Ustanowienia Boga w Parszy Szemini
Komentarz do parszy „Szemini” (części „[Dnia]_Ósmego„):
Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 9,1-11,47; 2Sm 6,1-7,17; Dz 10,1-35.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Szemini.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tych czytań inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Wyświęcenie kohenów do służby i początek jej spełniania;
– Szczegóły rozważania o powodach śmierci synów Aharona;
– Rozróżnianie czystości zwierząt i sens wizji Kefy (Piotra);
– Właściwa ocena faktów – Prawo i praktyka;
– Uznanie swego błędu i poprawa zwierzchnika.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Przygotowani do Świętości;
– Właściwe Uświęcenie;
– Mylić Się Może Nawet Największy;
– Wybranie, Odpowiedzialność i Poprawa
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Szemini
Tradycja judaizmu wywodzi z parszy Szemini 17 lub 18 Przykazań,
ale część z nich to powtórzenia, za to trzeba zwrócić uwagę na inne;
zaś żałoba po zmarłych nie jest tu ogólnym nakazem Boga,
lecz odniesieniem do praktykowanego przez ludzi zwyczaju.
2.1 (269) Początek Służby Kohena dla Ludu
(że)_wezwał Mosze(h) do_Aharona i_do_synów_jego i_do_starszych_Iszraela.
(…)
I_powiedział Mosze(h) do Aharona: Zbliż_(się) do tego_ołtarza
i_uczyń to (oddanie_za)_grzech_twoje i_to (oddanie)_wstępujące_twoje
i_przebłagaj za_siebie i_za ten_lud
i_uczyń to oddanie_jego tego_ludu
i_przebłagaj za_nich jak nakazał יהוה [Bóg].”
Kohen jest gotowy do służby dopiero po dokonaniu 7 dni wyświęcenia
i spełnieniu obrzędów rozpoczynających jego właściwą służbę w 8. dni.
Po tych wydarzeniach Bóg zaczyna zwracać się bezpośrednio do Aharona
lub do Aharona wraz z Moszem, podczas gdy wcześniej tylko do Moszego.
2.2 (270) Zakaz Odkrywania Głów Kohenów Mających Służyć w Świątyni (Tarjag 149)
Głów_waszych nie odkrywajcie i_szat_waszych nie rozdzierajcie,
to_nie umrzecie i_na całą tą_społeczność (nie)_rozgniewa_(się),
ale_bracia_wasi, cały dom Iszraela opłakiwał_(będzie)
oto ten_pożar, który rozpalił יהוה [Bóg].”
W pogańskich kulturach istniał zwyczaj golenia głów na znak żałoby po zmarłym,
który jest ogólnie zakazany dalej w Torze, ale także objęty w tym zakazie,
który właściwie nie pozwala kohenom nie zakładać zawojów do służby,
czym mogliby chcieć zaświadczyć, że swoje głowy ogolili lub nie ogolili.
Kohen służąc w Świątyni musi mieć założone nakrycie głowy.
Tradycja judaizmu wywodzi z tego zakaz zapuszczania długich włosów przez kohenów,
który ma swoje biblijne źródło, ale w zupełnie innym miejscu w Tanakhu – Ez 44,18.20;
w tym miejscu w Torze chodzi o to, że włosy kohena w służbie nie mogą być odkryte.
Ogólnie ten i kolejny zakaz wyrażają w praktyce zakaz żałoby dla kohenów,
która zamiast tego ma być spełniona przez innych członków społeczności.
2.3 (271) Zakaz Rozdzierania Szat Kohenów Mających Służyć w Świątyni (Tarjag 150)
Głów_waszych nie odkrywajcie i_szat_waszych nie rozdzierajcie,
to_nie umrzecie i_na całą tą_społeczność (nie)_rozgniewa_(się),
ale_bracia_wasi, cały dom Iszraela opłakiwał_(będzie)
oto ten_pożar, który rozpalił יהוה [Bóg].”
2.4 (272) Zakaz Opuszczania Świątyni Przez Kohenów Podczas Wyświęcania (Tarjag 151)
nie odchodźcie abyście_nie umarli, bo oliwa namaszczenia יהוה [Boga] na_was.”
Do sytuacji opisanej w historii prawdopodobnie doszło podczas 7 dni wyświęcenia,
dlatego zakaz ten dotyczy pozostałych dni z tego szczególnego okresu.
Podczas zwykłego pełnienia służby już po wyświęceniu
koheni mają obowiązek opuszczać Świątynię w różnych celach,
np. usuwając popiół ze spalania oddań z wcześniejszego dnia (poprzednia parsza)
czy w celu zbadania oznak caraatu na ludziach i budynkach (następne czytania);
nawet w tym czytaniu Aharon ma spalić mięso i skóry poza obozem 8. dnia,
jak kohen winien postępować z oddaniami na grzech takiego rodzaju.
2.5 (273) Zakaz Odurzania Się Kohenów Przed Służbą (Tarjag 152)
Wina i_szekaru nie pij ty i_synowie_twoi z_tobą
gdy wchodzicie do Namiotu Wyznaczonych_Czasów, a_nie umrzecie.
Ustawa Wieczności dla_pokoleń_waszych
i_rozróżnicie między tym_świętym i_między zwyczajnym
i_między tym_nieczystym i_między tym_czystym
i_dla_nauczania tych synów Iszraela
tych wszystkich Ustaw, które mówił יהוה [Bóg]
do_nich przez Moszego.”
Przykazanie dane jest na przykładzie wina i szekaru – napojów z alkoholem,
które były znane i spożywane już w tamtym czasie w Narodzie Iszraela,
ale można interpretować to jako zrozumiałe przykłady odurzania się
i wywodzić z tego ogólny zakaz czynienia tego przed i podczas służby.
Zakaz spożywania alkoholu w Torze nie jest dany ogólnie ani bezwarunkowy
i nie obejmuje umiarkowanego spożywania wina po zakończeniu zmiany w Świątyni
czy ogólnie w czasie, kiedy kohen nie będzie po tym wykonywał swoich obowiązków;
szczególnie, że wino tak jak chleby pokładne stanowiło część wynagrodzenia kohena,
więc powinno być przez niego spożyte, a po czasie na pewno było sfermentowane.
W niektórych religiach odurzanie się jest uważane za sposób na uzyskanie objawień;
ale według Tory tak nie można – prawdę trzeba pojmować trzeźwo, świadomie i logicznie,
dlatego w modlitwie, osądzaniu i nauczaniu nie można być odurzonym.
2.6 (274) Nakaz Sprawdzenia Koszerności Zwierząt Lądowych (Tarjag 153)
Powiedzcie do synów Iszraela mówiąc:
Takie te_żyjące, które jeść_(możecie) ze_wszystkich tych_zwierząt, które na tej_Ziemi:
Każde (z)_rozdzielonym kopytem lub_rozszczepioną racicą kopyta, przeżuwające pokarm,
spośród_zwierząt je jeść_możecie.”
2.7 (275) Zakaz Dotykania (w tym Spożywania) Martwych Lądowych Zwierząt Nieczystych (Tarjag 154)
z_przeżuwających ten_pokarm lub_z_rozdzielone_(mających) to_kopyto:
oto tego_wielbłąda, bo przeżuwa pokarm on,
ale_rozdzielonego nie_ma kopyta, nieczysty on dla_was.
(…)
I_oto tego_wieprza, bo rozdzielone_(ma) kopyto on i_rozszczepioną racicę kopyta,
ale_on pokarmu nie przeżuwa, nieczysty on dla_was.
Z_mięsa_ich nie zjecie i_padliny_ich nie dotkniecie, nieczyste one dla_was.”
2.8 (276) Nakaz Sprawdzenia Koszerności Zwierząt Wodnych (Tarjag 155)
Wszystko co ma płetwy i_łuski w_wodzie, w_morzach i_w_rzekach,
je jeść_(możecie).”
2.9 (277) Zakaz Dotykania (w tym Spożywania) Martwych Wodnych Zwierząt Nieczystych (Tarjag 156)
ze_wszystkiego, rojącego_(się) (w)_tej_wodzie i_ze_wszystkich dusz tych_żyjących,
które w_wodzie, obrzydliwością one dla_was.
I_obrzydliwością będą dla_was, z_mięsa_ich nie zjecie
i_padliną_ich brzydzć_(się_będziecie).
Wszystko, co nie ma płetw lub_łusek w_wodzie
obrzydliwością to dla_was.”
2.10 (278) Zakaz Dotykania (w tym Spożywania) Martwych Skrzydlatych Zwierząt Nieczystych (Tarjag 157)
nie jedzone_(będą), obrzydliwością one: oto ten_orzeł i_oto ten_sęp i_oto ten_orlik,
(…)
Każdy owad ten_skrzydlaty, ten_chodzący na wielu_(nogach)
obrzydliwością on dla_was.”
Tora(h) nie podaje szczególnych cech ptaków czystych lub nieczystych,
a jedynie podaje przykłady takich, które należy uznawać za nieczyste,
na podstawie czego powinno się oceniać podobne do nich,
np. nieobecny w spisie indyk jest bardzo podobny do sępa,
więc logicznie nie powinien być uznawany za czystego,
choć rabini pozwolili go jeść, bo był powszechnie spożywany
podobnie jak takie nieczyste zwierzęta jak np. świnie.
Ptaki nie są tu rozumiane wedle współczesnej klasyfikacji biologicznej,
która nie istniała jeszcze długo po spisaniu ksiąg Biblii;
ale chodzi o wszystkie zwierzęta mające skrzydła.
2.11 (278) Nakaz Sprawdzenia Koszerności Owadów (Tarjag 158)
tych_chodzących na wielu_(nogach), które mają tylne_nogi ponad nogami_jego
aby_skakać na_nich nad tą_ziemią, oto takie z_nich jeść_(możecie),
oto tę_arba(h) wedle_gatunku_swego i_oto tę_salam wedle_gatunku_swego
i_oto tę_chargol wedle_gatunku_swego i_oto tę_chagab wedleg_gatunu_swego.”
W tradycji judaizmu dozwolone są tylko te konkretne gatunki szarańczy,
dlatego mimo tego Przykazania w praktyce owadów nie spożywa się wcale;
choć w innych kategoriach zwierząt gatunki są uznawane za przykłady
i za czyste uznaje się też inne, które mają takie same cechy.
Ponieważ czysty owad musi mieć cechy, według których stwierdza się koszerność,
larwy tych samych gatunków są nieczyste, bo jeszcze tych cech nie mają.
2.12 (279) Nieczystość Przy Dotknięciu Martwego Nieczystego Zwierzęcia (Tarjag 159)
każdy ten_dotykający w_padlinę_ich nieczysty_(będzie) do tego_wieczora,
a_każdy ten_noszący z_padliny_ich wypierze szaty_we
i_nieczysty_(będzie) do tego_wieczora.”
Padliną są np. części ciał pozyskane z martwych zwierząt,
które nie mogą służyć też do celów innych niż spożywcze,
np. nie można używać odzieży lub obuwia ze świńskich skór,
nie można obijać nimi siedzisk ani na takich siadać,
bo wszystko to byłoby dotknięciem nieczystości.
Wełna jest czysta nawet gdy pochodzi z nieczystego zwierzęcia,
ponieważ odcina się gdy ono żyje i bez wyrządzania mu krzywdy.
2.13 (280) Nieczystość Przedmiotów Skażonych Padliną
nieczyste_(będzie) ze_wszystkich przedmiotów drewnianych lub szata
lub skóra lub worek, każdy przedmiot, którym czyni_(się) pracę w_nich
do_wody włożycie i_nieczysty_(będzie) do tego_wieczora, i_czyty_[potem].
(…)
I_wszystko, (na)_co spadnie z_padliny_ich na_to nieczyste_(będzie),
piec i_palenisko zniszczone_(będzie), nieczyste one i_nieczyste będą dla_was.”
2.14 (281) Nieczystość Napojów i Pokarmów Skażonych Pośrednio (Tarjag 160)
wszystko co we_wnętrzu_jego nieczyste_(będzie) i_je stłuczecie.
Z_każdego pokarmu, który spożywa_(się), do_którego wejdzie na_to woda, nieczysty_(będzie)
i_każdy napój, który pije_(się) w_każdym naczyniu, nieczysty_(będzie).”
Pokarmy wytworzone z czystych produktów stają się nieczyste
jeśli trafi do nich padlina, np. owad wleci do naczynia i się w nim utopi.
2.15 (282) Bezwzględna Czystość Źródeł Wody
ale_dotykający w_padlinę_ich nieczysty_(będzie).”
2.16 (283) Bezwzględna Czystość Ziarna do Wysiewu
(do)_siewu, którym sieje_(się), czyste ono_(pozostanie).”
Suche ziarno zachowuje czystość.
Ziarno do siewu powinno być oddzielone od spożywanego.
2.17 (284) Zanieczyszczenie Mokrego Ziarna
i_spadło z_padliny_ich na_nie, nieczyste ono dla_was.”
Mokre ziarno wchłania nieczystość, która je dotknęła.
2.18 (285) Nieczystość Padliny Zwierząt Czystych (Tarjag 161)
ten_dotykający padliny_jego nieczysty_(będzie) do tego_wieczora,
a_ten_jedzący z_padliny_jego wypierze szaty_swe i_nieczysty do tego_wieczora,
a_ten_niosący tę padlinę wypierze szaty_we i_nieczyty do tego_wieczora.”
Padliną są też [części] ciał martwych zwierząt, które nie zostały ubite właściwie,
w tym np. wszystkie zmarłe z powodu choroby lub rozszarpane przez zwierzęta,
ale ogólnie też wszystkie, o których nie wiadomo w jaki sposób umarły,
ponieważ nie można zakładać, że wykrwawiono je jak należało.
2.19 Powtórzenia (Tarjag 162, 163, 164, 165)
W tradycji judaizmu z dalszej części czytania wywodzone są jeszcze 4 Przykazania,
które wprost mówią o nieczystości małych zwierząt, np. gryzoni, płazów i owadów,
które mogą znajdować się w zbożu lub owocach, wodzie, zgniliźnie i padlinie;
jednak wszystkie one są już objęte tym, co zostało opisane wcześniej,
bo gryzonie i płazy nie mają cech czystych zwierząt lądowych,
a owady, pajęczaki i robaki cech czystych szarańczowatych;
dlatego nie potrzeba wyróżniać o tym odrębnych Przykazań;
podczas gdy są inne, na które trzeba zwrócić uwagę…
Chwała Bogu!