Ustanowienia Boga w Parszy Chukat
Komentarz do parszy „Chukat” („Ustawy„):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,1-22,1; Sdz 11,1-33; J 3,10-21.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Chukat.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tych czytań inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– obrzęd czerwonej jałówki i oczyszczenia od śmierci;
– kolejne szemranie ludu z powodu braku wody;
– postępowanie Moszego i Aharona – uderzenie skały;
– postawy sąsiednich narodów wobec Iszraela;
– plaga węży i wystawienie miedzianego węża;
– zrozumienie nabywa się przez doświadczenie;
– miejsce ukrzyżowania i grobu Mesjasza;
– listy do zborów z Objawienia historycznie i proroczo.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Oczyszczające Ustawy Tory;
– Postępowanie ku Zrozumieniu;
– Miejsce Wielu Cierpień Mesjasza;
– Siedem Zborów z Objawienia.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Chukat
Tradycja judaizmu wywodzi z parszy Chukat Przykazania w 3 zakresach:
obrzędu czerwonej jałówki, zanieczyszczenia przy zwłokach i oczyszczenia;
każde z nich przyjmując jako 1 Przykazanie o bardzo obszernej treści
zwierającej w sobie wszelkie warunki i sposoby realizacji tych spraw.
Poza tym parsza(h) Chukat zawiera historie (2.) wyprowadzenia wody ze skały,
odmowy pozwolenia na przejścia i ominięć Adomu (Edomu) i Moabu,
zwycięskich walk z Kanaanitami i Amorytami, plagi węży i śmierci Aharona;
a także pewnych dalszych konsekwencji tych wydarzeń…
2.1 (599) Obrzęd Czerwonej Jałówki (Tarjag 390)
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,1-7:
„
„
To Ustawa Tej_Tory, którą nakazał יהוה [Bóg] mówiąc:
Przemów do synów Iszraela
i_przyprowadzą do_ciebie jałówkę czerwoną,
doskonałą, która nie_ma w_niej wady,
(na)_którą nie wkładano na_nią jarzma.
I_oddacie ją do Eleazara, tego_kohena
i_wyprowadzi ją na zewnątrz od_obozu
i_zabije ją przed_obliczem_jego.
I_weźmie Eleazar, ten_kohen, z_krwi_jej na_palec_swój
i_pokropi na wprost oblicza Namiotu Wyznaczonych_Czasów z_krwi_jej siedem razy.
I_spalona_(będzie) oto ta_jałówkę przed_oczyma_jego,
ta skóra_jej i_to mięso_jej i_ta krew_jej, aż zawartość_jelit_jej spalone_(będą).
I_weźmie ten_kohen drewno cedrowe i_(h)ezob i_karmazynowe nici
i_wrzuci we wnętrze płonącej jałówki
i_wypierze szaty_swoje ten_kohen i_obmyje ciało_swoje w_wodzie,
a_potem wejdzie do tego_obozu i_nieczysty ten_kohen do wieczora…”
Powody i sposób wykonania obrzędu czerwonej jałówki są niewytłumaczalne,
trzeba po prostu uznać fakt, że Bóg jako władca zechciał, żeby tak było
i spełniać obrzęd jako świadectwo podporządkowania i wierności.
Doskonałość jałówki i brak wad jest w tradycji judaizmu rozumiany tak,
że nie chodzi tylko o zranienia, ślady chorób lub odciski od pracy,
do której krowy przeznaczonej na obrzęd nie można nigdy użyć;
ale musi być całkowicie czerwona – nie mieć żadnego innego włosa.
Z tego powodu już samo stwierdzenie czy krowa się nadaje jest trudne
i bardzo rzadko zdarza się, żeby taka jałówka się pojawiła i była dostępna,
a o znalezione sztuki trzeba szczególnie dbać, żeby ich nie stracić,
bo doskonałość musi być zachowana aż do wykonania obrzędu.
Wyjątkowość dostępności takiej czerwonej krowy sprawia,
że jej znalezienie jest często rozważane jako proroczy znak,
że odbudowa i przywrócenie służby w Świątyni się zbliża;
jednak ten warunek nie jest jedyny ani wystarczający…
Kropienie krwią zabitej czerwonej jałówki musi być wykonane
„na wprost oblicza Namiotu Wyznaczonych_Czasów” – przed Świątynią;
o czym tradycja podaje, że kohen powinien widzieć wnętrze przez otwarte drzwi,
dlatego właściwa kolejność wydarzeń związanych z tym obrzędem jest taka,
że najpierw trzeba odbudować Świątynię (osoby nie zanieczyszczone przy zmarłych),
a dopiero po tym będzie można wykonać obrzęd by oczyścić zanieczyszczonych
i umożliwić kohenom przystąpienie do wyświęcania i służby w tej Świątyni.
Nakaz dla Eleazara nadany przed śmiercią Aharona wskazuje,
że obrzęd ma być wykonany przez niższego kohena, a nie kohena hagadol.
Ponieważ śmierć i zmartwychwstanie Mesjasza też pełni funkcję oczyszczenia od śmierci,
uzasadnione jest wnioskowanie, że powinno to nastąpić w miejscu tego obrzędu,
a zatem na zachodnim zboczu Góry Oliwnej prosto przed drzwiami Świątyni,
nie zaś w miejscach, które wskazują różne „chrześcijańskie” tradycje;
zaś ze tematem ukrzyżowania związana jest też inna sprawa z tej parszy…
2.2 (600) Zanieczyszczenie przy Zwłokach (Tarjag 391)
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,11.14-16.22:
„
„
i_nieczysty_(będzie) siedem dni.
(…)
Taka Ta_Tora(h) człowieka, który umarł w_namiocie:
każdy ten_wchodzący do tego_namiotu i_każdy, który w_namiocie_(jest)
nieczysty_(będzie) siedem dni.
I_każde naczynie otwarte, które nie_miało
przymocowanego_(nakrycia) sznurem na_ni,m,
nieczyste_(będzie) ono.
I_każdy, który dotknie na obliczu tego_pola
w_zabitego mieczem lub w_zmarłego lub w_kości ludzkie lub w_grób
nieczysty_(będzie) siedem dni.
(…)
I_wszystko, czego dotknie w_nie ten_nieczysty nieczyste_(będzie)
i_ta_dusza dotykająca_[tego] nieczysta_(będzie) do tego_wieczora.”
Jakakolwiek styczność z ludzkimi zwłokami zanieczyszcza,
dlatego koheni nie powinni uczestniczyć w pochówkach zmarłych,
a wszyscy ludzie powinni ograniczać do minimum styczność z nimi,
w tym także obecność na cmentarzach i dotykanie grobów.
Jednocześnie jednak spełnienie wcześniejszego obrzędu czerwonej jałówki,
jak również kropienie, które ma oczyszczać od zanieczyszczenia zwłokami,
samo zanieczyszcza tych, którzy wykonują te obrzędy dla dobra innych;
dlatego właściwie konieczne zanieczyszczenie przy pochówku zmarłych
uważa się za poświęcenie siebie, dobry czyn i zasługę spełniającego.
Po spełnieniu procedur pochówku (które mogą trwać kilka dni)
nie ma biblijnego zwyczaju odwiedzania grobów zmarłych bliskich
z innego powodu niż po to, żeby pochować obok inną osobę.
Wspominać zmarłych można w dowolnym miejscu wśród żywych
i nie trzeba w tym celu iść do grobu, który jest zanieczyszczający.
Choć już Tora(h) podaje gdzie pochowano patriarchów,
to cała Biblia nie świadczy, żeby potem tam pielgrzymowano;
zatem współczesna tradycja judaizmu ma późniejsze pochodzenie
inspirowane pogańskimi zwyczajami dotyczącymi zmarłych.
2.3 (601) Oczyszczenie od Zanieczyszczenia Zwłokami (Tarjag 392)
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 19,12-13.17-21:
„
„
a_jeśli nie oczyszczony_(był) w_dniu tym_trzecim i_w_dniu tym_siódmym, nie czystym_(będzie);
każdy ten_dotykający w_martwe od_duszy tego_człowieka, który umarł
i_nie oczyszczony_(został), ten Przybytek יהוה [Boga] zanieczyszcza
i_odcięta_(będzie) da_dusza oto od Iszraela,
bo wodą nieczystości nie pokropiono na_niego,
nieczysty będzie, pozostanie nieczystość_jego na_nim.
(…)
I_wemą dla_nieczystego z_popiołu spalonej (za)_ten_grzech
i_wlane_(będą) na_to”wody żyjące do_naczynia
i_weźme (h)ezob i_zanurzy w_wodzie mąż czysty
i_pokropi na ten_namiot i_na wszystkie naczynia i_na te_dusze,
które były tam i_na tego_dotykającego
w_kości lub w_zabitego lub w_zmarłego lub w_grób
i_pokropi ten_czysty na tego_nieczystego
w_dniu tym_trzecim i_w_dniu tym_siódmym
i_oczyści_go w_dniu tym_siódmym
i_wypierze szaty_swe i_umyje_(się) w_wodzie
i_czyty_(będzie) w_wieczór.
Ale_mąż_[każdy], który nieczysty_(jest) i_nie oczyszczony_(został),
to_odcięta ta_dusza owa spośród zgromadzenia,
bo ten Przybytek יהוה [Boga] zanieczyścił,
woda nieczystości nie pokropiona_(była) na_niego, nieczysty on.
I_będzie dla_was według_Ustawy Wieczności
i_kropiący wodą nieczystości wypierze szaty_swe
i_dotykający w_wodę tej_nieczystości nieczysty_(będzie) o tego_wieczora.”
Oczyszczenie się od zetknięcia ze zwłokami ludzkimi
wymaga 7 dni oddzielenia oraz 2 pokropień i obmyć: w 3. i 7. dniu,
bez czego zaciągnięta nieczystość pozostaje na człowieku na stałe
(trwa do czasu aż obrzęd zostanie spełniony w późniejszym terminie),
a bez oczyszczenia nie można np. spożywać ze świątecznych oddań,
co w praktyce wyłącza z praktykowania pobożności.
2.4 (602) Zakaz Wejścia Moszego i Aharona do Ziemi Obiecanej
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,12:
„
„
Ponieważ nie uwierzyliście w_Moje_[Słowo]
aby_uświęcić_Mnie przed_oczyma synów Iszraela,
dlatego nie wprowadzicie oto tego_zgromadzenia oto
do tej_ziemi, którą dałem im.”
Choć w tej wypowiedzi Bóg zakazał jedynie wprowadzenia Iszraela,
to w praktyce nie wystarczyło, że Mosze(h) i Aharon oddali przywództwo,
ale obaj musieli umrzeć i zostać pogrzebani poza granicami Ziemi Obiecanej,
zatem historia zapisana w Torze świadczy, że nie mogli tam wejść.
Wielu ludziom pełniącym znaczące funkcje w społecznościach religijnych
wydaje się, że zasługi jakie już mają wobec Boga dają im gwarancję nagrody
i niezależnie od złych czynów jakich się dopuszczają, Bóg nie odbierze im dobra.
Ta historia jest świadectwem i przestrogą, że rzeczywistość jest całkiem inna
i od największych przywódców Bóg wymaga najwięcej wierności i doskonałości,
więc mimo wielkich zasług mogą być surowo ukarani za niewielki błąd,
którego popełnienia powinni umieć uniknąć dzięki temu, co im dano.
2.5 (603) Śmierć Aharona i Przekazanie Szat Kohena HaGadol Eleazarowi
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 20,23-26:
„
„
na_Hor tej_górze przy granicy ziemi Adom mówiąc:
Zostanie dołączony Aharon do ludu_swego,
bo nie wejdzie do tej_ziemi, którą dałem synom Iszraela
z_powodu której kłótni (z)_tymi ustami_Moimi przy_wodach kłótni.
Weź tego Aharona i_tego Eleazara, syna_jego
i_wprowadź ich (na)_Hor tę_górę,
zdejmij (z)_tego Aharona te szaty_jego
i_ubierz_nimi tego Eleazara, syna_jego
i_Aharon przyłączony_(będzie) i_umrze tam.”
Śmierć Aharona na Górze Hor nie tylko spełnia wcześniejsze Ustanowienie,
ale też ustanawia sposób przekazania urzędu Kohena HaGadol,
co odbywa się w przekazaniu następcy (dodatków do) szat kohena,
które mają go wyróżniać i stawiać ponad braćmi w służbie.
2.6 (604) Miedziany Wąż
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 21,8-9:
„
„
’Uczyń dla_siebie węża i_umieść fo na słupie
i_będzie (że)_każdy ukąszony gdy_popatrzy na_niego, to_żywy_(zostanie).’
I_uczynił Mosze(h) węża miedzianego i_umieścił_go na tym_słupie
i_było jeśli ukąsił ten_wąż tego człowieka
i_popatrzył na wężą tego_miedzianego i_żył.”
Pomimo tego, że w Torze nie zapisano o tym nakazu ani świadectwa,
z relacji w 2Krl 18,4 wynika, że Naród Iszraela zachował miedzianego węża,
początkowo być może jedynie dla upamiętnienia wydarzeń i pouczenia,
podobnie jak było to nakazane co do blach z kadzideł i kwitnącej laski,
ale ostatecznie uczyniono z miedzianego węża przedmiot bałwochwalstwa
i dlatego musiał on zostać zniszczony przez króla wiernego Bogu,
który rozumiał, że Mosze(h) uczynił go właściwie, a lud wykorzystał źle.
Powieszenie węża na słupie nie miało służyć jego uczczeniu,
ale wprost przeciwnie – potępić go i usunąć strach ludzi przed wężami;
żeby znaleźli wiarę i siły do pokonania plagi, której doświadczyli;
zatem miedziany wąż nigdy nie miał być czczony, ale wzgardzony,
tak jak miało dziać się z każdym skazanym na karę ukrzyżowania
i z postawą, za którą należało wydawać wyrok śmierci.
Dosłowny sens jadu węża wskazuje duchowy sens pokusy do grzechu,
dlatego historia ta ma jednocześnie bardzo doniosły proroczy wymiar:
Jest to szczególnie ważne w kontekście rozumienia słów z Brit Chadasza(h),
bo tak samo jak Iszrael po czasie pomylił się w interpretacji figury węża,
większość „chrześcijaństwa” zupełnie źle postrzega śmierć Mesjasza,
która nastąpiła nie po to, by uczcić wizerunek ukrzyżowanego lub krzyż,
ale by wydać wyrok potępiający grzeszne skłonności ciała (Rz 8,3-4),
by wszyscy tak samo jak Mesjasz umieli poddać je panowaniu Ducha;
natomiast czczenie samego krzyża lub obrazów Jeszuy (Jezusa) na krzyżu
zupełnie mija się z celem i jedynie wystawia go na pośmiewisko (Hbr 6,6).
Jeszua umarł nie by ludzie popełniali grzech czczenia martwych wizerunków,
ale by dać najlepszy wzór świętej postawy pokonywania złych skłonności:
nie dał się nakłonić ani przymusić do odstąpienia od doskonałości by uczynić grzech,
ale we wszystkim wytrwał w wierności Bogu aż do śmierci (Obj 2,10; 12,11)
byśmy mogli współdzielić z nim Królestwo, do którego ma nas doprowadzić.
Chwała Bogu!