Ustanowienia Boga w Parszy Wajikra
Komentarz do parszy „Wajikra” (części „I_wezwał (Bóg)”):
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 1,1-5,26/6,7; Iz 43,21-44,23; Hbr 10,1-39.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Wajikra.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tych czytań inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Ważność Słów Boga nie zależy od miejsca objawienia;
– Postawa ludzi wobec darów i służby w Świątyni;
– Rodzaje, warunki i sposoby postępowania z oddaniami;
– Duchowa treść i cielesna forma oddań (ofiar);
– Poświęcenie Mesjasza wobec oddań ze zwierząt;
– treść Biblii wobec własnych przekonań – co ważniejsze?
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Boże Wezwanie do Świętości;
– Oddania – Rodzaje i Warunki;
– Treść i Forma Oddań;
– Postawa Wobec Oddań dla Boga.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Wajikra
Parsza(h) Wajikra zawiera wiele szczegółowych Praw dotyczących oddań (ofiar),
z których tradycja judaizmu wywodzi 16 lub 18 Przykazań ogólnych lub szczególnych,
z których jedne obejmują szeroki zakres z wieloma czynnościami składowymi,
a inne dotyczą pojedynczego warunku, bez którego reszta nie ma znaczenia;
w rzeczywistości jednak nie wszystkie są w pełni zgodne z zapisem w Torze,
dlatego wymagają sprostowania, wyjaśnienia i uzupełnienia…
2.1 (218) Warunki Składania Oddania Ala(h) (Tarjag 115)
z tego_bydła, męskiego bez_skazy złoży_je,
do wejścia Namiotu Wyznaczonych_Czasów przyprowadzi je
dla upodobania_jego przed_obliczem יהוה [Boga]…”
Oddanie ala(h) jest zwykle przez „chrześcijan” źle tłumaczone jako „całopalne”;
bo choć rzeczywiście pewna jego część jest spalana na ołtarzu dla Boga,
to np. nieczystości wyrzuca się poza obóz i spalone tam nie są oddaniem;
a zgodnie z Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 7,8 skóra ma należeć do kohena,
zatem nie ma wątpliwości, że nie spala się wszystkiego.
Właściwie jest to oddanie wstępujące lub okrywające,
które ma trafić przed oblicze Boga.
2.2 (219) Warunki Składania Oddania Mincha(h) (Tarjag 116)
(z)_mąki_najlepszej będzie oddanie_jej i_poleje na_nią oliwę
i_naloży na_nią kadzidło…”
To oddanie jest tłumaczone jako pokarmowe lub hołdownicze,
za pierwszym przemawia fakt, że może być złożone także jako chatat (za grzech),
zatem nazwa odnosi się raczej do rodzaju daru niż celu składania;
za drugim fakt, że samo słowo oznacza dzielenie się lub dobrowolny dar.
2.3 (220) Zakaz Składania Chamecu lub Miodu na Ołtarzu (Tarjag 117)
nie (będzie)_zrobione (z)_chamecu, bo żaden zakwas i_żaden miód
nie (będą)_spalane z_niego (na)_ogniowe dla_יהוה [Boga].”
2.4 (221) Nakaz Solenia Oddań (Tarjag 118)
(…)
na każdym oddaniu_twoim złożysz sól.”
2.5 (222) Zakaz Składania Oddań Mincha(h) Bez Soli (Tarjag 119)
2.6 (223) Warunki Składania Oddania Szlamim
jeśli z tego_bydła on, złoży czy samca czy samicę bez skazy,
niech_złoży przed_obliczem יהוה [Boga].”
Szlamim jest tłumaczone jako „społeczne”, „biesiadne” lub „na ucztę”,
dalsze dotyczące go Prawa są podane w kolejnych czytaniach;
a w tej części jest mowa o rodzajach zwierząt i uboju w Świątyni,
pozostają zaś zależne od intencji warunki spożywania.
Ważne jest, że oddania szlamim mają na celu
okazywanie wdzięczności i radowanie się przed Bogiem;
więc jest to coś, co pobożni ludzie powinni chcieć spełniać,
a nie np. ciężar, z którego obalenia można by się cieszyć.
2.7 (224) Zakaz Spożywania Tłuszczu (Tarjag 120)
żadnych (płatów)_tłuszczu i_żadnej krwi nie (będziecie)_spożywać.”
Nie można spożywać płatów tłuszczu (tłuszczu występującego jako oddzielna tkanka)
zwierząt czystych, które można by złożyć na oddania (ofiary) nawet gdy ich nie złożono;
dokładnie tak samo jak krwi, której spożywanie jest bezwarunkowo i całkowicie zakazane.
Ponowne wystąpienie tego Przykazania w kolejnej parszy
pozwala używać do innych celów tłuszcz zwierząt padłych, ale jeść go też nie można;
co dowodzi, że zakaz jest związany już z samą możliwością oddania na ołtarzu,
a nie dopiero z faktem, że takiego oddania z tego zwierzęcia dokonano.
Tłuszcz zwierząt nieczystych jak ich inne części oczywiście też jest zakazany do spożycia
na podstawie ogólnego Przykazania całkiem zakazującego spożywania takich gatunków.
2.8 (225) Zakaz Spożywania Krwi (Tarjag 121)
żadnych (płatów)_tłuszczu i_żadnej krwi nie (będziecie)_spożywać.”
Wcześniej w dosłownym zapisie zakaz zabraniał spożywania krwi z mięsem;
a tutaj jest sformułowany ogólnie – także gdy krew jest oddzielona.
Później kolejna wersja zakazu mówi o zwierzętach (lądowych i ptakach),
z czego tradycja judaizmu wywodzi wyłączenie z tego zakazu krwi ryb;
jednak jest to wątpliwe wnioskowanie z ograniczenia do przykładów,
które w biblijnych realiach były praktykowane najczęściej.
2.9 (226) Warunki Składania Oddania Chatat
(Jeśli)_dusza, gdy zgrzeszy w_nieświadomości (przeciw)_jakiemuś Przykazaniu יהוה [Boga],
czego nie można_czynić, to_czyni z_jednego z_nich:”
Oddanie chatat składa się z różnych darów i w różny sposób
zależnie od tego czyjej winy dotyczy: kohena, społeczności, księcia, prostego człowieka.
Ogólnie jednak jest tak, że nikt nie spożywa z przebłagania za swój własny grzech,
bo gdy oddanie obejmuje kohena lub kohenów, trzeba je spalić poza obozem,
a gdy oddanie nie obejmuje kohena, spożywa je tylko spełniający obrzęd kohen.
2.10 (227) Warunki Składania Oddania Chatat za Grzech Zgromadzenia (Tarjag 122)
i_ukryta_(będzie) sprawa przed_oczami tego_zgromadzenia,
a_uczynią (przeciwko)_jednemu ze_wszystkich Przykazań יהוה [Boga],
czego nie mogli_czynić i_będą_winni;
a_znany_(stanie_się) ten_grzech, którym zgrzeszyli na_niego,
i_złoży to_zgromadzenie cielca, syna bydła za_grzech
i_przyprowdzą go przed_oblicze Namiotu Wyznaczonych_Czasów.”
W wykładni judaizmu chodzi o grzech Sanhderynu, gdyby wydał błędne orzeczenie,
np. skazał na śmierć niewinnego, ogłosił niewłaściwy termin nowiu i świąt
lub ustanowił błędną wykładnie Tory jako obowiązującą całą społeczność;
jednak tekst Tory mówi o nieświadomym grzechu całej społeczność,
który może nastąpić z powodu błędu przywódców lub innego,
także w wyniku niewiedzy jak postąpić przy nowym problemie.
2.11 (228) Warunki Składania Oddania Chatat za Grzech Indywidualny (Tarjag 123)
(Jeśli)_dusza, gdy zgrzeszy w_nieświadomości (przeciw)_jakiemuś Przykazaniu יהוה [Boga],
czego nie można_czynić, to_czyni z_jednego z_nich:”
Grzech indywidualny może być popełniony przez osoby o różym statusie,
dlatego właściwie prawa ta wymaga rozdzielenia na 3 Przykazania.
2.12 (229) Warunki Składania Oddania Chatat za Grzech Kohena
(będzie_to)_jak_wina tego_ludu i_złoży za grzech_swój, którym zgrzeszył
cielca, syna bydła, bez_skazy, dla_יהוה [Boga] za_grzech.”
Grzech kohena jest traktowany jak grzech całej społeczności,
która nie powinna dopuszczać ani tolerować tego, żeby koheni grzeszyli.
W przypadku grzechu społeczności koheni muszą przebłagać za siebie,
żeby potem mogli dokonywać oczyszczania z winy innych,
dlatego część dotycząca kohenów jest podana jako pierwsza.
2.13 (230) Warunki Składania Oddania Chatat za Grzech Księcia
czego nie można_czynić w_błędzie i_winny_(będzie)…”
Księciem jest przełożony tysiąca, przywódca plemiemia oraz król.
Osoby o tym statusie na pewno stać na wymagane oddanie przebłagalne,
dlatego nie jest ono uzależnione od od ich majętności.
2.14 (231) Warunki Składania Oddania Chatat za Grzech Człowieka z Ludu
w_czynie_swoim (przeciw)_jednemu z_Przykazań יהוה [Boga],
czego nie można_czynić i_winna_(będzie)…”
2.15 (232) Nakaz Świadczenia o Wiadomym Grzechu (Tarjag 124)
a_on świadkiem_(był) albo widział albo wiedział,
jeśli nie oznajmił, to_poniesie niesprawiedliwość_swoją…”
Jeśli wie się o grzechu popełnionym przez inną osobę,
zgodnie z Przykazaniem następnym po Przykazaniu Miłości Bliźniego
trzeba tę osobę napomnieć i wezwać do poprawy, przywrócić do sprawiedliwości,
jak też Mesjasz Jeszua (Jezus) nauczał o uczynieniu tego osobiście i ze świadkami;
ale jeśli ktoś odmawia naprawienia szkody i poprawy swojego postępowania,
to trzeba o tym zawiadomić sąd i doprowadzić do sprawiedliwego ukarania
(czego świadectwo jest napisane np. w Ewangelii Mateusza w Mt 18,15-18),
bo wiadomo już na pewno, że taka osoba nie przestanie szkodzić innym,
dlatego dla dobra wszystkich potrzebne jest oczyszczenie społeczności;
w związku z czym problem musi stać się jawny – ogłoszony publicznie.
2.16 (233) Warunki Składania Chatat Na Miarę Możliwości (Tarjag 125)
samcę z tej_trzody, owcę lub kozę (z)_kóz na_(oddanie)_chatat
i_przebłaga za_niego ten_kohen z_grzechu_jego;
a_jeśli nie sięga ręką_swoją wystarczająco (na)_owcę,
przyniesie (na)_to (oddanie_za)_winę, którą zgrzeszył
dwie synogarlice albo dwóch synów gołębi dla_יהוה [Boga],
jeden na_[oddanie_za]_grzech i_jeden na_[oddanie]_wstępujące…”
Ubogi człowiek z ludu może złożyć mniejsze oddanie przebłagalne,
jednak Prawo nie daje dowolności w wyborze rodzaju i wielkości oddania;
ale zależy to od rzeczywistych możliwości tego, kto musi je złożyć,
więc gdyby owca wymagała rezygnacji z wyżywienia rodziny,
to wtedy można złożyć ptaki lub mąkę, inaczej nie.
2.17 (234) Zakaz Odrywania Głowy Oddawanego Ptaka (Tarjag 126)
ale_nie oddzieli.„
2.18 (235) Zakaz Dodawania Oliwy do Chatat z Mąki (Tarjag 127)
niech_przyniesie (na)_to oddanie_swoje, bo zgrzeszył,
dziesiątą_(część) tej_efy mąki_najlepszej na_(oddanie_za)_grzech,
(ale)_nie naleje na_nią oliwy…”
2.19 (236) Zakaz Dodawania Kadzidła do Chatat z Mąki (Tarjag 128)
2.20 (237) Warunki Składania Aszam za Naprawiony Grzech Świadomy
’Dusza, jeśli zgrzeszy i_sprzeniewierzy_(się) sprzeniewierzeniem przeciw_יהוה [Bogu]
i_zaprze_(się) wobec_bliźniego_swego powierzonego albo zastawu w_rękę
albo zrabowanego albo wymuszonego (od)_tego bliźniego_swego…”
Grzechów takich jak podane w tej części Tory nie da się popełnić nieświadomie,
a świadomy grzech wymaga naprawy najpóźniej w dniu przebłagiwania,
które bez tego byłoby nieskuteczne, nie przyjęte przez Boga.
2.21 (238) Nakaz Dodania 1/5 do Sprofanowanego Daru dla Świątyni (Tarjag 129)
’Dusza, jeśli sprzenewierzy_(się) sprzenewierzeniem i_zgrzeszy w_pomyłce
(przywłaszczając_sobie)_ze_świętości יהוה [Boga],
to_przyniesie (na)_to (oddanie_za)_winę dla_יהוה [Boga]
baranka bez_skazy z tej_trzody w_oszacowaniu_twoim,
srebra szekle_dwa w_szeklu tej_Świątyni na_(oddanie_za)_winę;
a_(za)_to, czym zgrzeszył z tej_świętości zapłaci
i_tą piątą_(część) dołoży za_niego i da to_jego dla_kohena,
a_ten_kohen przebłaga za_niego w_barana tego_(oddania_za)_winę
i_odpuszczone_(będzie) dla_niego.'”
2.22 (239) Nakaz Składania Aszam za Grzech Wątpliwy (Tarjag 130)
czego nie można_uczynić i_nie wiedząc i_winna_(będzie) i_poniesie niesprawiedliwość_swą,
to_przyprowdzi barana bez_skazy z tej_trzody w_oszacowaniu_twoim
na_(oddanie_za)_winę do tego_kohena i_przebłąga za_niego ten_kohen
za pomyłkę, którą pomylił_(się) i_on nie wiedział
i_odpuszczone_(będzie) dla_niego.”
2.23 (240) Nakaz Składania Aszam za Grzech Pewny (Tarjag 131)
’Dusza, jeśli zgrzeszy i_sprzeniewierzy_(się) sprzeniewierzeniem przeciw_יהוה [Bogu]
i_zaprze_(się) wobec_bliźniego_swego powierzonego albo zastawu w_rękę
albo zrabowanego albo wymuszonego (od)_tego bliźniego_swego…'”
2.24 (241) Nakaz Zwrócenia Tego, co Nieuczciwie Pozyskane (Tarjag 132)
to_zwróci to zrabowane, co zrabował
albo to wymuszone, co wymusił
albo to zgubione, co znalazł
albo ze_wszystkiego (o)_czym przysięgał wobec_niego dla_kłamtwa
i_zapłaci mu w_głowie_jego_[wartość_rzeczy]
i_piątą_(część) doda do_tego,
od_kogo to, dla_tego odda_to
w_dniu zadośćuczynienia_swego.”
Naprawa wyrządzonej szkody jest kluczową częścią oczyszczenia z winy,
od której należy zacząć i uczynić to przed przebłagiwaniem Boga;
jak też o tym nauczał Mesjasz Jeszua (Jezus) w Mt 5,23-24.
Ograniczenie oczyszczenia z grzechów tylko do aspektu rytualnego,
który w dodatku nierzadko uważa się za dawno spełniony raz na zawsze;
prowadzi do tego, że „chrześcijanie” nie żałują i trwają w złych czynach,
a przynajmniej nie przejmują się konsekwencjami tego, co już sprawili;
podczas gdy pamięci grzechów właściwie może nie być dopiero wtedy,
gdy przestaną być popełniane, bo z serca będzie się żyło według Prawa.
Tora(h) wymaga prawdziwej sprawiedliwości i przemiany ku dobremu,
dlatego trzeba mieć świadomość, że Mesjasz wykonuje 1 z aspektów oczyszczenia,
jednak wymagane przez niego nawrócenie to spełnienie reszty przez nas samych,
bo choć łaska może być dana najpierw za darmo, na zachętę do poprawy,
to konieczne jest też wydanie owoców godnych nawrócenia (Ef 2,8-10; Łk 3,8).
Chwała Bogu!