Ustanowienia Boga w Parszy Akheb
Komentarz do parszy „Akheb” (części „Jeżeli”):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 7,12-11,25; Iz 49,14-51,3; Rz 8,31-39.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Akheb.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– tytuł parszy i podkreślenie znaczenia warunków;
– dar z łaski Boga mimo grzeszności Iszraela;
– obrzezanie serca to posłuszeństwo, a nie nic;
– 3 pobyty Mosze na Górze Synaj i Tablice Kamienne;
– sposób i znaczenie Przykazań o mezuzie, tefilin, cicit i peot.
– błogosławieństwa zależne od posłuszeństwa Bogu;
– obrzezanie serca nakazane i wyjaśnione w Torze.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Warunki Relacji z Bogiem;
– Duch i Litera Tory w Mezuzie;
– Deszcz Pada Według Tory;
– Obrzezanie Serca.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Akheb
2.1 (659) Zakaz Pożądania Przedmiotów Służących do Bałwochwalstwa
nie_pożądaj srebra ani_złota (które)_na_nich i_(nie)_bierz dla_siebie
abyś_nie zwiedziony_(został) w_nich, bo obrzydliwością (dla)_יהוה, Boga_twego to.”
Choćby nawet wizerunki bożków i ich ozdoby służące do bałwochwalstwa
były bardzo cenne i piękne (gdyby pominąć kontekst ich zastosowania)
nie można nawet chcieć ich pozyskać ani wykorzystać ani w istniejącej formie
ani odzyskując po zniszczeniu surowce, z których je wykonano.
2.2 (660) Zakaz Pozyskiwania (i Czerpania Korzyści) z Ozdób Bożków (Tarjag 423)
nie_pożądaj srebra ani_złota (które)_na_nich i_(nie)_bierz dla_siebie
abyś_nie zwiedziony_(został) w_nich, bo obrzydliwością (dla)_יהוה, Boga_twego to.”
Iszrael pokonując pogańskie narody mógł i brał łupy z tego, co po nich zostało,
jednak mogły to być tylko przedmioty do powszedniego, świeckiego użytku
takie jak np. naczynia lub ozdoby nie przedstawiające osób lub zwierząt;
zaś przedmioty służące do bałwochwalstwa musiały być z tego wyłączone.
Tradycja judaizmu wyjaśnia w tym miejscu, że chodzi o ozdoby bożków
takie jak np. korony, biżuteria, suknie, które nakłada się na rzeźby lub obrazy;
jednak może też chodzić o cenny materiał, który pokrywa samego bożka
lub o materiał, z którego cały bożek został wykonany tak jak złoty cielec.
2.3 (661) Zakaz Pozyskiwania (i Czerpania Korzyści) z Bożków (Tarjag 424)
bo_będziesz przeklęty jak_ona.
Gardząc wzgardzisz i_brzydząc_(się) obrzydzisz_(sobie),
bo przeklęte to.”
Tradycja judaizmu rozróżnia same bożki o tego, co znajduje się na nich;
jednak i jedno i drugie jest tak samo przeklęte i zakazane,
dlatego nie można tego pozyskać, przetworzyć ani czerpać z tego korzyści,
ale musi to być całkowicie zniszczone i usunięte tak jak złoty cielec,
z którego proch został wrzucony do wody.
2.4 (662) Pamięć o Drodze i Doświadczeniach
tych czter[dzieści] lat na_pustyni aby ukorzyć_(cię), aby_doświadczyć_(cię),
aby_poznać to, co w_sercu_twoim, czy_strzegł_(będziesz) Przykazań_Jego czy_nie.
I_upokarzał_cię i_głodził_cię, ale_[i]_karmił_cię oto tym_manem,
którego nie znałeś i_nie znali ojcowie_twoi,
aby dać_poznać_ci, bo nie na ten_chleb sam żyje ten_człowiek,
bo na każde wychodzące (z)_ust יהוה [Boga] żył_(będzie) ten_człowiek.
Odzienie_twe nie zniszczyło_(się) na_tobie i_noga_twa nie opuchła te czter[dzieści] lat
i_poznaj, w sercu_twym, że jak wychowuje mąż tego syna_swego,
tak יהוה, Bóg_twój wychowuje_ciebie.„
Poza wcześniejszym nakazem pamiętania o Przymierzu na Górze Synaj,
a także wystawiania Boga na próbę i złych zachowań ludzi względem Ojca,
nakazane jest też pamiętanie o doświadczeniach, które mają nas wychowywać,
w tym w szczególności właśnie zrozumienie tego, że jest to proces wychowywania,
a zatem nie ciężar ani nie cena, jaką trzeba zapłacić za przychylność Boga,
ale sposób na to, żebyśmy się poprawiali, rozwijali i stali doskonałymi,
umiejącymi rozpoznać i odrzucić to, co szkodliwe i niewłaściwe,
a czynić to, co pożyteczne i dobre dla nas i innych wokół nas;
bo właśnie temu służą kolejne czasy trudności i dostatku,
których porównanie pozwala pojąć przyczyny różnic.
Słowem Boga, które wychodzi z ust Ojca są Myśli i Ustanowienia,
w tym Prawa dla ludzi i Prawa Natury regulujące działanie wszechświata;
zaś Mesjasz będący „wcieleniem Słowa” to dla nas wzór Jego wykonywania,
dlatego kuszony przez Szatana sam powołał się na ten fragment (Mt 4,1-4)
odpowiadając, że wierność Torze uważa za znacznie ważniejszą
od chleba czy ogólnie pokarmu, którego od dawna mu brakowało.
2.5 (663) Błogosławienie Boga za Otrzymane Dary (Tarjag 425)
za_ziemię tę_dobrą, którą dał dla_ciebie.”
W tradycji judaizmu słowa te są interpretowane i wyjaśniane
jako nakaz modlitwy z błogosławieństwem Boga po posiłku;
jednak w kontekście tego, co jest napisane w Torze sens jest szerszy,
bo dalsze słowa mówią też o zbudowaniu domów, zwierzętach i bogactwie,
dlatego właściwie chodzi o pamięć i okazywanie wdzięczności Bogu za wszystko
i w szczególności nie zaprzestanie tego w dobrych czasach dostatku i dobrobytu,
gdy pomoc Boga może wydawać się mniej potrzebna i się o tym mniej pamięta.
Litera Tory nie określa dokładnie okoliczności, kiedy trzeba błogosławić Boga:
czy musi to być bezpośrednio po każdym skończeniu jedzenia czegokolwiek;
czy może to być uczynione np. przy końcu dnia raz za wszystkie posiłki w nim,
bo dopiero kilka mniejszych posiłków łącznie ostatecznie daje komuś nasycenie;
czy po prostu chodzi o to, żeby regularnie wyrażać tę pamięć i wdzięczność,
dla czego zakończenie posiłku jest po prostu bardzo dobrą okolicznością.
W biblijnej tradycji Narodu Iszraela, ale też ogólnie starożytnym sposobie życia,
wieczerza jest najważniejszym posiłkiem dnia, gdy korzysta się z owoców pracy,
dlatego często jego wspólne spożywanie ma uroczysty i uświęcony charakter,
co ma odzwierciedlenie także w świątecznych zwyczajach judaizmu.
Zapisany warunek „nasycenia się” wskazuje pewną obfitość tego, co spożyto,
a tradycja uzależnia obowiązek od ilości uczestniczących dorosłych mężczyzn,
więc nie wymaga tego np. zawsze gdy ktoś sam zjadł skromny posiłek;
jednak każdy dobrowolnie może dziękować Bogu kiedy zechce
(za to, co dozwolone, sprawiedliwe i pożyteczne dla wszystkich),
bo w każdej chwili jest za co i Bogu podoba się taka postawa.
2.6 (664) Zakaz Zapomnienia o Bogu i Jego Pomocy
dla_nie strzeżenia Przykazań_Jego i_Wyroków_Jego i_Ustaw_Jego,
które ja nakazuję_ci tego_dnia,
a_gdy najesz_(się) i_nasycisz
i_domy dobre zbudujesz i_zamieszkasz
i_bydło_twe i_owce_twe rozmnożą_(się)
i_srebro i_złoto pomnoży_(się) dla_ciebie
i_wszystko co dla_ciebie pomnoży_(się),
i_uniesie_(się) serce_twe,
to_(nie)_zapomnij tego יהוה, Boga_twego,
który wyprowadził_cię z_ziemi Micraim, z_domu niewoli,
Tym_Prowadzącym_cię w_pustyni tej_wielkiej i_strasznej,
[gdzie]_węże jadowite i_skorpiony i_pustkowie, które bez wody,
Ten_Wyciągający dla_ciebie wodę ze_skały tej_najtwardszej,
Ten_Karmiący_cię manem na_pustyni, której nie znali ojcowie_twoi
aby_upokorzyć_cię i_aby doświadczyć_cię,
aby_dać_dobro_ci w_przyszłości_twej.
I_(nie)_mów w_sercu_swym:
’moc_moja i_siła ręki_mej zdobyła dla_mnie oto to_bogactwo oto’
i_pamiętaj tego יהוה, Boga_twego, że On daje dla_ciebie siłę,
dla_zdobycia bogactwa aby umocnić to Przymierze_Swe,
które poprzysiągł dla_ojców_twych, jak dnia tego.
I_będzie jeśli zapominając zapomnisz tego יהוה, Boga_twego
i_pójdziesz za bożkami innymi i_służyć_[będziesz] i_kłaniać_(się) dla_nich,
to_oświadczam dla_was tego_dnia, że ginąć zginiecie
jak_narody, które יהוה [Bóg] wyniszczy od_oblicz_waszych,
ta zginiecie jeżeli nie posłuszni_(będziecie) w_głos יהוה, Boga_waszego.”
2.7 (665) Świadomość Własnych Wad
mówiąc: 'w_sprawiedliwości_mojej wprowadził_mnie יהוה [Bóg] aby_posiąść oto tę_ziemię, tę_oto,
bo_w_niegodziwości tych_narodów, tych_oto, יהוה [Bóg] wypędził_ich od_oblicza_twego;
nie w_sprawiedliwości_twojej ani_w_prawości serca_twego ty wejdziesz aby_posiąść tę ziemię,
bo w_niegodziwości tych_narodów יהוה, Bóg_twój wypędza_je od_oblicza_twego
i_aby dotrzymać oto tego_Słowa, które poprzysiągł יהוה [Bóg]
dla_ojców_twoich: dla_Abrahama, dla_Icchaka i_dla_Jakuba.
I_wiedz, że nie w_sprawiedliwości_twej יהוה, Bóg_twój daje dla_ciebie
oto tę_ziemię, tę_dobrą, aby_posiąść_ją,
bo ludem twardego karku ty.”
Właściwe postrzeganie siebie i swoich wad jest kluczową sprawą,
żeby móc dokonywać poprawy i rozwoju, których Bóg oczekuje.
Błędne przekonanie o własnej sprawiedliwości i doskonałości sprawia,
że zamyka się oczy na własne błędy i grzechy, których nie chce się uznać,
a w konsekwencji tego popełnia je dalej i nawet nie próbuje ich naprawić.
Biblia nie uczy, że ludzie wierni Bogu już są doskonali,
ale stawia warunki i prowadzi ku temu, żebyśmy mogli się takimi stawać;
dlatego widząc i uznając to jako ostateczny cel, a nie stan aktualny,
trzeba czerpać z dobrych wzorów i przemieniać się według nich
odrzucając to, co sprzeczne z Prawem i kształtując się według Tory.
2.8 (666) Obrzezanie Serca
i_karku_waszego nie utwardzajcie więcej.”
Obrzezanie serca nie jest nową ideą Brit Chadaszy (Odnowionego Przymierza)
i apostoł Szaul (Paweł) nie wprowadził go jako alternatywy dla obrzezania ciała;
nie jest to też fraza o abstrakcyjnym znaczeniu ani bez znaczenia praktycznego;
bo już w Torze zostało to nakazane jako brak oporności względem Boga:
utwardzanie karku to niechęć do pokłonienia i podporządkowania się,
zaś sens obrzezania serca jest taki, żeby tego nie czynić względem Boga,
co oznacza, że mając obrzezane serce trzeba być posłusznym.
2.9 Miłowanie Cudzoziemców (Tarjag 426)
Tym_Wielkim, Tym_Potężnym, i_Tym_Strasznym,
który nie [stronniczo]_podnosi twarzy i_nie bierze darów;
[ale]_czyni Wyrok sierocie i_wdowie i_miłuje cudzoziemca
aby_dać dla_niego chleb i_odzienie
i_miłujcie oto tego_cudzoziemca,
bo cudzoziemcami byliście w_ziemi Micraim.”
Nakaz miłowania cudzoziemców był już wcześniej w Torze
w Księdze Wajikra w parszy „Kedoszim Tihju”, po miłowaniu bliźnich;
co łącznie wskazuje, że trzeba tak samo traktować „swoich” i „obcych”,
w tym udzielać pomocy potrzebującym i nie faworyzować w sądach,
ale czynić to bez względu na osoby (bez „podnoszenia twarzy”).
2.10 (667) Nakaz Bania się Boga (Tarjag 427)
Jemu służył_(będziesz)
i_do_Niego lgnął_(będziesz)
i_w_Imię_Jego przysięgał_(będziesz).”
Banie się Boga nie oznacza strachu jak przed zagrożeniem,
które jest nieprzewidywalne i może wyrządzić szkodę bez powodu;
ale szacunek jak wobec ojca lub władcy, który może ukazać za przestępstwo,
dlatego nie jest to bezwarunkowe ani negatywne uczucie,
ale czynnik powstrzymujący od popełniania grzechów.
2.11 (668) Nakaz Służenia Bogu (Tarjag 428)
Jemu służył_(będziesz)
i_do_Niego lgnął_(będziesz)
i_w_Imię_Jego przysięgał_(będziesz).”
W tradycji judaizmu jest to interpretowane jako nakaz modlitwy,
jednak faktycznie służba Bogu obejmuje znacznie więcej spraw,
które są określone przez wiele szczegółowych Przykazań,
w tym studiowanie i nauczanie Tory oraz jej spełnianie,
a zatem tak sprawiedliwe życie jak i obrzędy pobożności.
2.12 (669) Nakaz Trwania Przy Bogu (Tarjag 429)
Jemu służył_(będziesz)
i_do_Niego lgnął_(będziesz)
i_w_Imię_Jego przysięgał_(będziesz).”
Nakaz lgnięcia do Boga lub też trwania przy Bogu
jest w judaizmie wykładany jako nakaz trwania w społeczności
z osobami, które też są wierne Bogu i mogą w tym wspierać,
w tym w szczególności z mędrcami i nauczycielami,
którzy potrafią pomagać w duchowym rozwoju.
2.13 (670) Nakaz Potwierdzania Przysiąg Imieniem Boga (Tarjag 430)
Jemu służył_(będziesz)
i_do_Niego lgnął_(będziesz)
i_w_Imię_Jego przysięgał_(będziesz).”
Nie jest to nakaz przysięgania, które nie musi być konieczne,
ale tego, by przysięga była potwierdzona autorytetem Boga,
który ma rozliczyć składającego z podjętego zobowiązania
i tym samym zagwarantować jego właściwe wykonanie
w najpewniejszy sposób, a nie oferując gorsze alternatywy
(przysięgając „na coś” oświadczano, że to się straci w razie niespełnienia,
co niewłaściwie mogło obejmować np. odebranie lub śmierć dziecka);
bo ma to być po prostu groźba sprawiedliwego ukarania przez Boga.
Z tego powodu istotą sprawy jest to, żeby z przysięgą lub bez niej
zawsze dotrzymywać danego słowa – być wiarygodnym;
jak o tym nauczał Jeszua (Jezus) Mesjasz w Mt 5,33-34.
Chwała Bogu!