” („kelai”),
zatem i prorocze „rozdarcie” będzie dotyczyć tylko tej wewnętrznej (Mt 27,51)
i oznacza połączenie w całość całej najświętszej służby…

Wynika też z tego, że ołtarz kadzenia musi być przestawiany,
żeby w każdym innym czasie był dostępny z Miejscu Świętym,
ale podczas służby Jom HaKipurim stał w Miejscu Najświętszym,
żeby tam wtedy kohen hagadol mógł okadzić Przebłagalnię,
co tego jednego dnia ma się dziać według pierwotnego porządku
i jest znakiem pełnego oczyszczenia i powrotu do doskonałości…

Chwała Bogu!

Ostatnia modyfikacja: 2021-03-16.

Wyraź opinię o artykule:

Click to listen highlighted text!