Potrzeba Wyjaśniania Biblii

Czas czytania: 6 minut

Komentarz do parszy „Chaje Sara(h)” (części „Życie Sary”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 23,1-25,18; 1Krl 1,1-31; 1Kor 15,50-57.
Potrzeba wyjaśniania Biblii – stare nazwy, zwyczaje i uwspółcześnienia.

Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.

1. Wcześniej Omawiane Tematy

Sporo tematów czytania innych niż omówione w tym tekście,
było komentowanych w poprzednich cyklach czytania Tory:
– skupienie uwagi na życiu i dokonaniach osób, które umierają;
– przypomnienie i potwierdzenie nadziei zmartwychwstania;
– wzory wzajemnych starań o dobro innych ludzi i przyszłość;
– czas i okoliczności związania Icchaka i oddania Mesjasza;
– świadomość modlitwy i rozeznawania znaków od Boga;
– cicha i głośna modlitwa, właściwe i szczere intencje;
– proroctwa w historii Abrahama, Sary, Icchaka i Iszmaela;
– biblijne zwyczaje dotyczące umarłych i pochówków;
co jest rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Życie Zawsze Jest Najważniejsze;
– Świadomość Ma Znaczenie;
Synowie Jako Proroctwa;
Śmierć i Żyjący Wobec Niej.

2. Potrzeba Wyjaśniania Biblii

„I_umarła Sara(h) w_Kiriat Arba, które Chebron w_ziemi Kanaan
I_wszedł Abraham by_żałować po_Sarze i_aby_opłakiwać_ją.
(…)
I_po tym pochował Abraham tę Sarę, żoną_jego w jaskini
pola tego_Mahpela(h) przy obliczu Mamre, które Chebron w_ziemi Kanaan.”

Na początku parszy na ten tydzień i kończący go Szabat
dwukrotnie jest mowa o tym, że wydarzenia nastąpiły w Chebronie,
który jednocześnie nazywany jest też tam Kiriat Arba oraz Mamre,
a właściwie te drugie nazwy są podane w tekście najpierw,
zaś to Chebron stanowi ich uzupełnienie i wyjaśnienie…

A_nazwą Chebronu wcześniej Kiriat Arba,
tego_człowieka, tego_wielkiego wśród_Anaka_[potomków],
wtedy i_ta_ziemia odpoczynek_[miała] od_wojny.”

„I_poszedł Jahuda(h) na tych_Kanaanejczyków tych_mieszkających w_Chebronie,
a_nazwą Chebronu wcześniej Kiriat Arba,
i_zabili tego Szeszaja i_tego Achimana i_tego Talmaja.”

W dwóch następujących po Torze księgach Tanakhu jest wyjaśniane,
że Chebron nazywał się wcześniej Kiriat Arba – Osiedle Arby,
a nazwa pochodziła od imienia wielkiego człowieka, potomka Anaka,
którego ogromni i mocni potomkowie ciągle tam mieszkali;
co wtedy wymagało przypominania, bo zmiana nazwy była niedawna
i jeszcze nie wszyscy mogli kojarzyć nową, a wciąż pamiętali starą;
zaś później stało się odwrotnie – starymi przestano się posługiwać,
a w praktyce pozostał tylko Chebron (np. w dalszych księgach Biblii),
dlatego dla zachowania jasności przekazu opisów i historii
była potrzeba, żeby w Torze zapisać też nazwy anachroniczne,
które właściwie pojawiły się dopiero wiele lat po wydarzeniach
(podobnie jak Mosze(h) (Mojżesz) spisał to po ponad 200 latach),
a których potrzeba, żeby móc połączyć stare nazwy z nowymi
i dzięki temu umieć rozpoznać miejsca, o których mówi tekst…

Kiriat Arba i Chebron to nie jedyne takie przykłady w Biblii,
bo podobnie jest też później np. z nazwami Goszen i Ramses
(przy czym druga nazwa jest dużo późniejsza niż wydarzenia z Tory,
bo gdy panował taki faraon Iszrael był już dawno w Ziemi Obiecanej)
,
a także Geraru jako Ziemi Filistynów, którzy przybyli tam później
(Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 2,23; Jr 47,4; Am 9,7)
i nie było ich tam jeszcze gdy Abraham gościł u Abimelekha,
bo obiecano mu ziemie 10 narodów istniejących w jego czasach,
które będą zniszczone później – Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 15,16.18-21;
ale sprawa ta dotyczy nie tylko nazw miejsc, lecz i imion ludzi,
bo np. „הבל” (H)ebel (Abel) to na pewno nie było imię za życia,
gdyż to hebrajskie słowo oznacza „pustkę„, „żałobę” lub „marność
(jak w Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 50,11 i hebrajskiej wersji Mt 5,19,
gdzie „nazywany najmniejszym” jest „synem marności” – odrzuconym)
;
więc takie określanie go miało sens dopiero po przedwczesnej śmierci
i nie było intencją rodziców, żeby coś takiego mu z góry zapowiadać,
lecz jasno określa to osobę dla późniejszych czytelników historii,
którzy nie potrzebowali znać imienia osoby, do której się nie zwrócą,
a jedynie rozumieć, że złe i przykre było przerwanie jego życia…

Fakty te pokazują, że choć Biblia jest gwarantem niezmienności wiary,
która musi być trwale zgodna z tekstami spisanymi tysiące lat temu;
to współczesne i pierwotne podejście do kanonicznych słów są różne:
– obecnie wiele osób jest przekonanych, że tekst jest dokładny i niezmienny;
– pierwotnie autorzy ksiąg dbali by sens był przekazany adaptując relację;
dlatego mogli dopisać Chebron w historii zanim zaistniała ta nazwa,
a także uwspółcześniać język jak dziś czyni się w przekładach Biblii.

Dopisków do kanonicznego tekstu oczywiście nie robił ktokolwiek
ani nie było to dzieło zwykłych, szeroko uznawanych komentatorów;
lecz prorocy Boga i autorzy kolejnych ksiąg dbali o przekaz Pisma
dokonując w nim co najwyżej uzupełnień koniecznych i minimalnych…

Trzeba też mieć na uwadze, że ponad 3000 lat temu możliwości były inne
i nie dało się napisać i rozpowszechnić komentarza dla małej niejasności,
do czego nie było dostępnych wystarczających ilości drogiego pergaminu;
dlatego wyjaśnienie jej musiało być dokonane 2 słowami w samym tekście,
które mówią praktycznie to samo – podają 2. nazwę tego samego miejsca;
podczas gdy obecnie nie jest problemem zostawić Pismo bez żadnych zmian,
a wątpliwości wyjaśnić w oddzielnym tekście, który rozważa problem…

Ostatecznie trzeba w związku z tym wszystkim mieć świadomość,
że z upływem czasu i trafiając do ludzi o różnych kulturach i językach
zapisany tekst Biblii wymaga wyjaśnień i uzupełnień, a nawet adaptacji,
bo historyczna treść staje się coraz bardziej odległa i niezrozumiała
w związku z tym, że zwyczaje i frazy są odbiorcom praktycznie nieznane;
ale jednocześnie trzeba pilnować i dbać o to, żeby komentować dobrze
i najlepiej nie wstawiać nic do tekstu lub uczciwie zaznaczać dopiski,
zaś wyjaśnień udzielać w oddzielnych tekstach załączanych do właściwego
jako przypisy i komentarze do słów, wersetów czy dłuższych fragmentów;
dlatego trzeba być ostrożnym gdy ktoś nie korzystając z możliwości
najpierw zmienia sens kanonicznego tekstu (także w przekładzie),
a dopiero potem wyjaśnia, że oryginał mówi zupełnie coś innego,
gdy powinien najpierw przekazać oryginał, a potem go wyjaśniać…

Chodzi przecież o to, żeby czytelnicy i słuchacze Słowa Bożego
dokładnie i dobrze wiedzieli i rozumieli o czym jest mowa,
żeby móc się na tym wzorować i stosować to z pożytkiem,
żeby móc wzrastać w sprawiedliwości i się uświęcać…

Chwała Bogu!

Wyraź opinię o artykule:

Click to listen highlighted text!