Liczenie Tygodni – Możliwości i Argumenty
Komentarz do parszy „Emor” (części „Powiedz”):
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 21,1-24,23; Ez 44,15-31; 1P 2,4-10.
Liczenie tygodni – powody z Tory by wybrać właściwy ze zwyczajów.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tych czytań inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– wybranie na kohenów i sensy tej funkcji;
– Prawa świętości kohenów i ich stosowanie;
– świętość oddań i możliwość ich spożywania;
– biblijne Święta Boga do spełniania przez ludzi;
– wyróżnienie i odmienność świąt od dni powszednich;
– kara za bluźnierstwo, podważanie autorytetu Boga;
– właściwy zakres obowiązywania zakazów i nakazów;
– Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Emor.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Kohen i Świętość;
– Wyróżnienie do Świętości;
– Święte Czasy Boga;
– Zakazane i Dozwolone;
– Ustanowienia Boga w Parszy Emor.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Liczenie Tygodni – Możliwości i Argumenty
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,9-17:
וידבּר יהוה אל משׁה לּאמר”
דּבּר אל בּני ישׂראל ואמרתּ אלהם
כּי תבאוּ אל הארץ אשׁר אני נתן לכם וּקצרתּם את קצירהּ
והבאתם את־עמר ראשׁית קצירכם אל הכּהן
והניף את העמר לפני יהוה לרצנכם
ממּחרת השּׁבּת יניפנּוּ הכּהן
ועשׂיתם בּיום הניפכם את העמר
כּבשׂ תּמים בּן שׁנתו לעלה ליהוה
וּמנחתו שׁני עשׂרנים סלת
בּלוּלה בשּׁמן אשּׁה ליהוה ריח ניחח
ונסכּה יין רביעת ההין
ולחם וקלי וכרמל לא תאכלוּ
עד עצם היּום הזּה עד הביאכם את קרבּן אלהיכם
חקּת עולם לדרתיכם בּכל משׁבתיכם
וּספרתּם לכם ממּחרת השּׁבּת
מיּום הביאכם את עמר התּנוּפה
שׁבע שׁבּתות תּמימת תּהיינה עד ממּחרת השּׁבּת השּׁביעת
תּספּרוּ חמשּׁים יום והקרבתּם מנחה חדשׁה ליהוה
ממּושׁבתיכם תּביאּוּ לחם תּנוּפה
שׁתּים שׁני עשׂרנים סלת תּהיינה
„חמץ תּאפינה בּכּוּרים ליהוה
Słowo do synów Iszraela aby_powiedzieć do_nich:
Gdy wejdziecie do tej_ziemi, którą Ja dam dla_was i_zbierać_(będziecie) to żniwo,
to_przyniesiecie ten aomer początku żniwa_waszego do tego_kohena
i_zakołysze oto tym_aomerem przed_obliczem יהוה [Boga] dla_uznania_waszego
z_następnym_[dniem]_po tym_szabacie zakołysze ten_kohen.
I_przygotujecie w_dniu tego_kołysania oto tym_aomerem
jagnię doskonałe, syna roku_jego na_[oddanie]_wstępujące dla_יהוה [Boga]
i_[oddanie]_pokarmowe (z)_dwóch dziesiątych_[efy] mąki_najlepszej
zaprawionej w_oliwę [oddanie]_ogniowe dla_יהוה [Boga], woń miłą
i_[oddanie]_płynne, wina ćwierć tego_hinu;
A_chleba i_prażonego ani_świeżego_ziarna nie zjecie
aż sam ten_dzień oto, aż to_przyniesienie tego_oddania Bogu_waszemu,
Ustawa Wieczności dla_pokoleń_waszych we_wszystkich siedzibach_waszych.
I_obliczycie dla_was z_następnego_[dnia]_po tym_szabacie
od_dnia tego_przyniesienia tego aomeru tego_kołysania
siedem szabatów pełnych będzie aż z_następnego_[dnia]_po tym_szabacie, tym_siódmym,
odliczycie pięćdziesiąty dzień i_złożycie [oddanie]_pokarmowe nowe dla_יהוה [Boga],
z_siedzib_woich przyniesiecie chleb kołysania,
[po]_dwa_[bochenki] (z)_dwóch dziesiątych_[efy] mąki_najlepszej będą,
chamec upieczony (jako)_pierwociny dla_יהוה [Boga].”
Parsza(h) na ten tydzień i kończący go Szabat pośród wielu spraw opisuje jedną z tych,
która od wielu wieków najbardziej różni i dzieli ludzi chcących być wiernymi Bogu
i nie chodzi tu o podział między uznającymi a odrzucającymi Torę lub Mesjasza,
ale o znaczące poróżnienia jakie istnieją wśród chcących spełniać Przykazania Boga
i to zarówno gdy uznają Jeszuę (Jezusa) z Naceret jak i gdy nie są jego uczniami,
bo jest to temat, w którym różne opinie i zwyczaje funkcjonują tak współcześnie
jak i w czasach Mesjasza i apostołów, a nawet dziesiątki lub setki lat wcześniej…
Chodzi o początek liczenia dni i warunki wyznaczania terminu Święta Tygodni,
które w czasach biblijnych były w różnych nurtach judaizmu co najmniej 4,
z których obecnie nadal funkcjonują, są uznawane i praktykowane co najmniej 3,
a i w ich rozumieniach i sposobach spełniania istnieją wątpliwości i różnice…
Te 4 główne sposoby warianty liczenia tygodni i wyznaczania Chag Szabuot
w kolejności od wskazującego najwcześniejszy do najpóźniejszego terminu
będą tu najpierw podane bez dokonywania oceny słuszności i zasadności,
aby umożliwić ich rozważenie jako poglądy i zwyczaje prawdziwe historycznie;
a następnie kluczowe argumenty z Tory przytaczane jako ich uzasadnienia
zostaną rozważone wszechstronnie i krytycznie, żeby wybrać najlepsze…
4 praktykowane w czasach biblijnych sposoby wyznaczania Święta Tygodni to:
- Od pierwszego dnia po szabacie świątecznym 1. Dnia Przaśników,
czyli zaczynając liczenie 7 tygodni zawsze od dnia 16. Abib/Nisan,
gdzie początek i koniec rachuby może przypaść na dowolny dzień tygodnia
(w Talmudzie jest stanowisko, że koszenie snopa jest dopuszczalne Szabat,
choć według późniejszych reguł kalendarza to nigdy Szabat nie będzie);
jak w I wieku n.e. uznawała i praktykowała część peruszim (faryzeuszów),
których stanowisko współcześnie kontynuuje judaizm rabiniczny. - Od pierwszego dnia po Szabacie tygodniowym w Święto Przaśników,
czyli zaczynając liczenie 7 tygodni w przedziale 16-22. Abib/Nisan
lub (bo jest wewnętrzny podział) w przedziale 15-21. Abib/Nisan
(zależnie czy uznaje się, że w Przaśniki ma być Szabat czy niedziela,
co w 1 roku na 7 (gdy niedziela jest 1., a Szabat 7. dniem Przaśników
jest powodem 1-tygodniowej różnicy w ramach tego wariantu)
gdzie początek i koniec tej rachuby przypada zawsze w niedzielę;
jak w I wieku n.e. uznawali i praktykowali np. cedukim (saduceusze)
i których stanowisko współcześnie kontynuuje judaizm karaimski,
a także szomronim (samarytanie), którzy też istnieją współcześnie. - Od pierwszego dnia po szabacie świątecznym 7. Dnia Przaśników
czyli zaczynając liczenie 7 tygodni zwykle od dnia 22. Abib/Nisan,
gdzie początek i koniec rachuby może przypaść na różne dni tygodnia
(jeśli nie dopuszcza się początku żniw w Szabat, to poza Szabatem
w związku z czym w 1 na 7 lat początek przesuwa się na 23. Abib/Nisan);
jak w I wieku n.e. uznawała i praktykowała część peruszim (faryzeuszów)
i „Beta Israel” – diaspora z obszaru Etiopii istniejąca wtedy i współcześnie,
której członkiem mógł być dworzanin zanurzony przez Filiposa (Dz 8,26-39). - Od pierwszego dnia po Szabacie tygodniowym po Święcie Przaśników,
czyli w przedziale 22-28. Abib/Nisan (jeśli po Przaśnikach ma być niedziela)
lub w przedziale 23-29. Abib/Nisan (jeśli po Przaśnikach ma być Szabat),
gdzie początek i koniec tej rachuby przypada zawsze w niedzielę,
jak w I wieku n.e. uznawali i praktykowali esijim (esseńczycy),
którzy dodatkowo nie wyznaczali miesięcy z obserwacji Księżyca,
ale mieli kalendarz ze zwykłym rokiem trwającym 52 tygodnie – 364 dni
składającym się z 2 razy po 24 tygodnie zmian kohenów (1Krn 24,1-19)
i 4 tygodni świąt, w które koheni służyli razem bez podziału na zmiany
i „pseudo-miesiącami” po 30, 30 i 31 dni – 13 tygodni na każdy kwartał,
w którym 1. Abib/Nisan był zawsze w środę, a ta niedziela 26. Abib/Nisan
(zaczyna się w wieczór po końcu 25. dnia Abib/Nisan).
Znane i udokumentowane w historycznych źródłach tych stronnictw lub o ich
(np. w zwojach z Qumran lub polemikach z poglądami innych w Talmudzie)
jest zaczynanie od 1 z 2 szabatów świątecznych lub 2 Szabatów tygodniowych;
zatem różne stronnictwa judaizmu uznały w swoich interpretacjach treści Tory,
że może chodzić i o różne rodzaje szabatów i o różne wybrane w tych rodzajach…
2.1. „Ha_szabat” – „Ten_szabat”
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,11:
והניף את העמר לפני יהוה לרצנכם”
„ממּחרת השּׁבּת יניפנּוּ הכּהן
z_następnym_[dniem]_po tym_szabacie zakołysze ten_kohen.„
Choć w Torze nie jest tu wyjaśnione wprost o jaki dzień szabatowy chodzi,
w jej tekście występuje słowo „הַשַּׁבָּת” („ha_szabat”) – „ten_szabat”,
o czym karaimi twierdzą, że takie określenie „zawsze oznacza Szabat tygodniowy„,
więc trzeba uznać, że o taki chodzi bez dalszych wyjaśnień i dowodzenia;
jednak w rzeczywistości taką tezę zawsze należy dokładnie sprawdzić
wyszukując wszystkie wystąpienia tego słowa i ich pewne znaczenia, np.:
– w Ne 10,31/32 „ha_szabat” odnosi się i do Szabatu i do święta;
– w 2Krl 16,18 „ha_szabat” określa szabatowe zadaszenie przy Świątyni,
z którego korzystano przy każdym świątecznym nabożeństwie;
– w 2Krn 9,18 „ha_szabat” oznacza „siedzenie”, a nie jakikolwiek dzień;
wobec czego ten argument po sprawdzeniu okazuje się fałszywy.
Ogólnie w języku hebrajskim przedrostek „הַ” („ha”)
nie wskazuje 1 znaczenia teologicznego lub doktrynalnego,
które byłoby użyteczne dla jakiejś szczególnej sprawy religijnej;
ale jest to zwyczajny przedimek określony taki jak „the” czy „ten”
wskazujący, że sens lub konkretny przykład, którego słowo dotyczy,
powinien być dla odbiorcy jednoznaczny w kontekście wypowiedzi,
co jednak wcale nie oznacza, że zawsze taki sam ani tylko jeden sens,
ale raczej że oczywiście określony we wcześniejszej części wypowiedzi,
po której przyimkiem można krótko zastąpić już podane wyjaśnienia.
Żeby móc np. powiedzieć o jakimś domu „ten dom”,
albo ten dom musi być blisko i można go wskazać palcem;
albo może to być ostatni z domów, o jakich do tej pory była mowa
albo może to być dom szczególnie zaakcentowany w wypowiedzi
albo inne słowa w kontekście muszą rozstrzygać o który dom chodzi
określając warunki, które wyróżniają jeden lub wykluczają inne…
W kontekście poprzedzającym werset Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,11
ostatnim szabatem jest 7. Dzień Przaśników w Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,8;
który tam w żaden sposób nie jest wyróżniony względem 1. Dnia Przaśników,
który jednak nie jest także wyróżniony ponad dzień, który następuje później;
ale oba podane są po prostu jako nakazane w porządku biblijnego święta.
O Szabacie tygodniowym w kontekście Przaśników nie ma wcześniej mowy,
a podany w Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,3 to wyraźnie wcześniejsze święto,
które jest opisane oddzielnie od świąt corocznych, których spis poprzedza,
więc nie daje to żadnych podstaw do wybrania go w tej sprawie
ani nawet połączenia z kontekstem Święta Przaśników.
Uznać Szabat tygodniowy za oczywisty bezwarunkowo i w każdym kontekście
mogą albo ludzie, którzy znają tylko Szabat tygodniowy, a świąt jeszcze nie;
albo ludzie, którzy Szabat tygodniowy spełniają od dawna, a święta zaczynają,
dlatego jedno jest dla nich szczególnie ważne, a drugie dopiero zaczyna być
i z tego powodu w ich świadomości jest istotna różnica w ich rozpoznawaniu
oraz hierarchia ważności stawiająca 1 ponad wszystkimi innymi.
W rzeczywistości czytając ten fragment Tory
w kontekście najbardziej oczywisty może być 7. Dzień Przaśników,
bo jest to ostatni dzień szabatowy wskazany przed frazą „ten_szabat”
podobnie jak opisano to też w Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 16,8-9,
gdzie początek liczenia tygodni też jest wskazany po 7. Dniu Przaśników;
lub trzeba uznać, że ta 1 sprawa nie wyjaśnia dostatecznie problemu
i bez uwzględnienia innych argumentów nie da się tego tu rozstrzygnąć.
2.2. Koniec Zakazu Spożywania Chleba
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,14:
ולחם וקלי וכרמל לא תאכלוּ”
עד עצם היּום הזּה עד הביאכם את קרבּן אלהיכם
„חקּת עולם לדרתיכם בּכל משׁבתיכם
aż sam ten_dzień oto, aż to_przyniesienie tego_oddania Bogu_waszemu,
Ustawa Wieczności dla_pokoleń_waszych we_wszystkich siedzibach_waszych.„
Kolejny z warunków podanych w Torze mówi o tym,
że do dnia złożenia oddania kołysania nie można jeść chleba ani ziarna;
co jest „Ustawą Wieczności„, czyli do spełniania co rok na zawsze.
Niezależnie od tego który dzień składania oddania kołysania jest wybierany
ta część jest przez różne stronnictwa interpretowana i stosowana w praktyce
albo jako zakaz spożywania z nowych plonów przed złożeniem tego oddania
albo surowiej jako zakaz zaczynania żniw przed dniem jego składania,
w związku z czym wcześniej nie ma nowych plonów i się ich nie spożywa.
Tekst Tory mówi „a_chleba ani_prażonych ani_świeżych_ziaren nie zjecie…„,
gdzie nie są podane jako pierwsze „świeże_ziarna” – sedno zakazu,
który w ten sposób sam obejmowałby też wszystkie ich przetwory,
których wszystkich przykładów nie byłoby potrzeby wskazywania.
Tekst Tory nie mówi też inaczej niż napisane „chleba ze świeżego_ziarna”,
jak mógłby wyraźnie pokazywać, że chodzi o chleb z nowych zbiorów.
Chociaż hebrajskie słowo „לֶחֶם” („lechem”) oznaczające „chleb”
nie oznacza tylko chamecu, ale może obejmować i chamec i macę;
to postawienie go na 1. miejscu, przed prażonym i świeżym ziarnem,
wskazuje, że dowolny chleb nie jest dozwolony przed złożeniem oddania.
Zakaz chamecu obowiązuje przez 7 dób trwania Święta Przaśników,
ale to nie oznacza, że jahudim jedzą chamec do ostatniej chwili przed świętem,
ani że znów zaczynają jeść chamec natychmiast gdy to święto się skończy;
bo w wieczór kończący święto ani go nie mają ani nie mają skąd kupić,
a choć halakhiczny chamec da się wyprodukować w około 20 minut,
to nie ma on cech „porządnego chamecu”: nie wyrósł, nie jest miękki,
bo samo zachodzenie fermentacji to nie to samo co zauważalna ilość;
dlatego warto poświęcić czas i poczekać aż wyrośnie puszysty chleb.
Oddanie kołysania może być rozumiane jako ustanowione w Torze
jako obrzęd służący także do zakończenia ograniczeń Przaśników,
który pełni tę samą funkcję co habdala(h) (hawdala) po Szabacie,
podczas której podobnie np. rytualnie rozpala się ogień,
między innymi po to, żeby zaakcentować koniec zakazu.
Ważne jest też, że mace na Święto Przaśników
tradycyjnie piecze się ze strzeżonej zeszłorocznej mąki,
której od początku pilnowano, żeby nie zetknęła się z wilgocią
i czyni się to odpowiednio wcześniej przed początkiem święta,
żeby w razie czego zdążyć usunąć niecelowo wytworzony chamec
i zagwarantować, że ta maca(h) na święto będzie całkowicie przaśna;
a nie piecze się nowej macy podczas trwania Święta Przaśników.
Z tego powodu robiąc porządki usuwa się nie tylko gotowy chamec,
ale też produkty, z których chamec mógłby zostać wytworzony
(niekoniecznie celowo, ale w wyniku niespodziewanych problemów
jak brak paliwa do pieca czy jego awaria opóźniająca pieczenie),
w tym, np. niestrzeżone (np. otwarte) opakowania mąki i ziarno.
W związku z tym nie ma sensu zaczynanie żniw podczas Przaśników,
bo oznaczałoby to pozyskiwanie ziarna, które mogłoby być mokre
i którego jako chamecu podczas Święta nie można zebrać.
2.3. Pełny Szabat – Pełny Tydzień
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,15:
וּספרתּם לכם ממּחרת השּׁבּת”
מיּום הביאכם את עמר התּנוּפה
„שׁבע שׁבּתות תּמימת תּהיינה
od_dnia tego_przyniesienia tego aomeru tego_kołysania
siedem szabatów pełnych będzie…”
W kolejnym wersecie Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,15 pojawia się istotna fraza
„שֶׁבַע שַׁבָּתֹות תְּמִימֹת” („szeba szabatot temimot”) – „siedem szabatów pełnych”.
Gdyby oryginalne słowo „szabatot” rozumieć tutaj jako „[dni]_szabatów”,
to „pełne szabaty” trwające i spełniane biblijnie „od wieczora do wieczora”
mogły przypadać na okres od 43 do 49 dni (6 tygodni i 1 dzień – 7 tygodni)
zależnie od tego od jakiego dnia tygodnia zaczęłoby się liczenie szabatów,
a może nawet mniej, gdyby uwzględnić też szabatowy 7. Dzień Przaśników,
który mógłby być dodatkowym dniem szabatowym w 1. z tygodni.
Określenie „dnia szabatu” jako „pełnego” nie tylko nic nie wnosi do sprawy,
bo Szabat nie może być przestrzegany tylko częściowo i niepełny nie istnieje
(nie różni się od dnia powszedniego, w którym robi się przerwy na odpoczynek);
natomiast dla osiągnięcia celu i spójności z potrzebną stałą liczbą 49 dni
trzeba rozumieć, że właściwie w tym tekście „szabat” oznacza „tydzień”
i ten „pełny szabat” to jest „cały tydzień” – „wszystkich siedem dni”;
co posługuje się znaczeniem „szabatu” jako „tygodnia” jak w Iz 66,23,
gdzie „וּמִדֵּי שַׁבָּת בְּשַׁבַּתֹּו” – „i_z_wystąpieniem szabatu w_Szabat_jego„
mówi jasno, że drugi Szabat zawiera się w pierwszym szabacie (tygodniu)
i ma sens jaśniej wyrażony po polsku „w_każdym tygodniu w Szabat jego„.
Słowo „szabat” w znaczeniu „tygodnia” jest też w Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 25,8;
a w związku z tym 70 lat niewoli w Babelu było karą za zaniedbanie 70 lat szabatowych,
co obejmuje też Jobele z 430 lat, w których zaciągnięto winę (2Krn 36,21; Ez 4,4-6);
co jest ważne, bo w Dn 9,1-2.21-27 z 70 lat za tych 70 szabatów ziemi jest 70 tygodni,
zatem ta sprawa też potwierdza, że „szabat” może być rozumiany też jako „tydzień”.
Słowo „תְּמִימֹת” oznaczające „pełny” występuje w tym tekście po to,
żeby rozróżnić między znaczeniami „szabatu” jako „dnia” lub „tygodnia”,
bo z jednym z nich byłoby bezużyteczne, a z drugim precyzuje jego sens,
którego w oryginale słowo może nie wyrażać jasno samodzielnie,
ale właśnie poprzez połączenia występujące w kontekście wystąpienia.
Słowo „szabat” jest tu poprawnie tłumaczone jako „tydzień”
w większości polskich przekładów, nie tylko dokonanych przez rabinów,
a także, co znacznie istotniejsze, w Septuagincie, Peszicie i Wulgacie:
starożytnych przekładach na grekę, aramejski i łacinę
dowodzących, że tak to wtedy było rozumiane.
Może to też wskazywać, że i wcześniej
słowo „ha_szabat” nie oznacza żadnego z dni szabatowych,
ale cały okres Święta Przaśników trwający tydzień – 7 dni.
Karaimi uważają, że „pełny szabat” czy też „pełny tydzień”
to musi być tydzień trwający od początku niedzieli do końca Szabatu;
jednak w każdym okresie 7 dób, np. od początku środy do końca wtorku
nie brakuje żadnej z 7 dób tygodnia ani nawet żadnej z ich części,
więc niezależnie od dnia początkowego tydzień jest pełny;
natomiast może mieć zwykłą lub szczególną kolejność dni,
co jest cechą zupełnie inną niż „pełnia” zapisana w tekście Tory,
która mówi też np. o nieczystości po narodzinach dziewczynki,
która niezależnie od dnia tygodnia, w którym nastąpił poród
ma trwać 2 tygodnie liczone nie od następującej niedzieli,
ale od dnia narodzin do takiego samego dnia tygodnia,
co dowodzi, że tygodnie można liczyć od dowolnego dnia,
w tym i od poniedziałku, i od wtorku, i od piątku i od Szabatu
(ale chodzi o szczególne rachuby tygodni do innych celów,
a nie o zwykłe tygodnie, które wyznaczają dni Szabatów).
2.4. Po 7. Szabacie – Po 7. Tygodniu
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,16:
עד ממּחרת השּׁבּת השּׁביעת„
„תּספּרוּ חמשּׁים יום והקרבתּם מנחה חדשׁה ליהוה
odliczycie pięćdziesiąty dzień i_złożycie [oddanie]_pokarmowe nowe dla_יהוה [Boga]„
Ponieważ słowo „szabat” w tekście wyraźnie oznacza „tydzień„,
obliczyć należy 50. dzień po 7. tygodniu – po 7 razy po 7 dniach,
a nie po 7. dniu Szabatu, który czasami mógłby przypadać wcześniej
i nie jest to znaczenie „szabatu„, jakim tekst posługuje się wcześniej,
gdzie wyraźnie używa słowa „szabat” w sensie całego „tygodnia„.
Interpretacja karaimska najczęściej uznawana w „chrześcijaństwie„
opiera się na tym, żeby „szabat” rozumieć zawsze jako „dzień Szabatu„;
co wymuszałoby, żeby „dzień po Szabacie” koniecznie był „niedzielą„,
ale jest to założenie niespójne z resztą tego tekstu.
2.6. Od Początku Żniw
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 16,9:
שבעה שבעת תספר לך”
מהחל חרמש בקמה
תחל לספר שבעה שבעות
„ועשית חג שבעות
OD_ZACZĘCIA (ZAPUSZCZANIA)_SIERPA W_ZBOŻE
ZACZNIESZ LICZYĆ SIEDEM TYGODNI
I_UŚWIĘCISZ ŚWIĘTO TYGODNI.”
Sprawa liczenia tygodni oprócz fragmentu w parszy „Emor”
jest poruszona po raz drugi także w 5. Księdze Moszego,
gdzie ta sama rachuba jest określona przez nieco inny warunek:
liczenie, które musi doprowadzić do tego samego terminu Chag Szabuot
zaczyna się od „początku sierpowania w_zboże” – „początku żniw”,
a nie od złożenia oddania kołysania aomeru (snopa / miary mąki);
co oczywiście nijak nie podważa ani nie wyklucza drugiego warunku,
ale wskazuje, że trzeba tego samego dnia zacząć ścinać i poświęcić zboże.
Mimo tego, że karaimi twierdzą, że „odczytują Torę literalnie”,
w tej sprawie ich wykładnia i praktyka taka nie jest, a przeciwna;
bo z powodu błędnego założenia, że oddanie kołysania aomeru
ma być przyniesione od każdego indywidualnie – wiele snopów
(podczas gdy wystarczy 1 snop z wybranego pola od całego narodu,
a indywidualne oddania z własnych plonów są na Święto Tygodni),
uznają oni, że żniwa trzeba zacząć wcześniej – przed pielgrzymką,
a ten snop każdy ma przynieść i przechować aż do dnia poświęcenia,
do którego złożenia każdy musiałby też pozostać w Jeruszalaim
(różne ilości dni Święta Przaśników w różnych latach).
Z tego powodu Prawo podane w 5. Księdze Moszego
interpretują oni jako „symboliczne” i mówiące o oddaniu,
a zatem wskazujące tylko 1. warunek z 3. Księgi Moszego
i ignorujący w praktyce to, co podane jest w tym miejscu.
Przykład ten pokazuje, że interpretacja karaimów sprawia wrażenie literalnej,
bo prosto tłumaczy pojedynczy pierwszy fragment, na który zwraca się uwagę;
natomiast w połączeniu z innymi świadectwami w Biblii ujawniają się sprzeczności,
których nie ma w bardziej złożonej wykładni, która najpierw zbiera i łączy fakty,
dlatego ostatecznie wyższość ma ta tradycja, która rzetelnie uwzględnia wszystko
i pozostaje w zgodzie z właściwą dosłownością wszystkich objawień Boga,
a nie tylko z jedną z wielu, która potem wymagałaby podważania innych.
Gdyby żniwa należało zacząć przed pielgrzymką na Pesach,
ale po dojrzeniu jęczmienia na przełomie miesięcy Adar i Abib/Nisan;
to po najwyżej kilku dniach przeprowadzania zbiorów tego zboża
niektórzy musieliby by przerwać żniwa nawet na ponad 3 tygodnie
(około 1 tydzień drogi do Jeruszalaim, oczyszczenia przed świętem,
pozostanie do złożenia oddania kołysania (czasami całe Przaśniki)
i w końcu około 1 tydzień drogi powrotnej do swoich miejscowości);
a uprawiane rośliny nie rosną tylko po to, żeby ludzie je zebrali,
lecz wytwarzają nasiona po to, żeby się rozsiać i tak rozmnożyć,
więc jeśli po dojrzeniu nie zostaną zebrane dość szybko,
to cały plon opadnie na ziemię i się z niego nie skorzysta,
a nadmierny zasiew nie spowoduje większego plonu za rok,
bo zbyt wiele roślin rywalizując o mało wody może uschnąć.
Mając to na uwadze oczywiste jest, że rozsądny prządek jest taki,
że jęczmień powinien dojrzewać nie pod koniec miesiąca Adar
(zatem przed nowiem Abib/Nisan musi być dość bliski dojrzałości,
ale właściwie trzeba wtedy znaleźć jego nieco wcześniejszy stan),
ale w czasie gdy wszyscy powinni już wracać z pielgrzymki
i wtedy też należy złożyć 1 oddanie kołysania za cały naród,
w którym nie potrzebują uczestniczyć pielgrzymi z daleka,
którzy będą mogli wykorzystać czas żniw od początku.
Wiąże się z tym też inny poważny problem:
Świątynia znajduje się w Jeruszalaim i Górach Jahuda(ha) (Judzkich),
gdzie wegetacja zaczyna się później i jest wolniejsza niż w Dolinie Jardenu,
więc jęczmień dojrzewa tam około 2 tygodnie później niż najwcześniejszy,
co jest spójne z praktycznymi potrzebami wielu rolników w Iszraelu,
którzy daleko od Świątyni muszą zacząć i skończyć żniwa wcześniej,
żeby ostatni z 7 tygodni móc przeznaczyć na kolejną pielgrzymkę,
gdy czasie jej trwania blisko Jeruszalaim można dalej zbierać plony.
Gdyby decyzję o miesiącu Abib podejmować tylko blisko Świątyni,
to miesiąc Abib mógłby być ogłaszany zbyt późno trwoniąc plony;
a właściwie trzeba znajdować wcześnie dojrzewający jęczmień
na polach zlokalizowanych w zasięgu 1 dnia drogi od Jeruszalaim,
co w niektórych latach może oznaczać kilkadziesiąt kilometrów
(gdy biblijny miesiąc Abib przypada wcześnie w roku słonecznym).
W związku z tym ścięcie snopa jęczmienia i jego złożenie w 1 dniu
mogłoby okazać się niemożliwe lub w najlepszym razie bardzo trudne
gdyby trzeba było to uczynić np. w dniach 15-17. Abib/Nisan:
w szabat, gdy trzeba być na zgromadzeniu i nie można podróżować
lub bezpośrednio po ciągu szabatów – podróż w 2 strony w 1 dobie;
co całkowicie obala pogląd o zaczynaniu zawsze 16. Abib/Nisan
i połowę przypadków niedziel przypadających w Przaśniki.
Ponadto trzeba tu rozróżnić 2 hipotetyczne formy,
w jakich mógłby być dany nakaz w Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 16,9:
– „w tym dniu zaczniecie sierpować zboże” – nakaz dany na konkretny dzień;
– „od dnia, w którym zaczniecie sierpować zboże” – od możliwego wykonania.
Nakaz na konkretny dzień byłby Prawem szczegółowym – najważniejszym,
które można by uznać za ustanowienie wyjątku od ograniczeń szabatowych;
ale stwierdzenie jedynie o zaczynaniu od dnia wykonania jakiejś czynności
nie pozwala ani jej wykonać ani zacząć liczenia w okolicznościach zakazu;
więc wskazuje, że dzień składania oddania kołysania musi być powszedni,
bo tylko w takim można zgodnie z Prawem wykonać czynności pracy żniw;
zatem jeśli dzień wynikający z jakiejkolwiek z rozważanych tu metod
przypadłby na inny rodzaj dnia szabatowego, to trzeba zacząć później.
Istnieje pogląd, że „początek sierpowania” nie jest jeszcze pracą rolniczą,
ale tylko obrzędem, który umożliwia rozpoczęcie faktycznych prac później,
w związku z czym można go wykonywać w szabaty jak rytuały Świątyni;
zaś koheni mogą nieco przyspieszyć dojrzewanie ziarna na małym polu,
żeby móc wykonać ten obrzęd nawet gdy w bliskiej okolicy nie ma zboża;
ale wtedy nie dało się sprawić by ziarno zaczęło rosnąć wcześniej lub szybciej,
a najwyżej nadłamać kłosy lub osolić ziemię, żeby wcześniej i szybciej wyschło
(czyli tylko ostatnią fazę dojrzewania, już po uformowaniu się ziaren w kłosach),
w związku z czym byłoby mniejsze i lżejsze, więc trzeba by go więcej na oddanie
(bo słowo „aomer” oznacza nie tylko „snop”, ale też miarę objętości ziarna i mąki).
Gdyby uczynić to w dniu, gdy pielgrzymi są jeszcze w drodze daleko od domów,
a pola w pobliżu Świątyni są jeszcze dość dalekie od normalnej dojrzałości;
to być może byłoby to atrakcyjne rytualnie – na potrzeby spełnienia doktryny,
ale jednocześnie byłoby problematyczne i szkodliwe w praktyce rolniczej,
bo żeby wymusić założony dzień obrzędu odebrałoby dni żniw.
Gdyby początek rachuby był po Szabacie tygodniowym,
to w różnych latach byłoby to po 2 lub 3 tygodniach od nowiu,
więc trzeba by to oceniać według zmiennych i różnych kryteriów,
co zwiększałoby ryzyko pomyłki w przewidywaniu czy może być Abib;
podczas gdy stały i późny termin jest praktyczny i korzystny.
Komuś, kto wcale nie zajmuje się rolnictwem łatwo zdecydować,
żeby skrócić dopuszczalny czas żniw lub na początku przerwać je na kilka tygodni;
ale właściwy porządek Tory ustanawia święta pielgrzymie przed i po żniwach,
żeby spełnianie wymagań wiary mogło łączyć się z efektywną praktyką,
która pozwala zebrać wszystkie plony z pracy danego roku.
2.7. Data Święta Tygodni
Poza argumentami, które opierają się na faktach podanych w Torze
i bardziej lub mniej dosłownie uwzględniają i wyjaśniają więcej lub mniej z nich;
karaimi zwracają uwagę, że licząc według rabinicznego sposobu od 16. Abib/Nisan
Święto Tygodni ma zawsze stałą datę 6. Siwan, co jest elementem tradycji rabinicznej,
która bardziej niż argumentów praktycznych trzyma się takiej opinii o historii;
a gdyby data była stała, to nic nie stałoby na przeszkodzie, żeby Bóg podał ją w Torze
i skoro zamiast tego nakazuje co rok wyznaczać ją liczeniem, to dlatego, że się zmienia.
W rzeczywistości jednak oprócz stałej daty rozpoczynającej liczenie tygodni
uzyskanie stałej daty Święta Tygodni wymaga też obliczeniowego kalendarza,
w którym pierwsze 2 miesiące Abib/Nisan i Ziw/Eir/Ijar mają łącznie 59 dni:
zawsze po na przemian 29 i 30 lub 30 i 29 dni, jak istotnie jest najczęściej;
ale ponieważ średnia długość miesiąca synodycznego jest większa niż 29.5,
muszą zdarzać się pary 2 kolejnych miesięcy mających po 30 i 30 dni,
a rzadziej zdarzają się pary 2 kolejnych miesięcy mających po 29 i 29 dni
(w związku z czym par miesięcy mających 2 razy po 30 musi być więcej)
i mogą one przypadać między innymi na pierwsze dwa miesiące.
Jeśli więcej dni rachuby przypada na 2 dłuższe wcześniejsze miesiące,
to data Święta Tygodni w 3. miesiącu będzie o 1 wcześniejsza;
a jeśli mniej dni rachuby przypada na 2 krótsze wcześniejsze miesiące,
to data Święta Tygodni w 3. miesiącu będzie o 1 późniejsza
nawet gdyby w każdym roku zaczynała się od tej samej daty;
a trzeba też uwzględnić przesunięcie początku z dnia szabatowego,
które może dodatkowo opóźnić rachubę i Święto o kolejny dzień.
2.8. Który z Szabatów
Zwolennicy Szabatu tygodniowego argumentują,
że gdyby chodziło o świąteczny, to nie byłoby wiadomo który z dwóch;
podczas gdy Szabat tygodniowy jest w Święto Przaśników zawsze jeden,
ale rozważając szabaty świąteczne znajduje się argumenty za ostatnim
(których rabini wybierający pierwszy jednak nie utrwalili w Talmudzie);
a co do tygodniowego nie wiadomo czy w Przaśniki Szabat czy niedziela
ani czemu to miałby być właśnie przaśnikowy Szabat, a nie np. następny
(opisano go po 7. Dniu Przaśników, a nie między świątecznymi szabatami)
lub jakikolwiek z około 50 Szabatów jakie występują w każdym roku;
więc wątpliwości co do Szabatów tygodniowych są znacznie większe,
choć oczywiście są też argumenty przemawiające za wyborem,
jednak raczej we wnioskach lub złożeniach niż faktach z Tory…
2.9. Biblijne Źródła Poza Torą
Joz 5,11:
יאכלו מעבור הארץ”
ממחרת הפסח
מצות וקלוי
„בעצם היום הזה
z_następnym_[dniem]_po tym_Pesach
przaśniki i_prażone_(ziarna)
w_właśnie tym_dniu oto.”
W historii opisanej w Księdze Jahuszui (Jozuego)
spożywanie plonów (a więc i poprzedzające oddanie kołysania)
nastąpiło dosłownie „z_następnym_[dniem]_po tym_Pesach”,
co nie jest zapisane tak precyzyjnie, jakby wielu czytelników chciało,
bo te słowa mogą oznaczać np.:
– „po dniu oddania Pesach” (po dniu 14. Abib/Nisan);
– „po nocy spożywania Pesach” (po nocy 15. Abib/Nisan);
– „po 1 dniu Święta Pesach” (po dniu 15. Abib/Nisan);
– „po dniach całego Święta Peach” (po 21. Abib/Nisan);
– każdy z tych dni może przypadać w niedzielę.
Ten biblijny fakt z Tanakhu wyklucza wykładnię i praktykę esijim (esseńczyków);
bo ich kalendarzowa niedziela po Święcie Przaśników zawsze jest później,
więc taki sposób nie mógł być praktykowany w czasach Jahuszui (Jozuego),
ale gdyby nie kalendarz, to niedziela mogąca przypadać 22. Abib by pasowała.
Mt 12,40:
„ὥσπερ γὰρ ἦν Ἰωνᾶς
ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας,
οὕτως ἔσται ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου
ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας.”
w tym brzuchu tego potwora_morskiego trzy dni i trzy noce
tak będze ten syn tego człowieka
w tym sercu tej ziemi trzy dni i trzy noce.”
Ponieważ zmartwychwstanie i wstąpienie Jeszui (Jezusa) do Ojca (J 20,17)
jest rozumiane i wyjaśniane jako spełnienie duchowego znaczenia,
które symbolicznie wyraża początek żniw i oddanie kołysania aomeru;
fakt, że nastąpiło to po 3 pełnych dobach (od wieczora do wieczora) w grobie
wskazuje, że w żaden sposób nie mogło nastąpić przy początku Święta Przaśników,
w związku z czym wyklucza wykładnię i praktykę zaczynania od 16. Abib/Nisan.
2.10. Podsumowanie
Każda z istniejących wykładni i praktyk liczenia tygodni i wyznaczania Chag Szabuot
ma swoje biblijne powody i uzasadnienia oparte na faktach z Pisma Świętego,
w których uznawane są różne możliwe znaczenia kluczowych słów z Tory
oraz w różnych stopniach założenia z pozabiblijnych źródeł i opinii;
które sprawiają, że Tanakh jest traktowany bardziej lub mniej dosłownie
i niektóre świadectwa są marginalizowane lub pomijane, odrzucane,
do uczynienia czego podawane są interpretacje zmieniające ich znaczenia.
Warto jednak wziąć pod uwagę wszystkie fakty z Biblii, historii i praktyki,
ponieważ nakładając istotne ograniczenia na możliwości zrozumienia
pomagają one precyzyjniej określić co może być prawdziwe, a co nie
i przywrócić porządek najsensowniejszy, ustanowiony na początku…
Być może Bóg postanowił uczynić tę sprawę nie do końca jasną
właśnie po to, żeby wymusić na nas rozważanie i poszukiwanie,
a także umożliwić, żeby w niektórych latach, gdy tak potrzeba
i decydując na podstawie innych, ważniejszych kryteriów z Tory
postanowić o zaczynaniu po innym dniu szabatowym niż zwykle,
bo właśnie tak będzie lepiej w praktyce…
3. Aktualne Liczenie Aomeru
W Szabat 16/17.05.2024 jest 19. dzień 2. miesiąca Ziw/Eir,
27. dzień licząc od 1. powszedniego po zakończeniu Chag HaMacot,
zatem 6. dzień 4. tygodnia i łącznie 27. dzień liczenia aomeru.
Chwała Bogu!