Ważniejsza Odpowiedzialność do Spełnienia
Komentarz do parszy „Szofetim” (części „Sędziowie”):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 16,18-21,9; Iz 51,12-52,12; J 1,19-27.
Ważniejsza odpowiedzialność i wybór właściwego z potrzebnych działań.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– ustanowienie sędziów i obowiązek rozsądzania;
– warunki procesów sądowych i wyroki (J 8,2-11);
– zapowiedziany prorok jak Mosze(h) (Mojżesz);
– Boże Prawo ustanowienia króla w Iszraelu.
Są one rozważane we wcześniejszym artykule:
– Sędziowie od Boga;
– Wyroki ku Poprawie lub Potępieniu.
2. Ważniejsza Odpowiedzialność za Budowanie
’Kto tym_mężem, który zbudował dom nowy, a_nie otworzył_go,
(niech)_idzie i_wraca do_domu_swego,
aby_nie umarł w_walce, a_mąż inny by_otworzył_go.
A_kto tym_mężem, który zasadził winnicę, a_nie korzystał_(z)_niej,
(niech)_idzie i_wraca do_domu_swego,
aby_nie umarł w_walce, a_mąż innych skorzysta_(z)_niej.
A_kto tym_mężem, który zaręczył żonę, a_nie wziął_jej,
(niech)_idzie i_wraca do_domu_swego,
aby_nie umarł w_walce, a_mąż inny weźmie_ją.’
I_dodadzą ci_nadzorcy przemawiając do tego_ludu i_powiedzą:
’Kto tym_mężem bojaźliwym i_słabego tego_serca,
(niech)_idzie i_wraca do_domu_swego
i_nie osłabia tego serca braci_swych jak_serca_swego.'”
i_nie nałożona_(będzie) na_niego żadna sprawa,
wolny będzie dla_domu_swego rok jeden
i_radować_(się_będzie) tą żoną_swą, którą wziął.”
W parszy na ten tydzień i kończący go Szabat zawarte są słowa,
które zakazują zwolnić od powołania do wojska na wojnę
mężczyzn spełniających choćby jeden z kilku warunków:
takich, którzy zbudowali dom, zasadzili winnicę, ożenili się
lub są tchórzliwi i słabi, czym mogliby osłabiać innych.
Ostatni z warunków jest odmienny i oddzielny od pozostałych,
bo jako jedyny stanowi przyczynę negatywną odesłania mężczyzny,
który po prostu na żołnierza się nie nadaje i raczej by przeszkadzał,
a w dodatku jest to kryterium deklarowane przez samego człowieka,
które pozwala praktycznie każdemu wycofać się z udziału w walce
jednocześnie pozwalając zasłużyć się tym, którzy chcą się narazić
i doświadczyć pomocy Boga i chwały za obronę słusznej sprawy,
bo mają pewną wiarę i odwagę, żeby działać na tej podstawie…
Pierwsze 3 warunki są obiektywne i nie zależą od chęci,
nie pozwalają wysłać na wojnę mężczyzn, którzy zaczęli coś nowego;
co świadczy, że budowanie jest ważniejsze niż walka, nawet konieczna,
więc wyżej trzeba stawiać np. troskę o rodzinę, a nie pokonanie wroga,
przeciwko któremu Bóg może dość wzmocnić tych, którzy zostaną
i biblijne historie pokazują wzory, że nieliczni przepędzali licznych
dostając niezwykły sposób na to, żeby przeważyć nad silniejszymi…
Istotną sprawą jest także czas, w którym walka jest zakazana.
Co do wzięcia żony Tora(h) w innym miejscu wprost podaje,
że ma to być jeden rok od początku wspólnego mieszkania
(a także cały czas narzeczeństwa/zaślubienia przed tym);
ale czy tak samo względem innych warunków?
Prawo mówi, że owoce roślin wieloletnich są zakazane przez 3 lata,
w 4. roku wszystkie mają być poświęcone na oddania (ofiary) w Świątyni
i dopiero w 5. roku właściciel plantacji może z nich korzystać jak zechce
(o czym jest napisane w Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 19,23-25);
więc zakaz posłania do walki musi być aż do plonów z 5. roku
i trwa aż tyle po zasadzeniu winnicy lub sadu owocowego
(bo Przykazanie dane jest jako przykład do uogólnienia).
Jak już zostało to pokazane w komentarzu „Postawa Wobec Walki i Wojny„
pouczenia docześnie dotyczące walki zbrojnej mają też sens symboliczny,
który wskazuje jak należy prowadzić walkę duchową z odstępstwem od Boga;
zatem i w tym przypadku zasady te ograniczają np. misje ewangelizacyjne,
na które nie należy posyłać ani samodzielnie nie powinien udawać się ktoś,
kto dopiero zaczął budować w swoim miejscu i jeszcze nie ma tam owoców;
a trzeba najpierw dopełnić jedno, żeby potem móc zaczynać inne…
3. Wspólna Odpowiedzialność za Morderstwo
w_ziemi, którą יהוה, Bóg_twój, daje dla_ciebie, aby_posiąść_ją,
leżący na_polu, [i]_nie wiadomo kto zabił_go,
to_wyjdą starsi_twoi i_sędziowi_twoi i_odmierzą_(odległość)
do tych_miast, które (w)_okolicy tego_zamordowanego
i_będzie to_miasto najbliżej do tego_zamordowanego
i_wezmą starsi tego_miasta, tego_oto, jałówkę (z)_bydła,
którą nie pracowano na_niej, która nie ciągnęła w_jarzmie
i_sprowadzą starsi tego_miasta, tego_oto, oto tę_jałówkę
do (doliny)_potoku nie_wysychającego,
gdzie nie pracowano w_niej i_nie obsiewano
i_złamią_kark tam oto tej_jałówce w_(dolinie)_potoku.
I_przystąpią ci_koheni, synowie Lewiego,
bo ich wybrał יהוה, Bóg_twój, by_służyli_Mu
i_aby_błogosławili w_Imieniu יהוה [Boga]
i_według [słów]_ust_ich będzie każdy spór i_każda szkoda.
I_wszyscy starsi tego_miasta, tego_oto, ci_najbliżsi do tego_zamordowanego
umyją te ręce_swe nad tą_jałówką, której złamano_kark w_potoku.
I_odezwą_(się) i_powiedzą: 'ręce_nasze nie wylały,
[nie]_wylały oto tej_krwi oto i_oczy_nasze nie widziały,
oczyść dla_ludu_Twego Iszraela, który odkupiłeś יהוה [Boże]
i_nie dopuść [rozlewu]_krwi niewinnej pośród ludu_Twego Iszraela.’
I_odpuszczone_(będzie) dla_nich to_[rozlanie]_krwi.”
Każdy popełniony grzech, nawet nieświadomy, jest wyrządzoną szkodą,
dlatego za każdy grzech ktoś zawsze musi być i jest odpowiedzialny,
więc trzeba naprawić go i przebłagać za winę lub ponieść karę…
W przypadku wykrycia morderstwa, którego sprawcy nie daje się znaleźć
(np. dlatego, że nastąpiło w takim miejscu i czasie, że nie ma świadków)
odpowiedzialność spoczywa na społeczności najbliższego miasta,
która musi przynajmniej dokonać przebłagania i tym oczyścić się od winy
szukając też wyroku kohenów (kapłanów), którzy mogą wskazać coś więcej
podobnie jak w każdej trudnej sprawie sądowej, która ma do nich trafiać…
4. Ważniejsza Odpowiedzialność za Unikanie Zła
ale bardziej zamęt staje_(się), wziąwszy wodę obmył te ręce naprzeciw tego tłumu
mówiąc: ’niewinny jestem od [tej krwi] tego sprawiedliwego, to wy zobaczycie.'”
Nawiązanie do Prawa z tej parszy Tory występuje w procesie Mesjasza,
w którym Peilatos (Piłat) dokonuje symbolicznego obmycia rąk
spełniając część obrzędu oczyszczenia od nieosądzonego morderstwa.
Choć on mógłby postąpić zupełnie inaczej i np. po prostu odmówić,
podobnie jak koheni ogłosić, że on nie może wydać takiego wyroku
(choć mogli skazywać na śmierć i to robili, to nie krzyżować – J 18,31-32)
lub wykonać jakiś inny gest pokazujący, że to nie jest jego sprawa
jak zamknięcie lub przewiązanie sobie oczu, żeby tego nie widzieć;
to jednak świadomie wybrany został sposób pokazujący znajomość Tory,
który miał być dla oskarżycieli Jeszui (Jezusa) przestrogą i zniechęceniem
przy pomocy pokazania, że ta egzekucja będzie jak ukryte morderstwo,
od którego właśnie w taki sposób należy oczyścić społeczność od winy;
bo skazanie przed innym sądem ma zakryć brak podstaw w Torze
i niemożliwość wydania takiego wyroku przed sądem biblijnym.
Sprawa ta jest jednym z wielu świadectw, że proces Jeszui (Jezusa)
nie był tylko bezmyślną i szybką farsą, za jaką wielu go uważa;
bo choć ze strony oskarżycieli chciano właśnie do tego doprowadzić,
to Bóg używał nawet poganina, by pouczać w nim o sprawiedliwości
i udzielać skarceń dających szanse i wzywających do poprawy,
umożliwiających zawrócenie z drogi w złym kierunku…
5. Podsumowanie
Tora(h) zawiera ustanowione przez Boga słuszne nakazy i zakazy,
które powinny określać dla ludzi właściwe priorytety działań
i nie tylko sprawiać, że podejmujemy się tego, co potrzebne i dobre,
ale też rozpoznajemy, że, kiedy i od czego trzeba się powstrzymać
zarówno z powodu okoliczności, w których jest ważniejsze zadanie
jak i dlatego, że znaki pokazują, że coś może być złą drogą;
więc należy zawrócić i wybrać lepszą możliwość…
Chwała Bogu!