Podczas Jom HaKipurim (Dnia Przebłagań) czyta się z Tory fragmenty, które opisują oddania i obrzędy spełniane tego szczególnego dnia; jednak sensem tego święta Boga nie jest rozważanie tych rytuałów, dlatego wysłuchanie opisu służby z tekstu Pisma jest wystarczające i właściwie nie potrzeba tym zagadnieniem dziś się więcej zajmować (a jest to czynione z parszą „Acharei Mot”, np. „Szczególna Służba„); tak samo jak w czasach Świątyni społeczność w tym nie uczestniczyła, bo Jom HaKipurim nie jest świętem pielgrzymim i na nie nie przychodzili i w miastach z dala od Świątyni nie widzieli czy lub kiedy spełniano obrzęd, a nawet gdyby, to nie będąc kohenami nie mieli wstępu do wnętrza Przybytku; więc poza ogólną i bardzo podstawową wiedzą, że coś takiego ma być tam czynione, zwykli ludzie nigdy nie mieli w tym udziału, ale spełniali dotyczące ich obowiązki, które obowiązują w dobie święta od wieczora – na długo przed rytuałami w dzień: powstrzymywali się od pracy, zgromadzali się, umartwiali i rozważali swe czyny, w czym bardzo pomocna jest modlitwa „Widuj” – wyznanie grzechów…
Podczas gdy zgłębianie Tory jest składnikiem radości zwykłych Szabatów i wtedy jest czas na to, żeby komentować i dyskutować o doktrynach teologicznych; umartwianie własnej duszy powinno być połączone z rozważaniem własnych błędów, dlatego dobrze jest tego dnia czytać spisy Przykazań lub naruszających je grzechów, żeby móc uświadomić sobie swe uchybienia i nawet w tej ostatniej chwili z nich oczyścić, dlatego dobrze swą uwagę skupić np. na Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 18 lub Dn 9; gdzie są przykłady poważnych win oraz ich wyznawania przed Bogiem…
„I_skończy przebłaganie oto tego_Świętego i_oto Namiotu Spotkania i_oto tego_ołtarza i_przyprowadzi oto tego_kozła żywego i_położy Aharon te dwie ręce_swe, [ręce_swe] na głowie kozła tego_żywego i_wyzna nad_nim te wszystkie grzechy potomków Iszraela i_te wszystkie przestępstwa_ich według_wszystkich grzechów_ich i_złoży je na głowie kozła i_wypędzi przez_rękę męża wyznaczonego na_tę_pustynię. I_poniesie ten_kozioł na_nim te wszystkie przewinienia do ziemi oddzielenia i_wypędzi oto tego_kozła na_pustyni.” (Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 16,20-22)
Wartościowe tego dnia może być także tradycyjne czytanie modlitwy „Widuj”, która składa się z wyznań wielu różnych kategorii i przykładów grzechów, które mogły być popełnione przez nas lub innych ze społeczności wiernych, a których możemy nie być świadomi i inaczej byśmy o tym nawet nie pomyśleli… W tym przypadku czytanie ma przewagę nad improwizowaną modlitwą z serca, bo pozwala rozpoznać i poprawić także nieznane rodzaje zaciągniętych win; nie chodzi jednak tylko o samo szybkie, mechaniczne odczytanie tej listy, ale trzeba rozważać poszczególne możliwości i odnosić je do swego życia, dlatego warto na ten obrzęd poświęcić więcej czasu i spełnić go spokojnie…
Treść Modlitwy 'Widuj'
Niech słowa moich ust będą przyjęte i myśli mego serca — przed Tobą Adonai, moja Skało i mój Odkupicielu, nasz Boże i Boże naszych ojców, niech nasza modlitwa przyjdzie przed Ciebie i nie ignoruj naszego błagania, bo nie jesteśmy tak bezczelni i twardego karku aby Ci powiedzieć: ’Adonai, nasz Boże i Boże naszych ojców, my jesteśmy sprawiedliwi i nie zgrzeszyliśmy’, ponieważ faktycznie my i nasi ojcowie zgrzeszyliśmy…
My wykroczyliśmy [przeciw Bogu i ludziom, i jesteśmy wyniszczeni naszą winą]; my zdradziliśmy [Boga i człowieka, my byliśmy niewdzięczni za wyświadczone nam dobro]; my kradliśmy, my oczernialiśmy, my pobudzaliśmy innych do grzechu. Pobudziliśmy innych do czynienia grzechów, za które są nazywani niegodziwymi [רְשָׁעִים]; grzeszyliśmy ze złośliwymi intencjami, siłą odbieraliśmy cudze własności nawet gdy za nie zapłaciliśmy [zamiast poczekać aż sprzedający będzie gotowy przekazać towar zgodnie z zawartą umową]; dodawaliśmy kłamstwo do kłamstwa, przyłączaliśmy się do złych osób lub społeczności; dawaliśmy krzywdzące rady; oszukiwaliśmy i zwodziliśmy; kpiliśmy; buntowaliśmy się przeciwko Bogu i Jego Torze, pobudzaliśmy Boga do gniewu na nas; odwracaliśmy się od Tory Boga i grzeszyliśmy świadomie i celowo; byliśmy niedbali w wykonywaniu Przykazań; powodowaliśmy smutek naszych przyjaciół; byliśmy twardego karku, odmawiający przyznania, że nasze cierpienie powodują nasze grzechy.
Popełnialiśmy grzechy, za które jesteśmy nazywani podnoszącymi rękę by uderzyć [רָשָׁע], popełnialiśmy grzechy będące następstwem moralnego zepsucia; popełnialiśmy grzechy, które Tora(h) nazywa obrzydliwościami; zabłąkaliśmy się i wiedliśmy innych ku zagubieniu; odstąpiliśmy od Twoich Przykazań i od Twoich dobrych Praw i niczego na tym nie zyskaliśmy; ale Ty jesteś Jedynym Sprawiedliwym w każdej karze jaka na nas spadła; bo Ty czyniłeś prawdomównie, a my czyniliśmy niegodziwie.
Co powinniśmy powiedzieć przed Tobą, który mieszkasz na wysokości; i co powinniśmy przekazać Tobie, który mieszkasz w Niebiosach? Przecież wszystko, i ukryte i jawne, Ty wiesz. Ty znasz tajemnice wszechświata i ukryte sekrety każdej osoby, Ty przeszukujesz nasze najgłębsze myśli i próbujesz umysł i serce. Nie ma niczego ukrytego przed Tobą i niczego zakrytego przed Twym wzrokiem i niech będzie Twoją wolą Adonai, nasz Boże i Boże naszych ojców, że Ty darujesz nam nasze niedbałe grzechy i Ty wybaczysz nam nasze celowe grzechy i że Ty umożliwisz nam pokutę za nasze buntownicze grzechy: – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą pod przymusem lub dobrowolnie [jak zbyt późne skończenie pracy przed świętem i nienależyte przygotowanie]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przez bezduszne zatwardzenie serca [jak nie udzielenie pomocy potrzebującym, którzy nas o nią poprosili]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przez brak [wystarczającej] wiedzy [jak nie używanie pełni swych zdolności do uczenia się Praw Tory i ich spełniania lub wypowiadanie się w sprawach, w których nie ma się odpowiedniego przygotowania]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przez wypowiedź ust [jak błędne nauczanie, obrażanie innych, niedotrzymywanie zobowiązań lub niepotrzebne przysięganie w sprawach, w których jest to zbędne]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą otwarcie lub skrycie [publicznie profanując Imię Boga lub okazując mniejszą bojaźń niż wobec ludzi, postępując niewłaściwie z mylnym przekonaniem, że „teraz nikt nie widzi”]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą w niemoralności seksualnej [niekoniecznie popełniając zakazane czyny, ale też pożądaniem i w myślach]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą poprzez złe użycie mowy [jak poniżenie kogoś, ujawienie czyjejś tajemnicy, rozmowy zawodowe w Szabaty, kłamstwa, nieprzyzwoite wypowiedzi w miejscu zgromadzenia lub święte słowa w niegodnym miejscu]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą z wiedzą i podstępem [jak ukrywanie prawdy, ogłaszanie fałszywych informacji lub nieuczciwość w interesach]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przez niewłaściwe myśli [jak złe myśli, pożądanie, herezje czy podejrzliwość przeciw sprawiedliwym]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą oszukując i zdradzając braci; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą nieszczerym wyznaniem winy [bez żalu za popełniony grzech, bez naprawy szkody lub poprawy postępowania]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą uczestnicząc w nieprzyzwoitym spotkaniu [związanym z kontaktami seksualnymi lub nieuczciwymi interesami]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą z intencją lub bez intencji; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą niewystarczającym szacunkiem dla przodków [nie okazując im posłuszeństwa, nie wstając przed starszymi i nie szanując nauczycieli]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą używając siły i przymusu aby krzywdzić [co dotyczy siły fizycznej, przewagi intelektualnej, politycznej, finansowej i innych]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą znieważając Imię Boże [co dotyczy każdej sprawy, która stała się publicznie znana, w tym złe prowadzenie kogoś innego]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą głupią rozmową [co dotyczy rozmów na nieistotne tematy i rozpowszechniania plotek]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą nieczystością warg [co dotyczy np. wypowiadania wulgarnych i nieprzyzwoitych słów]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przychylając się do złego [np. wyrażając poparcie dla ludzi lub działań przeciwnych Bogu i Torze]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą wiedząc lub nie wiedząc [zarówno nie wiedząc, że coś jest grzechem jak nie znając negatywnych skutków czynu]; i za te wszystkie Boże darowania, daruj nam, przebacz nam, udziel nam odkupienia…
– Za grzech, który popełniliśmy przed Tobą doprowadzając kogoś do dania lub wzięcia łapówki [nie tylko w formie pieniędzy lub materialnych darów, ale też pochlebstwa i korzyści osobistych]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą fałszywym zaprzeczeniem lub fałszywym zapewnieniem [dopuszczając, powodując lub umacniając w ludziach błędne przekonania i sposoby postępowania]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą złą mową, oszczerstwem [co mogło być przyczyną wielu szkód, bólu i strat poniżonej osoby]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą szyderstwem [ośmieszając osobę, Przykazanie lub porządek społeczny]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą w interesach [co dotyczy wszelkich oszustw i nieuczciwości w handlu i pracy]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą w jedzeniu i piciu [np. niekoszerne produkty, bez błogosławieństwa lub dziękczynienia, obżarstwo i pijaństwo]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą w odsetkach i lichwie; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą wyniośle wyciągając szyję [czyli wynosząc się ponad innych ludzi, Torę i samego Boga]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą wpatrując się oczami [na zakazane sprawy]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą paplając ustami; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą wyniosłymi oczami; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą bezczelnością [ośmielając się mówić zuchwale do osób bardziej uczonych niż my] i za te wszystkie Boże darowania, daruj nam, przebacz nam, udziel nam odkupienia…
– Za grzech, który popełniliśmy przed Tobą odrzucając jarzmo [Niebios] [podważając obowiązywanie choćby jednego z Przykazań, także dotyczącego kogoś innego]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą w przekazywaniu wyroków [Prawa] [podejmując niewłaściwe decyzje przy sądzeniu, pomijając wątpliwości, ograniczając możliwość obrony lub wykorzystując na własną korzyść naciągnięte przepisy właściwie ustanowione do innych celów]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą usidlając bliźnich [co dotyczy każdej próby skrzywdzenia kogoś, nawet jeśli się nie powiodła]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą zazdrosnym okiem [odmawiając przysługi lub pomocy charytatywnej albo smucąc się z czyjegoś sukcesu]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą lekkomyślnością [zachowując się niegodnie nosząc znaki poświęcenia lub w miejscach poświęconych]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą twardym karkiem [upartością] [odrzucając napomnienia i kary, uznając chorobę, stratę materialną lub poniżenie za przypadek]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą biegnąc ku złemu – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą gadaniną [słuchając lub opowiadając o nieobecnych]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą przysięgając daremnie [fałszywie lub bez potrzeby]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą bezpodstawną nienawiścią [z zazdrości lub niezgody]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą zawodząc zaufanie [np. wypierając się zwrotu długu]; – za grzech, który popełniliśmy przed Tobą niepewnym sercem [w strachu, bólu lub wątpliwościach]; i za te wszystkie Boże darowania, daruj nam, przebacz nam, udziel nam odkupienia…
I za grzechy, za które mamy obowiązek przynieść oddanie wstępujące [wadliwe spełnienie nakazów]; i za grzechy, za które mamy obowiązek przynieść oddanie za grzech [nieświadome naruszenie zakazów]; i za grzechy, za które mamy obowiązek przynieść oddanie kołysane [jak fałszywa przysięga lub oszustwo]; i za grzechy, za które mamy obowiązek przynieść oddanie za winę za pewne i wątpliwe naruszenia; i za grzechy, za które możemy otrzymać karę biczowania według wyroku sądu mędrców [które mogą być skarceniem przed zaciągnięciem winy na złej drodze, żeby temu zapobiec]; i za grzechy, za które możemy otrzymać karę 40 razów za naruszenie zakazów Tory; i za grzechy, za które możemy otrzymać karę śmierci za sprawą Niebios; i za grzechy, za które możemy otrzymać karę odcięcia i bezdzietności [jak naruszenie Praw Świąt]; i za grzechy, za które możemy otrzymać cztery rodzaje kar śmierci wymierzane przez sąd: kamienowanie [za naruszenie Szabatu], spalenie [za różne czyny nierządne], ścięcie [głowy] [za morderstwo] lub uduszenie [za cudzołóstwo]; za naruszenie pozytywnych Przykazań i za naruszenie zakazujących Przykazań. Jeśli naruszenie zakazu może być naprawione zapisanym czynem lub nie może być naprawione [bo np. złamanie zakazu kradzieży można naprawić oddając z odpowiednią nawiązką], jeśli jesteśmy ich świadomi lub jeśli nie jesteśmy ich świadomi. Te, których jesteśmy świadomi, już oznajmiliśmy Tobie i wyznaliśmy je przed Tobą, a te, których nie jesteśmy świadomi, przed Tobą są odkryte i jawne jak jest powiedziane 'ukryte sprawy należą do Adonai, naszego Boga, ale jawne sprawy należą do nas i naszego potomstwa na zawsze, żebyśmy spełniali wszystkie słowa tej Tory’.
Bo Ty jesteś Darującym Iszraela i Przebaczającym Plemionom Jeszuruna w każdym pokoleniu i poza Tobą nie mamy Króla, który przebacza i daruje – tylko Ciebie. Boże, zanim ja zostałem utworzony byłem niegodny [aby mnie stworzyć] i teraz gdy jestem uformowany jest jak bym nie był uformowany; jestem jak proch gdy żyję, a to więcej niż gdy będę umarły. Oto jestem przed Tobą jak naczynie napełnione wstydem, niech będzie Twoją wolą Adonai, mój Boże i Boże moich przodków żebym ja więcej nie grzeszył, a grzechy, które popełniłem przed Tobą zmaż w Twych obfitych łaskach, ale nie w cierpieniu i nie w ciężkich chorobach. Mój Boże, strzeż mego języka od złego i moich warg od mowy przewrotnej; tym, którzy mnie przeklinają, niech moja dusza nie odpowiada i niech moja dusza będzie jak proch dla wszystkich. Otwórz moje serce dla Twojej Tory i niech moja dusza dąży do Twych Przykazań. Niech wszyscy, którzy knują zło przeciwko mnie szybko porzucą swe zamiary i udaremnią swe zamysły.
Działaj ze względu na Twe Imię, działaj ze względu na Twą Prawicę, działaj ze względu na Twą Świętość, działaś ze względu na Twą Torę. Aby Twoi kochani byli uwolnieni unieś Twą Prawicę i odpowiedz mi. Niech słowa moich ust będą przyjęte i myśli mego serca przed Tobą Adonai, moja Skało i mój Odkupicielu.
Ten, który sprawia pokój w Jego wysokich Niebiosach oby zesłał pokój dla nas i dla całego Iszraela i powiedzmy: Amen
Niech będzie Twoją wolą Adonai, nasz Boże i Boże naszych przodków, żeby Twoja Świątynia została odbudowana szybko i za naszych dni i udziel nam naszego udziału w [spełnianiu] Twej Tory. I wtedy będziemy służyć Ci z bojaźnią jak w dawnych dniach i jak w minionych latach. I niech Adonai będzie zadowolony z oddań Jahuda(ha) i Jeruszalaim jak w dawnych dniach i jak w minionych latach.
Jak obowiązkiem kohena było wyznać wszystkie grzechy społeczności i jak prorok Daniel dał wzór wyznawania win, których nie musiał popełnić; tak i my powinniśmy tego dnia wypowiadać grzechy swoje i nie swoje (Iz 58,1), takie które popełniliśmy osobiście i takie, które popełnili inni w społeczności, a nawet takie, których mógł nikt nie popełnić, ale nie możemy tego wiedzieć; bo rozważanie ich pobudza i umacnia w nas postawę wystrzegania się tego zła, dzięki czemu będziemy mogli żyć coraz lepiej z dala od takich czynów; dlatego warto, żeby dziś „Widuj” uważnie rozważać kilka razy…
Choć grzechy zostały popełnione, więc muszą być też naprawione i przebłagane, to spełnienie obrzędu nie jest obowiązkiem powszechnym, a tylko wybranych kohenów, więc wystarczy poznać i uznać fakt, że wyznaczeni właściwie spełniają swoją służbę, podczas gdy naszym zadaniem jest skupić się na poprawianiu samych siebie.
To samo dotyczy także poświęcenia i śmierci Jeszui (Jezusa) Mesjasza, który za Psalmem sam głosił, że Bóg nie chce oddań przebłagalnych za grzechy, a czynienia Jego woli (Ps 40,7-9; Hbr 10,5-10) oraz że sprawiedliwość, miłosierdzie i wierność znaczą więcej niż składanie darów (Mt 23,23); więc nie należy tylko skupiać się i ograniczać do dokonania Mesjasza, które nie jest naszą zasługą, bo w ten sposób wciąż podąża się błędną drogą, tyle że jeszcze pozbawioną obrzędowej praktyki; ale trzeba raczej dostrzec i przyjąć właściwą hierarchię tych spraw, gdzie życie wyprzedza rytuały. Jeszua niczego nie zniósł ani niczego nie usunął (jak ta sprawa niestety bywa błędnie tłumaczona), ale w rzeczywistości pokazał właściwy porządek, w którym kluczowa jest nasza faktyczna poprawa, zaś ustanowione słuszne obrzędy pełnią w tym pomocniczą i pouczającą, symboliczną rolę; bo ostatecznie wszyscy będziemy osądzeni według naszych własnych uczynków (Obj 20,11-15), a przebłaganie Mesjasza ma nam jedynie pomóc w dokonaniu dobrej przemiany…
Według Hbr 9,22 „bez rozlania krwi nie ma odpuszczenia grzechów”, ale nie oznacza to, że za każdym razem trzeba w tym celu zabić cielca lub kozła, bo oddania (ofiary) ze zwierząt są symbolami wskazującymi śmierć Mesjasza i to ten przedstawiany nimi fakt oczyszcza raz na zawsze (Hbr 7,27; 9,12; 10,12), co jednak nie działa bezwarunkowo dla wszystkich, w tym odrzucających Jeszuę, ale tylko dla tych, którzy uznają to, wierzą i wydają tego owoce w czynach… Kluczowy obrzęd jest spełniony raz na zawsze i może działać w każdym czasie, ale żeby mieć w tym udział trzeba spełnić warunki uczestnictwa ze swej strony, a gdy kohen (kapłan) przebłaguje, cały lud ma pościć i się umartwiać…
Jeszua (Jezus) Mesjasz jest orędownikiem (1J 2,1) wiernych, którzy zgrzeszyli, ale orędownik nie jest kimś, kto miałby władzę samodzielnie orzec niewinność, orędownik nie gwarantuje też bezkarności za popełnione przestępstwo; dlatego nie może wywoływać fałszywego przekonania o bezgrzeszności (1J 1,8). On może wstawić się za grzesznikiem u pokrzywdzonego lub sędziego i próbować przekonać do odstąpienia od oskarżenia lub złagodzenia kary, czego skuteczność nie zależy od jego tożsamości, funkcji ani autorytetu, ale od argumentów, którymi może przekonywać inne strony procesu, dlatego kluczowe jest, żeby mógł o nas mówić, że grzech to mały wyjątek od sprawiedliwości, świętości i dobrych czynów jakie zwykle spełniamy, oraz że jesteśmy gotowi i chętni do poprawy i naprawy wyrządzonej szkody; czego wyraz dajemy także w uczestnictwie w obrzędach oczyszczeń, w tym też poszcząc i umartwiając się na znak żalu za swe grzechy.
Choć obrzęd przebłagania musi być spełniony według ustanowienia Boga, to nie na tym ma się koncentrować nasza uwaga, przekonanie ani nauczanie; ale priorytet musi mieć skorzystanie z tego do poprawy swego postępowania!
Niech to umartwienie się i rozważanie błędów i grzechów, jakie popełnialiśmy wcześniej, przywiedzie nas do poprawy, udoskonalenia i uświęcenia, w którym musimy dalej wzrastać…
W środę 18/19.06.2024 był 12. dzień 3. miesiąca Siwan,
który po 7. dniach 7. tygodni czyli łącznie 49. dniach
liczenia aomeru od 1. dnia powszedniego po Chag HaMacot
był Chag Szabuot, Świętem Tygodni w 50. dniu.