Ustanowienia Boga w Parszy Pinchas
Komentarz do parszy „Pinchas” (części „Pinchas” (Imię)):
Bemidbar/4Moj/Arithmoi/Lb 25,10-29,40/30,1; 1Krl 18,46-19,21; J 2,13-22.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Pinchas.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Sytuacja w obozie Iszraela, grzech Zimriego i czyn Pinchasa;
– Przymierze wiecznego koheństwa potomków Pinchasa;
– Oddania na dni powszednie, Szabaty, nowie i święta;
– Właściwe uwzględnianie i łączenie różnych wzorów i postaw;
– nie uznawanie objawień to podważanie wiarygodności Boga.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Gorliwość Kapłaństwa Wieczności;
– Oddania na Wyznaczone Czasy;
– Połączenie Skrajności;
– Wiarygodność Słów Boga i Ludzi.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Pinchas
2.1 (605) Wieczne Koheństwo Potomków Pinchasa
’Pinchas, syn_Eleazara, syna Aharona, tego_kohena
odwrócił tę zapalczywość_Moją od potomków Iszraela
w_gorliwości tą gorliwością w_pośród_nich
i_nie wyniszczyłem tych potomków Iszraela w_gorliwości_Mojej.’
I_tak mów: 'Oto_Ja daję dla_niego to Przymierze pokoju i_będzie_(ono)
dla_niego i_dla_potomstwa_jego po_nim Przymierzem Kapłaństwa Wieczności
za_to, że gorliwym_(był) dla_Boga_swego i_przebłagał nad potomkami Iszraela.’”
Ustanowienie Boga rozpoczynające się od słowa tytułującego tę parszę
choć ewidentnie bardzo ważne, nie jest w judaizmie zaliczane do 613 Przykazań
i nie funkcjonuje jako pewnie przekonanie, że potomek Pinchasa będzie kohenem,
w tym szczególnie, że będzie dziedziczył urząd Kohena HaGadol (arcykapłana).
Może to wynikać ze świadomości biblijnej historii, która świadczy,
że potomkowie Eleazara, w tym Pinchasa, stracili urząd Kohena HaGagadol,
który w pewnym okresie pełnił (H)Eli – potomek Eitamara (1Krl 2,27; 1Krn 24,6),
po czym jednak wrócił on do potomków Cadoka, którzy wywodzili się on Pinchasa.
Utrata urzędu była sytuacją tymczasową tak jak co do królowania rodu Dawida,
któremu Bóg także zapowiedział, że nie zostanie odebrane jego potomkom,
z czego wynika pewność, że władza zostanie ostatecznie przywrócona Mesjaszowi;
zatem skarcenie grzechu osób z dawnej historii nie może podważać obietnicy Boga.
W judaizmie funkcjonuje w tej sprawie także tradycja,
wedle której Pinchas przed tym objawieniem nie był i nie mógł być kohenem,
bo był synem cudzoziemki (Putiela utożsamia się z Jitrą, teściem Moszego),
a dopiero za okazaną gorliwość został dopuszczony do pełnienia funkcji;
być może problemem była tylko pogarda części społeczności z tego powodu.
O ile słuszne może być, że Pinchas mógł nie zostać namaszczony na kohena wcześniej,
gdy Mosze(h) wprowadzał w urząd Aharona, Nabada, Abihu(e), Eleazara i Eitamara;
np. ze względu na to, że jeszcze nie osiągnął wieku koniecznego do wyświęcenia;
to jednak całkowicie błędna jest myśl, że nie dziedziczył funkcji i służby po ojcu;
– po pierwsze dlatego, że małżeństwo z poganką wyłączałoby z urzędu Eleazara,
który był już mężem i ojcem Pinchasa jeszcze przed plagami i wyjściem z Micraim,
więc nie mógłby później ani zostać namaszczony na kohena ani zastąpić Aharona,
skąd wniosek, że żona Eleazara spełniała wymogi Tory dla żony i matki kohena;
– po drugie dlatego, że gdyby Pinchas otrzymał służbę kohena za swoją zasługę,
a nie po prostu wszedł w dziedziczny urząd, który był mu należny po przodkach,
to nie byłby kohenem porządku Aharona, ale swojego własnego, innego,
co byłoby źródłem poważnych niejasności i zamieszania w tym zakresie.
Potomkowie Aharona nie czekali z wyborem jakich ograniczeń będą przestrzegać
aż do namaszczenia na kohena lub nawet objęcia urzędu Kohena HaGadol,
bo nie było wiadomo kiedy umrze poprzednik ani czy dostaną ten urząd;
dlatego jeśli byli w kolejce sukcesji i chcieli być brani pod uwagę w wyborze,
to musieli już wcześniej dbać o to, żeby spełniać docelowe wymagania.
Jeśli Pinchas był uprawniony do odziedziczenia funkcji kohena,
a może nawet pełnił ją już od wielu lat (mając już około 40 lat lub więcej);
to skierowane do niego objawienie od Boga musi oznaczać coś więcej
i stanowi zapewnienie, że jego potomkowie będą Kohenami HaGadol
tak samo jak później Bóg ogłosił, że potomkowie Dawida będą królami.
2.2 (606) Wrogość do Midianitów
Wrodzy_(bądzcie) (do)_tych Midianitów i_bijcie ich,
bo wrogami_(byli) oni dla_was w_oszustwach_ich,
którymi oszukiwali was za sprawą Paora
i_za sprawą Kozbi, córki księcia Midianu,
siostry_ich, tej_zabitej w_dniu tej_plagi za sprawą Paora.”
Podobnie jak wcześniej w Księdze Szemot nakazana jest wojna z Amalekiem,
tak tu dotyczy to Midianitów – kolejnych odstępczych potomków Abrahama,
którzy nie tylko sami odeszli od Boga, ale też zwodzą i odwodzą innych.
Trzeba mieć jednak na uwadze, że jeszcze kilkadziesiąt lat wcześniej
Jitro, który był jednym z kohenów i przywódców Midianitów
mógł pouczać Moszego o tym jak spełniać sprawiedliwość Boga,
w tym zorganizować skuteczne sądownictwo dla Iszraela.
2.3 (607) Przydział Ziemi
Dla_tych podzielona_(będzie) ta_ziemia na_dziedzictwo w_liczbie imion.
Dla_większego powiększysz dziedzictwo_jego,
a_dla_mniejszego pomniejszysz dziedzictwo_jego,
mąż_[każdy] dla_[słowa]_ust liczby_jego otrzyma dziedzictwo_swe;
ale w_los podzielona_(będzie) oto ta_ziemia
według_imion rodów ojców_ich odziedziczą.
Na [słowa]_ust tego_losu podzielone_(będzie) dziedzictwo_ich
między wielkiego [i]_dla_małego.”
Indywidualnie każdy spisany mężczyzna ma otrzymać losem tyle samo ziemi,
dlatego większym plemionom i rodom dziedzictwo ma być powiększone,
a mniejszym plemionom i rodom dziedzictwo ma być pomniejszone.
Choć czynność przydziału miała być wykonana tylko wtedy i tylko raz,
to ma wieczne konsekwencje, bo tamten podział ma być utrzymany.
2.4 (608) Dziedziczenie (Tarjag 393)
Właściwie córki Celofchada mówią, dając dasz im posiadłość dziedzictwa
pośród braci ojca ich i_przekaż to dziedziciwo ojca_ich dla_nich;
a_do synów Iszraela przemów mówiąc:
mąż_[każdy] jeśli umrze i_syna nie_ma on,
to_przekażecie to dziedzictwo_jego dla_córki_jego;
a_jeśli nie_ma dla_niego córki, to_oddacie to dziedzictwo_jego dla_braci_jego;
a_jeśli nie_ma dla_niego braci, to_oddacie to dziedzictwo_jego dla_braci ojca_jego;
a_jeśli nie_ma braci dla_ojca_jego, to_oddacie to dziedzictwo_jego dla_krewnego_jego
najbliższego dla_niego z_rodu_jego i_odziedziczy je
i_będzie dla_synów Iszraela na_Ustawę Wyroku,
jak nakazał יהוה [Bóg] temu Moszemu.”
Dziedziczna ziemia ma być obejmowana zawsze przez najbliższą rodzinę,
co ma uwzględniać zarówno synów jak i córki zmarłego posiadacza,
choć z zasady zwykle odbywa się w linii męskiej – z ojca na syna;
dlatego dalsze Przykazanie będzie wymagać od dziedziczących córek,
żeby zawierały małżeństwa w możliwie bliskiej rodzinie swego ojca,
by ich mężowie mieli tę samą przynależność i udział w tym samym dziedzictwie.
2.5 (609) Ustanowienie Jahuszui Następcą Moszego
Weź dla_siebie tego Jahusz[u]ę, syna Nuna,
męża [u]_którego duch na_nim i_włóż te ręce_twe na_niego
i_postaw go przed_obliczem Eleazara, tego_kohena
i_przed_obliczem całej tej_społeczeności
i_wyznacz go przed_oczyma_ich
i_umieścisz godność_swą na_nim
aby posłusza_(była) cała społeczność synów Iszraela;
ale_przed_oblicze Eleazara, tego_kohena stwiał_(się_będzie)
i_pytał_(będzie) dla_niego o_Wyroki Urim przed_obliczem יהוה [Boga],
na [słowo]_ust_jego wychodzić_(będą) i_na [słowo]_ust_jego wchodzić_(będą)
on i_wszyscy synowie Iszraela z_nim i_cała ta_społeczność.”
Chociaż Jahuszua (Jozue) ma zostać przywódcą Iszraela po Moszem,
to nie może sprawować swojej funkcji niezależnie od kohenów,
ale ma obowiązek dzielić odpowiedzialność i współdziałać z Eleazarem;
co ma być tak samo spełniane także w przyszłości przez Mesjasza.
2.6 (610) Oddanie Codzienne (Tarjag 394)
które będziecie_przynosili dla_יהוה [Boga]:
jagnięta synów roku bez_skazy dwa dla_dnia,
[oddanie]_wstępujące stałę.
Oto to_jagnię jedno przygotujesz w_ranek
i_oto to_jagnię to_drugie przygotujesz między tymi_wieczorami.
I_dziesiątą_[część] tej_efy mąki_wybornej na_[oddanie]_pokarmowe
zmieszanej z_oliwą [wyciśnietą]_z_oliwek czwartą_[część] hinu.
[Oddanie]_wstępujące stałe to_przygotowane na_Górze Synaj
na_woń miłą, [oddanie]_ogniowe dla_יהוה [Boga]
i_[oddanie]_płynów_jego: czwarta_[część] hinu na_jagnę to_jedno
w_Świętym wylane [oddanie]_płynne z_szekaru dla_יהוה [Boga].
I_jagnię to_drugie przygotujesz miedzy tymi_wieczorami
jak_[oddanie]_pokarmowe tego_ranka i_jak_płynne_jego
przygotujesz [oddanie]_ogniowe, woń miłą dla_יהוה [Boga].’”
2.7 (611) Oddanie Dodatkowe na Szabat (Tarjag 395)
i_dwie dzisiąte_[części_eft] mąki_wybornej [oddania]_pokarmów
zmieszanej z_oliwą i_[oddanie]_płynów_jego,
[oddanie]_wstępujące Szabatu w_Szabat_jego
oprócz [oddania]_wstępującego tego_stałego i_płynów_jego.”
2.8 (612) Oddanie Dodatkowe na Nów (Tarjag 396)
przyniesiecie [oddanie]_wstępujące dla_יהוה [Boga]:
cielce, synów wołu, dwa i_barana jednego,
jagnięta, synów roku, siedem bez_skazy
i_trzy dziesiąte_[części_efy] mąki_wybornej [oddania]_pokarmów
zmieszanej z_oliwą na_cielca jednego
i_dwie dziesiąte_[części_efy] mąki_wybornej [oddania]_pokarmów
zmieszanej z_oliwą na_barana jednego
i_dziesiątą_[część_efy] mąki_wybornej [oddania]_pokrmów
zmieszanej z_oliwą na_jagnię jedno,
[oddanie]_wstępujące, woń miła, [oddanie]_ogniowe dla_יהוה [Boga].
I_[oddanie]_płynne: pół hinu będzie na_cielca
i_trzecia_[część] hinu na_barana
i_czwarta_[część] hinu na_jagnę wina;
to [oddanie]_wstępujące miesiąca w_nów_jego na_miesiące tego_roku
i_kozioł (z)_kozłów jeden za_grzech dla_יהוה [Boga]
oprócz [oddania]_wstępującego tego_stałego
będzie_przygotowywany i_[oddanie]_płynów_jego.”
2.9 (613) Oddania Dodatkowe na Święto Przaśników (Tarjag 397)
w_cztery [i]_dziesiątym dniu od_nowiu [Oddanie]_Pesach dla_יהוה [Boga]
i_w_pięć [i]_dziesiątym dniu od_nowiu to święto, siedem dni przaśników jedzenia.
W_dniu tym_pierwszym zwołanie święte, żadnej pracy [ani]_służby nie wykonujcie.
I_przyniesiecie [na_oddanie]_ogniowe wstępujące dla_יהוה [Boga]:
cielce, synów wołu, dwa i_barana jednego i_siedem jagniąt, synów roku,
bez_skazy będą od_was.
I_[oddanie]_pokarmowe (z)_mąki_wybornej zmieszanej z_oliwą
trzy dziesiąte_[części_efy] na_cielca
i_dwie dziesiąte_[części_efy] na_barana przygotujecie.
Dziesiątą_[część_efy], dziesiątą_[część_efy] przygotujesz na_jagnię jedno,
na_siedem tych_jagniąt. I_kozioł za_grzech jeden dla_przebłagania za_was.
Oprócz [oddania]_wstępującego tego_rankoweego,
które [oddaniem]_wstępującym tym_stałym
przygotujecie te [oddania]_wstępujące.
Jak_[te_oddania]_wstępujące składajcie dla_dnia siedem dni
(na)_pokarm [oddania]_ogniowe, woń miłą dla_יהוה [Boga]
oprócz [oddań]_wstępujących tych_stałych przygotowywane
i_[oddanie]_płynów_jego.
A_w_dniu siódmym zwołanie święte będzie dla_was,
żadnej_pracy [ani]_służby nie wykonujcie.”
2.10 Oddania Dodatkowe na Święto Tygodni (Tarjag 398)
w_Tygodnie_wasze, zwołanie święte będzie dla_was, żadnej pracy [ani]_służby nie wykonacie,
i_przyniesiecie wstępujące_[oddanie] na_woń miłą dla_יהוה [Boga]:
cielce, synów byka dwa, barana jednego, siedem jagniąt, synów roku
i_minchę_ich: mąkę_[najlepszą] zmieszaną z_oliwą
trzy dziesiąte_(części_efy) na_cielca jednego,
dwie dziesiące_(części_efy) na_barana jednego
dziesiątą_(część_efy) na_jagnię jedno z_siedmiu tych_jagniąt;
kozła (z)_kóz jednego na_przebłaganie za_was
oprócz wstępującego_[oddania] tego_codziennego i_minchy_jego
przygotujecie doskonałe (i)_będą dla_was i_płynne_ich.”
Oddania na Święto Tygodni były już określone w parszy Emor,
gdzie wcześniej występował spis corocznych świąt Boga.
Tam były one podane razem z oddaniem kołysania snopa na początku żniw,
od którego zaczyna się liczyć 7 tygodni, które wyznaczają termin święta;
ale ponieważ tego pierwszego oddania nie składa się w dniu świątecznym,
to w tej parszy nie ma o nim mowy, a temat oddań na święta jest głównie tu,
dlatego w tradycji judaizmu Przykazanie wywodzi się z tej parszy.
2.11 (614) Dźwięk Trąb w Dniu Trąbienia (Tarjag 399)
zwołanie święte będzie dla_was, żadnej pracy [ani]_służby nie wykonacie;
Dniem Trąbienia będzie dla_was.„
Przykazanie nie wymaga, żeby każdy osobiście w tym dniu zatrąbił;
jednak w to święto musi być co najmniej usłyszany dźwięk trąby,
dlatego ktoś w społeczności ma zatrąbić, a inni mogą słuchać;
choć oczywiście wspaniale jest gdy trąbi wiele osób.
2.12 (615) Oddania Dodatkowe na Dzień Trąbienia (Tarjag 400)
cielca, syna byka jednego, barana jednego, jagniąt, synów roku, siedem doskonałych
i_minchy: mąkę_[najlepszą] zmieszaną z_oliwą:
trzy dziesiąte_[części_efy] na_cielca,
dwie dziesiąte_[części_efy] na_barana,
i_dziesiąta_[część_efy] jedna na_jagnię to_jedno dla_siedmiu jagniąt.
I_kozła (z)_kóz jednego (za)_grzech na_przebłaganie za_was;
oprócz wstępującego_[oddania] tego_nowiu i_minchy_jego
i_wstępującego_[oddania] codziennego i_minchy_jego i_płynnej_jego,
według_Wyroków na_woń miłą, ogniowe_[oddania] dla_יהוה [Boga].”
2.13 (616) Oddania Dodatkowe na Dzień Przebłagań (Tarjag 401)
zwołanie święte będzie dla_was i_umartwcie te dusze_wasze,
żadnej pracy [ani]_służby nie wykonacie
i_złożycie wstępujące_[oddanie] dla_יהוה [Boga], woń miłą:
cielca, syna byka, jednego, barana jednego,
jagniąt, synów roku, siedem doskonałych będzie dla_was
i_michę: mąkę_[najlepszą] zmieszaną z_oliwą:
trzy dziesiąta_[części_efy] na_cielca,
dwie dziesiąte_[części_efy] na_barana tego_jednego
i_dziesiątą_[część_efy], dzisiątą_[część_efy] na_jagnię to_jedno,
na_siedem tych_jagniąt,
kozła (z)_kóz jednego (za)_grzech oprócz (za)_grzech tego_przebłagania
i_wstępującego_[oddania] tego_codziennego i_minchy_jego i_płynnego_jego.”
Wymienione tu oddania nie obejmują potrzebnych do spełnienia obrzędu święta,
jest to „zwykła część świętowania” analogiczna jak w inne biblijne święta Boga;
zaś rytuał opisany w parszy „Acharei Mot” spełnia się z innym kozłem i cielcami.
2.14 (617) Oddania Dodatkowe ja Święto Szałasów (Tarjag 402)
zwołanie święte będzie dla_was żadnej pracy [ani]_służby nie wykonujcie
i_będziecie_świętować święto dla_יהוה [Boga] siedem dni.
I_złożycie [oddanie]_wstępujące, [oddanie]_ogniowe, woń miłą dla_יהוה [Boga]:
cielców, synów wołu trzy [i]_dziesięć, barany dwa,
jagniąt, synów roku cztery [i]_dziesięć, bez_skazy będą.
I_[oddanie]_pokarmowe_ich mąki_wybornej zmieszanej z_oliwą
trzy dziesiąte_[części] na_cielca tego_jednego dla_trzech [i]_dziesięciu cielców,
dwie dziesiąte_[części] na_barana tego_jednego dla_dwóch baranów
i_dziesiątą_[część], dziesiątą_[część] na_jagnię to_jedno, dla_czterech [i]_dziesięciu jagniąt.
I_kozła (z)_kozłów jednego (za)_grzech oprócz [oddań]_wstępujących tych_stałych
i_[oddania]_pokarmowe_jego i_[oddania]_płynów_jego.
I_w_dzień drugi cielce, synów wołu dwa [i]_dziesięć, barany dwa,
jagnięta, synów roku cztery [i]_dziesięć bez_skazy
i_[oddania]_pokarmowe_ich i_[oddania]_płynne_ich do_cielców,
do_baranów i_do_jagniąt właściwie_do_liczby_ich według_Prawa.
I_kozioł (z)_kozłów jeden (za)_grzech oprócz [oddania]_wstępującego stałego
i_[oddania]_pokarmowe_jego i_[oddania]_płynów_jego.
(…)
I_w_dzień siódmy cielców siedem, barany dwa,
jagnięta, synów roku cztery [i]_dziesięć bez_skazy
i_[oddania]_pokarmowe_ich i_[oddania]_płynne_ich do_cielców,
do_baranów i_do_jagniąt właściwie_do_liczby_ich według_Prawa.
I_kozioł (za)_grzech jeden oprócz [oddania]_wstępującego stałego
i_[oddania]_pokarmowe_jego i_[oddania]_płynów_jego.”
Oddania na każdy z dni Święta Szałasów są różne – ubywa po jednym cielcu;
co poza ogólnie większą ilością odróżnia je od Święta Przaśników.
2.15 (618) Oddania Dodatkowe na Ósme Zatrzymanie (Tarjag 403)
żadnej pracy [ani]_służby nie wykonujcie
i_złożycie [oddanie]_wstępujące, [oddanie]_ogniowe, woń miłą dla_יהוה [Boga]:
cielca jednego, barana jednego, jagniąt, synów roku siedem bez_skazy
i_[oddania]_pokarmowe_ich i_[oddania]_płynne_ich do_cielców,
do_baranów i_do_jagniąt właściwie_do_liczby_ich według_Prawa.
I_kozioł (za)_grzech jeden oprócz [oddania]_wstępującego stałego
i_[oddania]_pokarmowe_jego i_[oddania]_płynów_jego.”
Oddania na Ósme Zatrzymanie nie są kontynuację cyklu Święta Szałasów,
co wskazuje, że jest to kolejne, oddzielne święto po poprzednim,
dlatego ważne jest, żeby rozważać i pojmować jego odrębny sens.
Chwała Bogu!