Deszcz Pada Według Tory
Komentarz do parszy „Akheb” (części „Jeżeli”):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 7,12-11,25; Iz 49,14-51,3; Rz 8,31-39.
Deszcz jest w mocy Boga – Prawa Stwórcy kierują naturą i nie tylko…
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– tytuł parszy i podkreślenie znaczenia warunków;
– dar z łaski Boga mimo grzeszności Iszraela;
– obrzezanie serca to posłuszeństwo, a nie nic;
– 3 pobyty Mosze na Górze Synaj i Tablice Kamienne;
– sposób i znaczenie Przykazań o mezuzie, tefilin, cicit i peot.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Warunki Relacji z Bogiem;
– Duch i Litera Tory w Mezuzie.
2. Deszcz Pada Według Tory
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 11,13-17:
והיה אם שמע תשמעו”
אל מצותי אשר אנכי מצוה אתכם היום
לאהבה את יהוה אלהיכם ולעבדו
בכל לבבכם ובכל נפשכם
ונתתי מטר ארצכם בעתו יורה ומלקוש
ואספת דגנך ותירשך ויצהרך
ונתתי עשב בשדך לבהמתך
ואכלת ושבעת
השמרו לכם פן יפתה לבבכם
וסרתם ועבדתם אלהים אחרים
והשתחויתם להם
וחרה אף יהוה בכם
ועצר את השמים ולאיהיה מטר
והאדמה לא תתן את יבולה
ואבדתם מהרה מעל הארץ הטבה
„אשר יהוה נתן לכם
ku Przykazaniom_Moim, które Ja nakazuję wam tego_dnia,
aby_kochać tego יהוה, Boga_waszego i_aby_służyć_Mu
z_całego serca_swego i_z_całej_duszy_swej
i_będę_dawał deszcz ziemi_waszej w_czasie_swoim, jesienny i_wiosenny
i_zbierzesz zboże_swoje i_moszcz_swój i_oliwę_swoją
i_będę_dawał trawę na_pastwiskach_twoich dla_bydła_twego
i_jadł_(będziesz) i_syty_(będziesz).
Strzeżcie_(się) dla_was aby_nie dało_(się)_zwieść serce_wasze
i_abyście_(nie)_odeszli i_(nie)_służyli bożkom innym
i_abyście_(nie)_kłaniali_(się) dla_nich
i_zapłonie gniewem יהוה [Bóg] na_was
i_zamknie oto te_niebiosa i_nie będzie deszczu,
a_ta_gleba nie wyda tego_plonu_swego
i_zginiecie szybko na tej_ziemi, tej_pięknej,
którą יהוה [Bóg] daje wam.”
Za 14,17-19:
והיה אשר לא יעלה מאת משפחות הארץ אל ירושלם”
להשתחות למלך יהוה צבאות
ולא עליהם יהיה הגשם
ואם משפחת מצרים לא תעלה ולא באה ולא
עליהם תהיה המגפה אשר יגף יהוה את הגוים
אשר לא יעלו לחג את חג הסכות
זאת תהיה חטאת מצרים וחטאת כל הגוים
אשר לא יעלו לחג את־חג הסכות”
aby_pokłonić_(się) dla_króla, יהוה [Boga] Zastępów,
to_nie dla_nich będzie tego_deszczu.
A_jeśli rodziny Micraim nie wejdą i_nie przyjdą i_nie… [pokłonią_się],
na_nich będzie uderzenie, którym uderzy יהוה [Bóg] oto te_narody,
które nie weszły aby_świętować to Chag Sukot.
To będzie [kara_za]_grzech Micraim i_[kara_za]_grzech wszystkich tych_narodów,
które nie weszły aby_świętować to Chag Sukot.”
Parsza(h) na ten tydzień i kończący go Szabat zawiera Słowa Boga
o tym, że błogosławieństwo deszczu będzie zależne od posłuszeństwa Torze,
co na specyficznym przykładzie potwierdza proroctwo Zekarijahu (Zachariasza),
które uzależnia deszcz dla narodów od pielgrzymowania na Święto Szałasów;
czym Bóg zapowiada, że nie da go tym, którzy nie będą wierni…
Mt 5,45:
„ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν [τοις] οὐρανοῖς
ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς
καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους„
gdyż to Słońce Jego wschód_sprawia na niegodziwych i dobrych
i pada_deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.„
W Ewangelii Matitjahu (Mateusza) zapisane jest jednak zupełnie coś innego,
bo Jeszua (Jezus) Mesjasz ukazuje dobro Ojca jako udzielającego deszczu wszystkim;
więc czy pomiędzy tymi biblijnymi faktami jest znacząca różnica i sprzeczność,
czy można je połączyć, pogodzić i spójnie wyjaśnić w taki sposób,
żeby wszystkie były prawdziwe we właściwych sobie zakresach?
Oczywiście musi tak być i jeśli ktoś ma problem z dostrzeżeniem interpretacji,
w której treść Biblii harmonizuje ze sobą i z doświadczaną rzeczywistością,
to jeszcze nie szuka dość dokładnie i nie dostrzega wszystkich faktów…
Po pierwsze w Torze Bóg nie mówi po prostu o samym jakimkolwiek deszczu,
ale zapowiada deszcz wczesny i późny, jesienny i wiosenny we właściwym czasie,
(„יורה” („jora(h)”) i „מלקוש” („malkosz”) oznaczają pory po sianiu i przed zbiorami,
czyli odpowiednio pewien czas po Święcie Szałasów i przed Świętem Przaśników,
bo pierwsze ze świąt kończy stary cykl zbiorów, a drugie rozpoczyna kolejny),
co wskazuje, że deszcz będzie pojawiał się w sytuacjach najlepszych dla ludzi,
gdy np. nie przeszkadza w pracach rolniczych, a sprzyja rozwojowi roślin
i tym samym zapewnia najobfitsze możliwe zbiory zbóż i owoców.
Zależność od posłuszeństwa i wierności Bogu właściwych pór deszczy
wskazują też fragmenty jak Jr 3,1-3; 5,24-26; Jl 2,23; Oz 6,3; Za 10,1; Jk 5,7;
zaś w nauczaniu Mesjasza deszcz od Ojca jest wspomniany tylko ogólnie,
więc nie musi być najlepszym błogosławieństwem dopasowanym do potrzeb;
ale może być udzielany także np. w formie bardzo rozchwianych ulew i susz,
przy których uprawy mogą przetrwać i wydać plony, ale bywa, że niewielkie,
bo nadmiar wody nie jest przyswajany przez rośliny i nie uzupełnia braków;
a taka sytuacja wymaga od ludzi dużo ciężkiej pracy obarczonej stratami;
więc daje to szanse na dalsze życie, ale jest bardzo dalekie od nagrody…
Po drugie proroctwo Zekarijahu nie opisuje obecnej sytuacji,
ale zapowiada jak będzie w przyszłości po wielkiej bitwie o Jeruszalaim;
więc nie należy się spodziewać, że ma to tak działać zawsze, w tym teraz,
lecz spodziewać się, że Bóg wymierzy tę karę dopiero gdy będzie należało,
co w pewien sposób jest potwierdzone przez przypowieść Mesjasza:
Mt 13,24-30:
„Ἄλλην παραβολὴν παρέθηκεν αὐτοῖς λέγων,
Ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν
ἀνθρώπῳ σπείροντι καλὸν σπέρμα ἐν τῷ ἀγρῷ αὐτοῦ
ἐν δὲ τῷ καθεύδειν τοὺς ἀνθρώπους ἦλθεν αὐτοῦ ὁ ἐχθρὸς
καὶ ἔσπειρεν ζιζάνια ἀνὰ μέσον τοῦ σίτου καὶ ἀπῆλθεν
ὅτε δὲ ἐβλάστησεν ὁ χόρτος καὶ καρπὸν ἐποίησεν
τότε ἐφάνη καὶ τὰ ζιζάνια
προσελθόντες δὲ οἱ δοῦλοι τοῦ οἰκοδεσπότου εἶπον αὐτῷ
Κύριε οὐχὶ καλὸν σπέρμα ἔσπειρας ἐν τῷ σῷ ἀγρῷ πόθεν οὖν ἔχει τὰ ζιζάνια
ὁ δὲ ἔφη αὐτοῖς Ἐχθρὸς ἄνθρωπος τοῦτο ἐποίησεν
οἱ δὲ δοῦλοι εἶπον αὐτῷ Θέλεις οὖν ἀπελθόντες συλλέξωμεν αὐτά
ὁ δέ ἔφη, Οὔ μήποτε συλλέγοντες τὰ ζιζάνια
ἐκριζώσητε ἅμα αὐτοῖς τὸν σῖτον
ἄφετε συναυξάνεσθαι ἀμφότερα μέχρι τοῦ θερισμοῦ
καὶ ἐν [τῷ] καιρῷ τοῦ θερισμοῦ ἐρῶ τοῖς θερισταῖς
Συλλέξατε πρῶτον τὰ ζιζάνια καὶ δήσατε αὐτὰ εἰς δέσμας πρὸς τὸ κατακαῦσαι αὐτά
τὸν δὲ σῖτον συναγάγετε εἰς τὴν ἀποθήκην μου”
’Zostało_przyrównane to Królestwo tych Niebios
człowiekowi, który_zasiał dobre nasienie na tym polu jego;
podczas zaś tego spania tych ludzi przyszedł jego ten wróg
i zasiał chwasty w środku tej pszenicy i odszedł.
Gdy zaś wypuściło to źdźbło i owoc uczyniło,
wtedy ukazane_zostały i te chwasty,
podszedłszy zaś ci słudzy tego gospodarza powiedzieli mu:
`Władco, czyż_nie dobre nasienie zasiałeś tym twoim polu? Skąd więc ma chwasty?`
Ten zaś powiedział im: `Wrogi człowiek to uczynił`,
ci zaś słudzy mówią mu: `Chcesz więc odszedłszy, abyśmy_zebrali je?`
Ten zaś mówi: `Nie, by_czasem zbierając te chwasty
wykorzenilibyście razem (z)_nimi tę pszenicę,
pozwólnie być_rosnącymi_razem obu aż_do tego żniwa
i w [tej] porze tego żniwa powiem tym żniwiarzom:
zbierzcie najpierw te chwasty i zwiążcie je we wiązki ku temu spaleniu ich,
tę zaś pszenicę zbierzcie do tego spichlerza mojego.`'”
Pole z pszenicą i chwastami przedstawia świat pełen dobrych i złych ludzi,
wymieszanych ze sobą, w wielu sprawach podobnych i trudnych do rozdzielenia
(chwast to życica roczna – roślina o wyglądzie bardzo podobnym do pszenicy,
ale jej nasiona często infekują trujące grzyby – spożycie może być śmiertelne),
przy którym usuwanie drugich mogłoby wyrządzać krzywdę też pierwszym;
dlatego w celu wspierania sprawiedliwych i wzrastających w uświęceniu
trzeba jednocześnie podtrzymywać grzesznych i upadłych w ich otoczeniu;
a na rozdzielenie, osądzenie i oczyszczenie nadejdzie czas przy żniwach,
gdy wszyscy już dojrzeją i ostatecznie pokażą jakie wydają owoce…
W ten sposób spełnia się zarówno to, że Bóg teraz daje deszcz wszystkim
jak i to, że nadejdzie czas, w którym dobry będzie padał dla sprawiedliwych…
3. Deszcz Pada Według Tory – Docześnie
1Krl 18,43-45:
ויאמר אל נערו”
עלה נא הבט דרך ים
ויעל ויבט ויאמר אין מאומה
ויאמר שב שבע פעמים
ויהי בשבעית ויאמר
הנה עב קטנה ככף איש עלה מים
ויאמר עלה אמר אל אחאב
אסר ורד ולא יעצרכה הגשם
ויהי עד כה ועד כה והשמים התקדרו עבים ורוח
„ויהי גשם גדול וירכב אחאב וילך יזרעאלה
’podejdź proszę patrzeć w_stronę morza’;
i_poszedł i_patrzył i_powiedział: 'Nie_(ma) nic’.
I_powiedział: 'wracaj siedem razy’
i_było w_siódmym_razie, że_powiedział:
’oto obłok mały jak_dłoń męża podnosi_(się) z_morza’
i_powiedział: 'podejdź, powiedz do Achaba:
`zaprzęgaj i_zjeżdżaj, a_nie zatrzyma_cię ten_deszcz.`’
I_było aż tutaj i_aż tutaj i_te_niebiosa zaciemniły_(się) chmurami i_wiatrem
i_był deszcz wielki i_wsiadł_na_rydwan Achab i_pojechał do_Jezrael.”
Choć opady deszczu jak wszystko są w mocy Boga i zależne od spełniania Tory,
to nie dzieje się to w taki sposób, że nad niewiernymi nagle znikają chmury
a nad sprawiedliwymi pojawiają się znikąd na całkiem pustym niebie;
Bóg nie tworzy ich z niczego ani nie usuwa już uczynionych i posłanych,
ale mądrze stworzył świat, w którym to wszystko działa zgodnie z Jego Wolą.
Chmury zawsze powstają nad dużym zbiornikami wód i są niesione wiatrem
w te miejsca, gdzie mają przynieść opady lub z tych miejsc, gdzie ma ich braknąć,
a Bóg po prostu tak niesamowicie uczynił naturalne mechanizmy przyrody,
żeby zapewniały odpowiednią dystrybucję deszczu dla różnych stworzeń
i były na tyle podatne na ludzkie działania, że te złe mogą to zepsuć
(np. Europa to niegorący i mały kontynent otoczony morzami z 3 stron
i w środku mający góry, które powinny zatrzymać deszcz z każdej strony
zapewniając opady lub dopływ wody rzekami w niemal każde miejsce,
a mimo tego doświadczający obecnie susz nawet przy brzegu oceanu),
zaś trzeba powrotu do sprawiedliwości i naprawy naszych błędów,
żeby móc przywrócić ten porządek i odzyskać błogosławieństwo;
żebyśmy mogli korzystać z danego nam świata w odpowiedni sposób
nie nadużywając go ani nie niszcząc, ale z troską o jego trwanie;
przecież Bóg stworzył człowieka do dbania o ogród…
4. Deszcz Pada Według Tory – Duchowo
Oz 6,1-3:
לכו ונשובה אל יהוה”
כי הוא טרף וירפאנו יך ויחבשנו
יחינו מימים ביום השלישי יקמנו
ונחיה לפניו
ונדעה נרדפה לדעת את יהוה
כשחר נכון מוצאו ויבוא כגשם לנו
„כמלקוש יורה ארץ
bo On rozszarpał i_wyleczy_nas, uderzył i_opatrzy_nas,
ożywi_nas po_[dwóch]_dniach, w_dniu tym_trzecim podniesie_nas
i_żyli_(będziemy) przed_obliczem_Jego
i_obyśmy_poznali, obyśmy_podążali do_poznania tego יהוה [Boga]
[bo]_jak_świt pewne_(jest) wyjście_Jego i_przyjdzie jak_deszcz na_nas
jak_deszcz_wiosenny strzeli (w)_ziemię.”
Biblijne słowa o deszczu są też interpretowane symbolicznie
jako zapowiedzi obdarzenia ludzi natchnieniem Duchem Boga,
co bywa wśród „chrześcijan” i w judaizmie mesjańskim wykładane
jako zapowiedź szczególnego udzielenia duchowych charyzmatów
w dwóch wielkich falach w dwóch niezwykłych okresach historii:
krótko po zmartwychwstaniu Jeszui (Jezusa) Mesjasza
oraz przy jego powtórnym przyjściu jako wiernego władcy od Boga,
kiedy ma spełnić się obietnica udzielenia wszystkim znajomości Ojca;
lub też w Chag Szabuot – historyczne wydarzenia znane z Dz 2,1-13
oraz w pobliżu świąt jesiennych – Jom Terua(h) lub Chag Sukot,
co bywa uważane za czasy proroczego spełnienia tych słów;
choć to odwraca kolejność „wczesnego i późnego deszczu”,
a wydarzenia są po drugiej stronie świąt pielgrzymich niż opady
(Święto Tygodni po Święcie Przaśników, a opady przed nim,
Dzień Trąbienia przed Świętem Szałasów, a opady po nim;
jak to też zapowiada proroctwo Zekarijahu w Za 14,16-21).
Niezależnie od tego jakie ma się podejście do proroctwa i oczekiwania,
powszechne natchnienie i indywidualne prowadzenie to różne sprawy;
więc będąc wiernym i gorliwym oraz dążąc do sprawiedliwości i świętości
można doświadczać obecności Boga i błogosławieństw już teraz,
więc nie należy tego przeoczyć, zaniedbać ani stracić (Jr 2,13);
a raczej używać ich by zachęcać innych do podążania taką drogą;
dlatego warto być takim, jakim Bóg chce dawać dobry deszcz…
Chwała Bogu!