Czas Miłosierdzia i Sprawiedliwości
W Szabat 12/13.05.2023 jest 22. dzień 2. miesiąca Ziw/Eir,
31. dzień licząc od 1. powszedniego po zakończeniu Chag HaMacot,
zatem 3. dzień 5. tygodnia i łącznie 31. dzień liczenia aomeru.
Komentarz do parszy „BeHar” (części „Na_Górze”):
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 25,1-26,2; Jr 32,6-27; Łk 4,16-21
oraz do parszy „BeChukotai” (części „W_Ustawach_Moich”):
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 26,3-27,34; Jr 16,19-17,14; 2Kor 6,14-18.
Czas miłosierdzia i sprawiedliwości – warunki okazywania łaski.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tych czytań inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– lata szabatowe i jubileuszowe – powody i termin;
– wcześniejsze postanowienia Boga objawione później;
– odnowienie Przymierza – warunki i treść;
– śluby dla Boga – właściwe składanie i spełnianie;
– trudności i kary pobudzające do poprawy i rozwoju.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Błogosławieństwo w Ograniczeniu;
– Przewidziane od Początku;
– Czas Do Odpuszczenia;
– Odnowienie Treścią Przymierza;
– Trudności i Zło w Drodze do Dobra.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Czas Miłosierdzia i Sprawiedliwości
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 25,10-15:
וקדשתם את שנת החמשים שנה וקראתם דרור בארץ”
לכל ישביה יובל הוא תהיה לכם
ושבתם איש אל אחזתו ואיש אל משפחתו תשבו
יובל הוא שנת החמשים שנה תהיה לכם
לא תזרעו ולא תקצרו את ספיחיה
ולא תבצרו את נזריה
כי יובל הוא קדש תהיה לכם מן השדה תאכלו את תבואתה
בשנת היובל הזאת תשבו איש אל אחזתו
וכי תמכרו ממכר לעמיתך או קנה מיד עמיתך
אל תונו איש את אחיו
במספר שנים אחר היובל תקנה מאת עמיתך
„במספר שני תבואת ימכר לך
dla_wszystkich mieszkańców_jej, Jobel to będzie_dla_was
i_wrócicie mąż_[każdy] do własności_swojej i_mąż_[każdy] do_rodziny_swojej wrócicie.
Jobelem on_[jest], rok pięćdziesiąty rokiem_[szabatowym] będzie dla_was,
nie obsiewajcie i_nie_zżynajcie tego_samo_wyrastającego
i_nie zrywajcie_(winogron) (z)_tymi nieobciętymi_pędami,
bo Jobelem on_[jest], święty będzie dla_was, z tego_pola jedli_(będziecie) ten plon_jego.
W_roku tego_Jobelu tym wrócicie mąż_[każdy] do własności_swojej.
I_jeśli sprzedasz ze_sprzedawanego dla_sąsiada lub kupisz z_ręki sąsiada_twego,
nie uciskaj mąż_[każdy] tego brata_jego.
W_liczbie lat po tym_Jobelu kupisz od_tego sąsiada_twego
[i]_w_liczbie lat owoców sprzedasz dla_niego.”
Łk 4,18-19:
„πνεῦμα κυρίου ἐπ᾽ ἐμέ,
οὗ εἵνεκεν ἔχρισέν με εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς,
ἀπέσταλκέν με κηρύξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν,
ἀποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει, κηρύξαι ἐνιαυτὸν κυρίου δεκτόν.”
który ze_względu_na namaścił mnie by_ogłosić_dobrą_nowinę ubogim,
wysłał mnie ogłosić zniewolonym wyzwolenie i niewidomym przejrzenie,
(by)_wysłać te_złamane w wyzwoleniu, (by)_ogłosić rok יהוה [Władcy] przychylny.”
Iz 61,1-2:
רוח אדני יהוה עלי”
יען משח יהוה אתי לבשר ענוים
שלחני לחבש לנשברי לב
לקרא לשבוים דרור ולאסורים פקח קוח
לקרא שנת רצון ליהוה ויום נקם לאלהינו
„לנחם כל אבלים
bo namaścił יהוה [Bóg] tego_mnie dla_dobrej_nowiny_[głoszenia] ubogim,
posłał_mnie dla_opatrzenia_ran dla_[tych_ze]_złamanym sercem,
abym_ogłosił dla_zniewolonych uwolnienie i_dla_uwięzionych otwarcie więzień,
dla_ogłaszania roku łaskawości od_יהוה [Boga] i_dnia odpłaty od_Boga_naszego,
dla_pocieszania wszyskich_zasmuconych…”
W parszy na ten tydzień i kończący go Szabat są ustanowione Prawa Jobelu,
zaś Brit Chadasza(h) relacjonuje ogłoszenie przez Mesjasza „roku łaskawości”
na podstawie proroctwa, które jednak nie jest zwykłą haftorą do tych czytań,
a jednak zostało przez Jeszuę (Jezusa) znalezione i odczytane na nabożeństwie…
Bardzo częste, niemal powszechne w „chrześcijaństwie” jest odczytywanie
„miłosiernego roku” jako czasu miłosierdzia dla nadal trwających grzechów,
jako czasu, w którym Bóg nie zważa i nie wymierza kar za zaciągane winy,
więc niby można postępować jak się chce lekceważąc zakazy i wymagania;
ale jest to pochopna i błędna interpretacja całkiem oderwana od definicji Jobelu,
który jest rokiem miłosierdzia dla pokutujących, którzy już naprawiają swe winy
i w tym czasie mają odzyskać ziemie, które musieli sprzedać by spłacić długi,
zatem w minionych latach byli w trakcie zadośćczynienia lub odbywania kar
i miłosierdzie Boga dotyczy tylko tych, którzy się nawrócili i poprawiają,
co jest też ogólną prawdą i zgodnie łączy się ze sprawiedliwością Ojca…
Nauczanie Jeszui (Jezusa) Mesjasza to nie tylko obietnica miłosierdzia,
ale też wezwanie do nawrócenia i prawdziwej poprawy postępowania,
od czego uczestnictwo człowieka w zbawieniu musi się zacząć,
zaś łaską daną nam jako dar od Boga jest ta szansa i wezwanie,
które zostało skierowane, żeby do tej przemiany pobudzić…
Jak napisał apostoł Jochanan (Jan) w 1J 1,8-10 wraz z 1J 3,9; 5,18
prawdziwie nie można nie dostrzegać i lekceważyć swoich grzechów,
ale trzeba się przyznawać do tych, które się wcześniej popełniło,
a w konsekwencji tego też naprawiać je i zmieniać postępowanie,
bo będąc narodzonym z Boga nowych grzechów popełniać nie można,
ale wtedy można liczyć na miłosierdzie i wsparcie w sprawiedliwości.
3. Warunki Przymierza z Bogiem
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 26,3:
„אם בחקתי תלכו
ואת מצותי תשמרו
ועשיתם אתם”
i_tych Przykazań_Moich przestrzegać_(będziecie)
i_wykonywać_(będziecie) oto_te…”
Podobnie jak „chrześcijanie” źle postrzegając miłosierdzie Boga
uważają, że można bezkarnie grzeszyć, bo Bóg wszystko wybacza;
ludzie niewierzący lub niereligijni („niepraktykujący”) często mówią,
że „wystarczy być dobrym człowiekiem”, co interpretują na swój sposób
zwykle ograniczając się tylko do oczywistych podstaw etyki i uczciwości
jak nie krzywdzenie innych czy pomoc chorym i ofiarom kataklizmów,
a także tolerancja dla odmiennych przekonań i zwyczajów,
jakiej jednakowo oczekuje się od innych dla siebie…
W tytule drugiej z parsz rozważanych w tym tygodniu „BeChukotai”
występuje słowo „Chukot„ zwykle przekładane na polski jako „Ustawy”,
ale w tradycji judaizmu wytłumaczane jako „Prawa Przekraczające Rozum”
czyli takie, których człowiek samodzielnie nie może zrozumieć ani wyjaśnić
(np. wszystkie Przykazania rytualne – oddania (ofiary), święta, obrzezanie ciała;
wcześniejsze wersety mówią o czci dla Świątyni i zakazie bałwochwalstwa),
ponieważ nie mają one swojego samodzielnego, doczesnego sensu,
który można by dostrzec rozważając jedynie ich względy praktyczne;
a mogą być pojmowane dopiero jako przyjęte ustanowienia Boga,
które mają symboliczne znaczenia i pełnią role w duchowej relacji,
jako „cienie” pokazują coś innego, na co bezpośrednio patrzeć się nie da…
Treść Tory wyraźnie mówi, że błogosławieństwo i Przymierze z Bogiem
będą uzależnione od spełniania właśnie tych szczególnych „Chukot”,
co wcale nie oznacza, że etyczne Przykazania mogłyby być pomijane;
ale wskazuje, że etyka spełniana przez ludzi niereligijnych nie wystarczy,
bo oprócz uczciwego postępowania trzeba też dbać o duchowe życie,
które rozwija się w posłuszeństwie Bogu w ustanowionych obrzędach,
które pouczają i pozwalają doświadczać obecności i dzieł Boga,
które mamy wspominać aby historie spełniały się dla nas…
4. Umocnione Przymierze Boga z Ludźmi
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 26,9-13:
ופניתי אליכם והפריתי אתכם והרביתי אתכם”
והקימתי את בריתי אתכם
ואכלתם ישן נושן וישן מפני חדש תוציאו
ונתתי משכני בתוככם
ולא תגעל נפשי אתכם
והתהלכתי בתוככם
והייתי לכם לאלהים ואתם תהיו לי לעם
אני יהוה אלהיכם אשר הוצאתי אתכם מארץ מצרים
מהית להם עבדים ואשבר מטת עלכם
„ואולך אתכם קוממיות
i_umocnię to Przymierze_Moje (z)_wami
i_jedli_(będziecie) stare zapasy i_stare z_powodu nowego wyrzucicie.
I_umieszczę Przybytek_Mój pośród_was
i_nie obrzydzi_(sobie) dusza_Ma wami.
I_przechadzał_(się_będę) pośród_was
i_będę wam za_Boga i_wy będziecie dla_Mnie za_lud.
Ja_(jestem) יהוה Bóg_wasz, który wyprowadziłem was z_Ziemi Micraim
z_bycia ich niewolnikami i_złamałem jarzma nad_wami
i_chodzić_(dałem) wam wyprostowanymi,”
Obietnice związane ze spełnianiem „Chukot” zawierają zapowiedzi,
że Ojciec umocni Przymierze, umieści Przybytek i będzie pośród ludzi,
dla których On będzie Bogiem, a oni Jego ludem – wiernymi poddanymi;
co ma sens i jest dobre dla tych, którzy tego właśnie chcą i oczekują,
dlatego pobożność prawdziwie oparta na Biblii to posłuszeństwo Bogu,
do którego zalicza się też właściwy udział w służbie w Świątyni,
która jest dla Boga tym samym co pałac dla namaszczonego króla:
miejscem, gdzie przychodzi się po rady, rozkazy i aby oddać cześć.
5. Czas Miłosierdzia po Poprawie Zła
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 26,42-45:
וזכרתי את בריתי יעקוב„
ואף את בריתי יצחק
ואף את בריתי אברהם אזכר
והארץ אזכר
והארץ תעזב מהם
ותרץ את שבתתיה בהשמה מהם
והם ירצו את עונם יען וביען
במשפטי מאסו ואת חקתי געלה נפשם
ואף גם זאת בהיותם בארץ איביהם
לא מאסתים ולא געלתים לכלתם
להפר בריתי אתם
כי אני יהוה אלהיהם
וזכרתי להם ברית ראשנים
אשר הוצאתי אתם מארץ מצרים לעיני הגוים
„להיות להם לאלהים אני יהוה
i_też to Przymierze_Moje Icchaka
i_też to Przymierze_Moje Abrahama wspomnę
i_tę_ziemię wspomnę.
A_ta_ziemia opuszczona_(będzie) przez_nich
i_spłacać_(będzie) te szabaty_swoje w_spustoszeniu przez_nich
i_oni odpłacą te winy_swoje ponieważ i_dlatego_(że)
w_Prawa_Moje wzgardzili i_te Ustawy_Moje obrzydziły dusze_ich;
ale_także ponad to w_pobycie_ich w_ziemi wrogów_ich
nie wzgardzę_nimi i_nie obrzydzę_ich_(Sobie)
aby_całkiem_im zerwać Przymierze_Moje (z)_nimi,
bo Ja_(jestem) יהוה, Bóg_wasz.
I_wspomnę dla_nich Przymierze przodków_ich,
których wyprowadziłem ich z_Ziemi Micraim na_oczach tych_narodów
aby_być dla_nich za_Boga, Ja_(jestem) יהוה [Bóg].”
Treść czytania oprócz obietnic zawiera też jednak zapowiedzi kar za odstępstwo,
które nie mają na celu doszczętnego wyniszczenia wszystkich grzeszników,
ale jednak np. głód, choroby i przegrane wojny z silniejszymi wrogami
doprowadzą do śmierci większości tych, którzy się zbuntowali przeciw Bogu
i trwając w zatwardziałości odmówili rozważenia błędów, nawrócenia i poprawy;
a te ciężkie doświadczenia pobudzą do zmiany tych, którzy byli ich świadkami,
bo Bóg jest wierny Przymierzom zawartym z przodkami i ich dotrzyma
doprowadzając wybranych potomków do tego, żeby byli ich godni,
do czego może przyłączyć się każdy, kto to samo dostrzeże i zrozumie,
więc tak samo zechce żyć zgodnie z objawieniami od Boga…
Chwała Bogu!