Zła Władza, Dobra Postawa…
Komentarz do parszy „Korach” (części „Korach” (Imię)):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 16,1-18,32; 1Sm 11,14-12,22; Rz 13,1-7.
Dobra postawa gdy zła władza panuje z woli Boga…
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– postawy Koracha i jego potomków;
– złe oczekiwania i szemranie społeczności;
– wybór i właściwe sprawowanie władzy;
– kryteria wyboru i uznania osób rządzących.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Władza od Boga;
– Pozory i Prawda.
2. Zła Władza, Dobra Postawa…
Rz 13,1-2:
„Πᾶσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποτασσέσθω
οὐ γάρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ἀπὸ θεοῦ
αἱ δὲ οὖσαι [ἐξουσίαι] ὑπὸ [τοῦ] θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν·
ὥστε ὁ ἀντιτασσόμενος τῇ ἐξουσίᾳ τῇ
τοῦ θεοῦ διαταγῇ ἀνθέστηκεν
οἱ δὲ ἀνθεστηκότες ἑαυτοῖς κρίμα λήψονται”
nie bowiem istnieje władza jeśli nie od Boga,
te zaś istniejące [władze] od [tego] Boga wyznaczone są;
tak_że ten sprzeciwiający_(się) tej władzy oto,
tego Boga rozporządzeniu przeciwstawia_(się),
ci zaś przeciwstawiający_(się) sobie_samym wyrok otrzymają.”
Fragment z Brit Chadasza(h) – Odnowionego Przymierza do tej parszy mówi,
że nie ma żadnej władzy nie od Boga, czyli że każda władza jest od Boga,
co oznacza, że od Boga mieli ją też np. Stalin, Hitler, Nabukadnecar czy Szatan…
Czy zatem zawarte w tym tekście wezwanie do posłuszeństwa władzy oznacza,
że trzeba być posłusznym także bezbożnym i złym przywódcom jak wskazani?
Fakt, że źli przywódcy też otrzymali swoją szczególną pozycję od Boga
czy to bezpośrednio czy za pośrednictwem tych, którym sam Bóg dał wyższą władzę
(Szatan to „władca tego świata” – J 12,31; 14,30; 16,11; Obj 12,7-9 i ustanawia podległych,
co mieści się w zakresie władzy jaką otrzymał od Boga podobnie jak w Hi 1,6-12; 2,1-6
w celu wypróbowywania ludzi czy dadzą się przekupić np. wielką sławą i pozycją;
więc może szybko (ale też na krótko) wywyższać tych, którzy ulegną jego pokusie,
co proponował nawet Mesjaszowi na pustyni po zanurzeniu – Mt 4,8-11; Łk 4,5-8,
a o co później by go oskarżał (gdyby dał się mu zwieść) podobnie jak w Za 3,1-4)
może wynikać z różnych powodów i mieć różne cele, do których ma doprowadzić,
np. dobrym ludziom Bóg daje dobrych przywódców jako nagrodę i wzmocnienie,
ale gdy ludzie są źli, to zła władza będzie dla nich karą i prowokacją do zmiany,
bo coś musi spowodować rozczarowanie szkodliwymi decyzjami i działaniami,
żeby pojawiły się refleksje, że popełniono błędy, a powinno być inaczej…
Zadaniem władzy jest prowadzenie ludzi do spełniania postanowień Boga,
więc czy robi to dobrymi zachętami lub nakazywaniem prawości i zakazami zła
czy sprawiając przykre konsekwencje odstępstwa jak kary, spełnia swe zadanie
(jak to jest zapowiedziane np. w plagach w ostatniej parszy z 3. Księgi „Wajikra”).
Prorok Jirmijahu (Jeremiasz) wzywał do poddania się królowi Babelu (Jr 27,4-15),
który zdobył Jeruszalaim i zburzył Świątynię Boga w 586 roku p.n.e.,
a potem dobrze na jego dworze jako zarządca służył tez prorok Daniel;
choć ewidentnie był to bezbożny król propagujący bałwochwalstwo,
który na rzecz proroka faktycznie swą władzę stracił – musiał mu przekazać…
Z drugiej strony każdy kto przeciwstawia się Bogu ściąga na siebie potępienie,
więc także władcy, którzy nie są posłuszni Bogu, nadużywają urzędu i czynią zło
stają się godnymi kary, co prowadzi do tego, że muszą panowanie stracić
i ktoś inny stanie się narzędziem Stwórcy, które przejmie tę funkcję;
co także wyraźnie widać w biblijnych przykładach:
Za 1,14-15:
ויאמר אלי המלאך הדבר בי”
קרא לאמר כה אמר יהוה צבאות
קנאתי לירושלם ולציון קנאה גדולה
וקצף גדול אני קצף על הגוים השאננים
„אשר אני קצפתי מעט והמה עזרו לרעה
Krzycz aby_mówić: 'Tak rzekł יהוה [Bóg] Zastępów:
`Zazdrosny_(jestem) dla_Jeruszalaim i_o_Cijon zazdrością wielką
i_gniewem wielkim Ja gniewam_(się) na te_narody, te_pyszne,
które_(gdy) Ja rozgniewałem_(się) nieco, to_oni pomogli_(przesadnie) dla_zła.`'”
Iz 14,4-8:
ונשאת המשל הזה על מלך בבל ואמרת”
איך שבת נגש שבתה מדהבה
שבר יהוה מטה רשעים שבט משלים
מכה עמים בעברה מכת בלתי סרה
רדה באף גוים מרדף בלי חשך
נחה שקטה כל הארץ פצחו רנה
גם ברושים שמחו לך ארזי לבנון
„מאז שכבת לא יעלה הכרת עלינו
’Jakże (nadszedł)_koniec ciemiężcy, skończył_(się) gwałt,
złamał יהוה [Bóg] laskę przewrotnych, berło panujących,
uderzające ludy w_zapalczywości, bijące bez ustanku,
rządząc w_gniewie narodami, prześladując bez oszczędzania.
Spoczywa, odpoczynek_ma cała ta_ziemia, zapanowała radość,
nawet cyprysy weselą_(się) z_ciebie, cedry Libanu:
od_kiedy ległeś, (nikt)_nie przychodzi (aby)_ścinać na_nas.'”
Jr 50,28-32:
קול נסים ופלטים מארץ בבל להגיד בציון”
את נקמת יהוה אלהינו נקמת היכלו
השמיעו אל בבל רבים
כל דרכי קשת חנו עליה סביב
אל יהי ך לה פלטה
שלמו לה כפעלה
ככל אשר עשתה עשו לה
כי אל יהוה זדה אל קדוש ישראל
לכן יפלו בחוריה ברחבתיה
וכל אנשי מלחמתה ידמו ביום ההוא נאם יהוה
הנני אליך זדון נאם אדני יהוה צבאות
כי בא יומך עת פקדתיך
וכשל זדון ונפל ואין לו מקים
„והצתי אש בעריו ואכלה כל סביבתיו
tę pomstę יהוה [Adonai], Boga_naszego (za)_pomstę (na)_tej_Świątyni_Jego.
Zwołajcie przeciw Babelowi łuczników,
wszyscy napinający łuk oblegajcie na_niego wokół
nich_nie będzię twojej z_niego ucieczki,
odpłaćcie mu według_czynu_jego,
według_wszystkiego, co uczynił uczyńcie dla_niego,
bo przeciw יהוה [Bogu] zuchwały_(był), przeciw Świętemu Iszraela,
dlatego padną młodzieńcy_jego na_polach_jego
i_wszyscy mężowie wojny_jego zamilkną w_dniu tym_oto – zapowiedź יהוה [Boga]
Oto_Ja przeciw_tobie_(Jestem) zuchwalcze, zapowiedź יהוה [Boga] Zastępów,
bo nadszedł dzień_twój, czas nawiedzenia_twego.
I_potknie_(się) zuchwalec i_upadnie i_nie_(będzie) dla_niego podnoszącego
i_podłożę ogień w_miastach_jego i_pochłonie wszystkich wokół_niego.”
Tradycyjne święta judaizmu ustanowione przez ludzi – Chanuka(h) i Purim
są upamiętnieniem zwycięstw nad złymi władcami dążącymi do zagłady Iszraela;
ale prezentują oni skrajnie różne postawy i uosabiają całkiem inne problemy:
– Antioch IV zakazywał spełniania Tory, nakazywał bezbożne praktyki,
a także prześladował i zabijał tych, którzy nie chcieli mu się podporządkować;
– w czasach Achaszwerosza dozwolone miało być wszystko, co ktokolwiek zechce,
a Hamana oburzyła dyscyplina, z powodu której Mordechaj mu się nie kłaniał.
Świadczy to, że ani nie trzeba poddawać się złym zakazom i nakazom
ani nie można korzystać ze złych przyzwoleń jakie dają świeckie prawa
np. w sprawie aborcji na życzenie, która jest morderstwem niewinnej osoby
czy unikania odpowiedzialności za zobowiązania zarządzanych „osób prawnych”,
co formalizmem lekceważy fakt, że decyzje jednej osoby krzywdzą kogoś innego;
a za brakiem wymagania odpowiedzialności idzie jej brak u samych rządzących.
Etyka i wartości powszechnie uznawane przez wiele setek lat są zakazywane,
podczas gdy ustawania się uznawanie przestępstw za normalne postępowanie…
Ważne jest jednak, żeby w wyborze ważniejszego posłuszeństwa Bogu
nie popełnić podobnego błędu jak władza, która mając karać odstępstwo je popełniła
i tym samym zaciągnęła winę zasługującą na takie samo lub jeszcze gorsze ukaranie;
bo podążając taką samą drogą również stanie się godnym potępienia i usunięcia;
dlatego trzeba raczej czynić sprawiedliwość i stawać godnym uznania i urzędu,
do którego można zostać wywyższonym właściwą drogą, a nie buntem…
Szatan nie musi osobiście sprawiać każdego grzechu każdego człowieka,
bo wystarczy mu tylko inspirowanie złych wzorów i wzbudzanie sytuacji,
w których wpływowi ludzie kuszą samych siebie i wzajemnie innych,
wystarczy skusić tylko „charyzmatyczną” osobę i dać jej sławę lub władzę,
a wszyscy inni naśladują błędy i z własnych skłonności czynią następne;
więc grzech trwa i się rozwija – wystarczy tylko „zasiać ziarno”, zacząć,
a reszta dalej zadzieje się sama jeśli nikt tego nie powstrzyma…
Parsza(h) Korach jest rozważaniem o właściwej władzy wśród ludzi,
pokazuje problem tych, którzy władzy pożądają dla swych korzyści,
dlatego zrobią wszystko, żeby ją zdobyć i utrzymać (kosztem innych),
dlatego składają obietnice bez pokrycia i uciskają poddanych;
lecz w opozycji do tego są ludzie, którzy rządzić wcale nie chcą,
ale są gotowi poświęcić się, żeby służyć dla wspólnego dobra,
w tym też podejmować potrzebne, a trudne i niepopularne decyzje,
które mogą się nie podobać, ale właśnie tak trzeba postąpić…
Czy zatem trzeba być posłusznym bezbożnym i złym przywódcom?
Jak odnosić się do władców jak Stalin, Hitler, Antioch IV czy Nabukadnecar?
Jest zakres ich ustanowień, które są zgodne z Prawem Boga i te trzeba spełniać,
ale są też przesadne, odstępcze, szkodliwe i złe, których nie można wykonywać.
Trzeba bronić siebie i innych sprawiedliwych przed zepsuciem takich rządzących,
ale nie można ich obalać, bo to należy do następców, których ustanowi Bóg,
który komuś da władzę osądzenia i ukarania kolejnego nieposłuszeństwa,
wszak władza właśnie po to nosi mieć (Rz 13,4)…
Postępowanie Wobec Nadużyć Rządzących:
Co można w praktyce zrobić gdy zaistnieje taka sytuacja,że rządzący dopuszczają się szkodliwych i groźnych nadużyć,
np. wymuszają coś bezbożnego lub zakazują pobożności,
a za nieposłuszeństwo nakładają bardzo surowe kary,
więc bezskuteczny bunt może skończyć się nawet śmiercią?
Po pierwsze wierzymy w zmartwychwstanie umarłych,
a męczeństwo za sprawiedliwość jest wielką zasługą przed Bogiem
i drogą do tego, żeby w przyszłości panować wraz z Mesjaszem (Obj 20,4-6);
dlatego jak np. Eleazar z 2Mch 6,18-31 można nie obawiać się śmierci,
ale uznać ją za zwycięstwo w walce o świętość…
…jasne jest jednak, że nie każdy wierzący jest na to gotowy
i na pewno nie powinien to być pierwszy wybór dla osób,
które nie są starcami, którzy zrobili już wszystko, co konieczne,
ale mają jeszcze do wychowania dzieci lub inną ważną służbę,
żeby zapewnić trwanie wiary w kolejnych pokoleniach;
a nie jej zanik w wyniku bezsensownej śmierci wszystkich;
dlatego wybór męczeństwa może być ostatecznością…
Można też nie afiszować się ze swoim nieposłuszeństwem,
pozostać w ukryciu w trudnym czasie, żeby przetrwać jak np.:
– królowa Ester, która ukrywała pochodzenie i narodowość (Est 2,10),
dzięki czemu nie była wcale brana pod uwagę w planie Hamana,
po czym stała się narzędziem Boga do obalenia jego władzy;
– Daniel w czasie zakazu modlitw do kogoś innego niż król (Dn 6,6-17),
gdy modlił się zamknięty w swoim pokoju, gdzie nikt go nie widział,
co wobec kogoś innego niż osoba na świeczniku będąca celem ataku
nie zostałoby wykryte ani ukarane, bo nikt nie powinien tego sprawdzać;
– prześladowane społeczności mesjańskie w pierwszych wiekach
gromadziły się w ukrytych miejscach i tylko w zaufanym gronie,
żeby uniknąć strat i krzywd, a móc po prostu istnieć….
W niektórych przypadkach można także wykorzystać okazję,
żeby narzucone zło zastąpić manifestacją podobnego dobra, np.:
gdyby wymagano od każdego popierania LGBT… znakiem z 6 kolorami,
to zamiast tego można użyć tradycyjnego symbolu 7 kolorów tęczy,
czyli biblijnego znaku Przymierza Boga z Noachem i jego potomkami;
co jednocześnie może pozwolić uniknąć zarzutów nieposłuszeństwa
i jednocześnie posłużyć do propagowania lepszych wartości…
Otwarta walka w pojedynkę prawdopodobnie byłaby bezowocna,
a ponadto ryzykowna i szkodliwa dla podejmującej ją osoby;
dlatego nie należy prowokować ani angażować się w spory,
których nie prowadzi przywódca ustanowiony przez Boga,
który otrzymał wszystko, co jest potrzebne do zwycięstwa,
jakiego wystąpienia należy oczekiwać w takich sytuacjach,
bo Bóg panuje nad wszystkim i ma plan dla Swego Ludu.
Chwała Bogu!