Ustanowienia Boga w Parszy Miszpatim

Czas czytania: 20 minut

Komentarz do parszy „Miszpatim” (części „Wyroki_[Sądowe]”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 21,1-24,18; Jr 34,8-22; 33,25-26; Mt 5,38-42.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Miszpatim.

Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.

1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia

Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– sprawiedliwe Prawa niewolników, nałożnic i żon;
– zasada „oko za oko” – odszkodowanie lepiej niż zemsta;
– cześć rodziców i sens kary dla krnąbrnych potomków;
– obszerna treść Kamiennych Tablic z Przymierzem;
– anioł nie był Jeszuą (Jezusem), formy objawień Boga;
– zakaz manipulowania Prawem dla bogatych lub biednych;
– porządek i właściwe rozumienie Przykazań;
– odpowiedzialność i poprawianie błędów.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Dobrze dla Sług to Dobrze dla Wszystkich;
– Bez Naginania Prawa;
– Hierarchia Prawa Boga;
Przykrycie Studni…

2. Ustanowienia Boga w Parszy Miszpatim

Tradycja judaizmu wywodzi z parszy Miszpatim 51 lub 53 Przykazania,
a mimo tak wielkiej liczby wciąż nie są to wszystkie Ustanowienia,
co nie przeczy temu, że pomijane w spisie są znane i stosowane;
warto jednak sprawdzić i zwrócić na nie szczególną uwagę,
bo znajomość jest potrzebna do właściwego spełniania…

2.1 (105) Warunki Niewoli w Narodzie (Tarjag 42)

„Gdy nabędziesz sługę (H)Abriejskiego,
sześć lat służył_(będzie), a siódmego wyjdzie jako_wolny darmo.”

2.2 (106) Odejście Samego Sługi

„Jeśli sam_on przyszedł, sam_on wyjdzie,
jeśli władcą żony on, to_wyjdzie żona_jego z_nim.”

2.3 (107) Odejście Sługi z Jego Własną Rodziną

„Jeśli władca_jego dał_mu żonę i_urodziła_mu synów lub córki,
ta_żona i_dzieci_jej zostaną dla_władcy_jej, a_on wyjdzie sam_on.”

2.4 (108) Pozostanie na Wieczną Służbę

„A_jeśli mówiąc powie ten_sługa:
’miłuję tego władcę_mego, tę żonę_mą i_tych synów_mych, nie wyjdę wolny,’
wtedy_zaprowadzi_go władca_jego do tego_Boga
i_zaprowadzi_go do tych_drzwi lub do_bramy
i_przekłuje władca_jego to ucho_jego w_szydło
i_sługą_(będzie) na_wieczność.”

2.5 (109) Warunki Zaprzedania Córki w Niewolę – Małżeństwo (Tarjag 43)

„A_jeśli sprzeda mąż tę córkę_swą na_służebnicę,
nie wyjdzie tak_jak ci_niewolnicy [ale ma dostać męża].
(…)
I_jeśli dla_syna_swego przeznaczy_ją,
w_Prawie tych_córek uczyni dla_niej.”

W kontekście dalszych Ustanowień nie wyjście kobiety z niewoli
nie jest ograniczeniem jej wolności, ale zabezpieczeniem dla niej,
bo władca ma najpierw obowiązek zapewnić jej dobre małżeństwo
(bo nawet niesłuszne podejrzenia o tym jak mogła być traktowana
mogą czynić ją mniej atrakcyjną i utrudnić znalezienie męża)
,
a gdyby tego nie spełnił, to wtedy może odejść wolna.

2.6 (110) Wykupienie Służącej (Tarjag 44)

„Jeśli zła w_oczach władcy_jej,
który nie dla_siebie przeznaczył_ją,
to_pozwoli wykupić_ją,”

Kobieta zaprzedana w niewolę powinna zostać wydana za maż
w rodzinie władcy lub wśród jego dobrej służby;
a jeśli nie, to może zostać wykupiona przez swoją rodzinę
(niekoniecznie najbliższą, ale począwszy od takiej).

Nie jest to zakazana dalej możliwość odsprzedania,
ale możliwość odzyskania pełni własnych praw kobiety.

2.7 (111) Zakaz Sprzedaży Służącej Obcym (Tarjag 45)

„…do_ludu obcego nie pozwoli sprzedać_jej,
w_krzywdzie dla_niej.”

Pierwotny nabywca kobiety zaprzedanej na służbę
nie może odsprzedać jej komukolwiek, nie tylko cudzoziemcom.

Zaprzedanie kobiety na służbę wiąże się z możliwością jej małżeństwa,
więc nabywca jest uznany za dobrego kandydata na męża lub teścia;
czego odsprzedanie nie gwarantuje.

2.8 (112) Nakaz Zaspokajania Potrzeb Żon (Tarjag 46)

„Jeśli inną_[żonę] weźmie dla_siebie,
pożywienia_jej, okrycia_jej i_współżycia_jej nie pozbawi.

Okrycie obejmuje zarówno odzież jak i mieszkanie,
którym w czasie nadawania Tory były szałasy i namioty,
więc oba mogły być wykonane z tkanin.

2.9 (113) Prawo Odejścia Zaniedbanej Żony

„A_jeśli trzech tych nie uczyni dla_niej,
to_wyjdzie darmo, bez pieniędzy_[wykupu].”

W tradycji judaizmu nie jest to zaliczane do Przykazań,
ale po próbach naprawienia sytuacji w małżeństwie
jest dopuszczalny rozwód z powodu zaniedbań męża.

W „chrześcijaństwie” nadinterpretowane są słowa Mesjasza z Mt 5,32; 19,9;
które dotyczą tylko oddalania żony (z powodu takiej jej winy),
nie zaś rozwodu ogólnie (niezależnie od tego kto by zawinił);
bowiem wina męża w Torze jest określona inaczej niż żony.

Żona jest winna gdy zdradza męża współżyciem z kimś innym niż on,
mąż jest winny gdy nie zaspokaja potrzeb żony, np. umniejsza współżycie.

Mężczyzna może pojąć więcej żon (w takim kontekście jest to Przykazanie),
ale nie może żadnej umniejszyć tego, do czego się wobec niej zobowiązał.

2.10 (114) Nakaz Skazania Mordercy na Śmierć (Tarjag 47)

„(Kto)_pobije kogoś, że_umrze, śmiercią zabity_(ma_być).”

Tradycja judaizmu wywodzi z tego Przykazania
nakaz wykonywania zasądzonej kary śmierci przez uduszenie.

2.11 (115) Nakaz Zapewnienia Miast Schronienia

„A_jeśli nie czyhał, ale_ten_Bóg dopuścił pod_rękę_jego,
to_wyznaczę dla_ciebie miejsce, gdzie uciec_(ma) tam.”

2.12 (116) Świątynia Nie Może Chronić Świadomego Mordercy

„A_jeśli godzi ktoś na bliźniego_swego aby_zabić_go w_podstępie,
[nawet]_od ołtarza_Mego weźmiesz_go na_śmierć.”

2.13 (117) Zakaz Uderzenia Rodzica pod Groźbą Kary Śmierci (Tarjag 48)

„A_(kto)_uderzy ojca_swego lub_matkę_swą, śmiercią zabity_(ma_być).”

Przykazanie dotyczy już dorosłych i odpowiedzialnych za siebie dzieci;
jego sensem nie jest obowiązek tak surowego karania małych dzieci,
których zachowanie może być nieświadome, bo jeszcze nie są wychowane.

2.14 (118) Zakaz Porywania Ludzi pod Groźbą Kary Śmierci

„A_(kto)_porwał męża,
czy sprzedał_go czy_znajduje_(się) w_ręku_jego,
śmiercią zabity_(ma_być).”

2.15 (119) Zakaz Mówienia Źle lub Przeciwko Rodzicowi

„A_(kto)_złorzeczy ojcu_swemu lub_matce_swej, śmiercią zabity_(ma_być).”

W zakresie tego Przykazania jest np. oskarżanie, odmowa pomocy czy przeklinanie.
[Dorosłe] dziecko nie może w żaden sposób poniżać swoich rodziców.

2.16 (120) Nakaz Wynagrodzenia Szkody (Tarjag 49)

„A_gdy połócą_(się) mężczyźni
i_uderzy mąż tego bliźniego_swego w_kamień lub w_pięść,
a_nie umrze, ale_padnie na_łóżko,
jeśli powstanie i_przejdzie na_zewnątrz o lasce_swej,
będzie_oczyszczony_[z_winy] ten_uderzający,
ale (za)_przerwę_(w_pracy_)_jego da_(mu)
i_(aby)_lecząc wyleczył_(się).”

2.17 (121) Nakaz Osądzenia Krzywdy na Swym Niewolniku (Tarjag 50)

„A_gdy pobije ktoś tego niewolnika_swego albo tę służącą_swą
w_kij i_umrze pod ręką_jego, pomstą pomszczony_(ma_być);
ale jeśli jom lub jomy_dwa pozostanie_[żywy],
nie pomszczony_(będzie), bo pieniądz_[stracony]_jego to.”

Tradycja judaizmu wywodzi z tego Przykazania
nakaz wykonywania zasądzonej kary śmierci przez ścięcie mieczem.

Hebrajskie słowo „jom” nie oznacza tylko dnia lub doby,
bo występuje w Biblii też w znaczeniach dłuższych czasów jak np. lata;
dlatego nie zwalnia to z odpowiedzialności za spowodowanie śmierci
jeśli intencjonalnie uderzało się tak, by ona nastąpiła z opóźnieniem.
Warunkiem tu jest raczej to, że życie uderzonego ma świadczyć,
że jego śmierć nastąpiła z innego powodu niż uderzenie.

Władca nie płaci odszkodowania za koszty leczenia i przerwę w pracy,
ponieważ to odbywa się jego kosztem i on traci swoje korzyści z sługi.
Dotyczy to tylko tymczasowego i odwracalnego uszczerbku za zdrowiu,
bo nieodwracalnej krzywdy na niewolniku dotyczy inne Przykazanie.

2.18 (122) Wynagrodzenie Krzywdy Kobiecie w Ciąży

„A_jeśli walczyć_(będą mężczyźni i_uderzą kobietę w_ciąży
i_poroni dzieco_swoje, a_nie będzie szkody_[innej],
karą ukarany_(będzie), którą nałoży na_niego mąż tej_kobiety,
albo_da_[uzgodnioną] wobec_[wezwanych]_mediatorów.
A_jeśli szkoda_[dalsza] będzie, to_dasz życie za życie,
oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę,
oparzenie za oparzenie, ranę za ranę, siniec za siniec.”

Spowodowanie poronienia jest przestępstwem,
za które sprawca musi wynagrodzić poszkodowanym rodzicom;
lecz jeśli nie nastąpiła śmierć matki, nie jest karane jak morderstwo,
ale raczej należy wypłacić odszkodowanie jak za okaleczenie
wyceniane według strat i kosztów leczenia „oko za oko”,
co tutaj nie oznacza nakazu odwzajemnienia krzywdy
(chyba, że sprawca odmawia zasądzonej zapłaty,
bo wtedy grozi mu nawet wyrok śmierci)
.

2.19 (123) Wypuszczenie Niewolnika za Nieodwracalną Krzywdę

„A_jeśli uderzy ktoś to oko niewolnika_swego lub to oko służącej_swej
i_uszkodzi_je, jako_wolnego wypuści_go za oko_jego,
a_jeśli ząb niewolnika_swego lub ząb służącej_swej wybije,
jako_wolnego wypuści_go za ząb_jego.”

2.20 (124) Zakaz Jedzenia Mięsa Ukamienowanego Byka (Tarjag 51)

„A_jeśli pobodzie byk tego mężczyznę albo tę kobietę i_umrze,
kamienowaniem ukamienowany_(będzie) ten_byk
i_nie zjedzone_(będzie) to mięso_jego,
a_właściciel tego_byka niewinny_(będzie).”

2.21 (125) Nakaz Osądzenia Szkód Udomowionych Zwierząt (Tarjag 52)

„A_jeśli byk bodący on_(był) od_wczoraj (i)_wcześniej
i_ostrzeżno w_właścicielu_jego, a_nie pilnował_go
i_pobódł mężczynę albo kobietę,
ten_byk ukamienowany i_też właściciel_jego zabity_(ma_być).
Jeśli zapłatę nałożono na_niego i_da okup (za)_duszę_swą,
jak_wszystko co nałożone na_niego [zapłaci].”

2.22 (126) Nakaz Zabezpieczenia Wykopów i Odszkodowania za Odkryte (Tarjag 53)

„A_gdy otworzy ktoś cysternę albo gdy wykopie ktoś studnię,
a_nie przykryje_jej i_wpadnie_tam byk lub osioł,
właściciel tej_studni zapłaci pieniądze, zwróci właścicielowi_jego,
a_martwe będzie dla_niego.”

2.23 (127) Podział Udomowionych Zwierząt gdy Jedno Zabije Inne

„A_gdyby pobódł byk męża tego byka bliźniego_jego i_zdechnie,
to_sprzedadzą oto tego_byka żywego i_podzielą te peniądze_(za)_niego,
a_także oto tym_martwym podzielą_(się);
ale_(jeśli) wiadome, że byk bodliwy jest od_wczoraj (i)_wcześinej,
a_nie pilnował_go właściciel_jego,
płacąc zapłaci bykiem za byka, a_ten_martwy będzie dla_niego.”

2.24 (128) Kara za Kradzież (Tarjag 54)

„Gdy ukradnie ktoś byka lub jagnię i_zarżnie_go albo sprzeda_go,
pięć bydła zapłaci za tego_byka, a_cztery owce za to_jagnię.
(…)

Zapłatę zapłaci, (a)_jeśli nie_(ma) od_niego, to_sprzedany za_kradzież woją.
Jeśli znalezione_(będzie) w_ręku_jego to_skradzione,
od_byka do osła, do_jagnięcia żywe, podwójnie zapłaci.”

2.25 (129) Obrona Konieczna

„Jeśli przy włamaniu przyłapany_(został) ten_złodziej
i_pobity_(zostanie) i_umrze, nie_(ma_winy) za_jego krwie;
jeśli wzejdzie to_Słońce nad_nim (winny)_krwi za_niego.”

Sednem warunku uzasadniającego obronę konieczną nie jest wschód Słońca
i w sytuacji nad ranem nie trzeba obserwować nieba, żeby wiedzieć czy walczyć.
Chodzi raczej o możliwość dostrzeżenia i rozpoznania włamywacza:
– jeśli widać kim jest, należy pozwolić mu odejść i pochwycić ze strażnikami,
żeby wszystko odbyło się formalnie i sprawiedliwie według Prawa;
– jeśli nie wiadomo kim jest włamywacz, można podjąć walkę w obronie.

Fraza „זרחה השּׁמשׁ” („zaracha(h) ha_szemesz”) może też znaczyć „przybędzie ten_pomocnik”,
a wtedy można bronić się bez ograniczeń dopóki nie zjawi się pomoc i strażnicy,
nie jest to zaś już uzasadnione, gdy inni mogą pomóc pochwycić włamywacza.
Bez świadków nie byłaby możliwa do określenia dokładna chwila zabójczego uderzenia,
które nie musi powodować natychmiastowej śmierci, ale doprowadzić do niej później,
zaś zagrożony sprawca nie zawiadamiałby o tym w ryzykownym dla siebie czasie;
więc nie dałoby się osądzić tej sprawy według „dosłownego zapisu” Tory.

2.26 (130) Odszkodowanie za Szkody z Wypasu na Cudzym Polu (Tarjag 55)

„Gdy wypasie ktoś pole lub winnicę i_pośle to bydło, bydło_swe
i_samopas_(będzie) na_polu innym,
najlepszym (z)_Pola_jego i_najlepszym (z)_winicy_swej zapłaci.”

2.27 (131) Odszkodowanie za Spowodowanie Pożaru (Tarjag 56)

„Gdy rozgorzeje ogień i_zajmie ciernie
i_pożre stóg albo to_zbożealbo to_pole,
płacąc zapłaci ten_wzniecający ten_ogień.”

2.28 (132) Odpowiedzialność za Kradzież Powierzonego (Tarjag 57)

„Gdy da mąż dla drugiego pieniądze albo naczynia na_przechowanie,
a_skradzione_(zostaną) z_domu tego_męża;
jeśli wykryty_(będzie) złodziej, [ten_złodziej]_zapłaci podwójnie,
jeśli nie wykryty_(będzie) złodziej,
to_zbliży_(się) właściciel tego_domu do tego_Boga,
[stwierdzić]_że nie wyciągnął ręki_wej na_własność bliźnego_swego.”

Tradycja wywodzi z tego odpowiedzialność stróża nieopłacanego.

2.29 (133) Rozstrzyganie Sporów przed Sądem (Tarjag 58)

„O każdą sprawę sporu:
o byka, o osła, o jagnię, o szatę,
o każdą zgubę, o której ktoś powie, że ona to [w ręku innego],
do tego_Boga przyjdzie (w)_sprawie obydwu
(i)_którego wskaże Bóg, zapłaci podwójnie bliźniemu_swemu.”

2.30 (134) Odpowiedzialność za Powierzone (Tarjag 59)

„Jeśli da jeden do drugiego osła lub byka lub jagnię
lub_każde bydło aby_pilnować, a_zdechnie albo okaleczone_(będzie)
albo_zabrane_(będzie), (a_nikt)_nie widział,
przysięga יהוה [Bogu] będzie między obydwoma.
Jeśli nie wyciągnął ręki_wojej na_własność bliźniego_swego,
to_weźmie_[szkodę] właściciel_jej, a_nie płacił_(będzie);
a_jeśli kradzione skradzione_(zostało) od_niego, zapłaci właścicielowi_jego;
a_jeśli rozszarpane rozszarpane_(zostało), przyniesie_go,
(za)_rozszarpane nie płaci.”

Tradycja judaizmu wywodzi z tego odpowiedzialność stróża opłacanego
oraz pożyczkobiorcy, który płaci za to, co uzyskał od właściciela
(role te nie są rozróżnione w zapisanym tekście Tory,
a ogólne rozstrzygnięcia mają specyficzne przypadki)
.

2.31 (135) Odpowiedzalność Pożyczkobiorcy (Tarjag 60)

„A_gdy (jako)_pożyczkę_wziął mąż od bliźniego_swego
a_okaleczone_(byłoby) albo zdechło (a)_właściciela_jego nie_(było) z_nim, zapłatą zapłaci,
jeśli_(zaś) właściciel_jego z_nim_(był), nie zapłaci
,
jeśli swynajęte jest, (bo)_wchodzi w_wynagrodzenie_jego.”

2.32 (136) Nakaz Zabiegania o Małżeństwo z Uwiedzioną Dziewicą (Tarjag 61)

„I_gdy uwiedzie mąż dziewicę,
która nie_(jest) zaręczona i_położy_(się) z_nią,
wiano zapłaci_za_nią (i_będzie)_dla_niego za_żonę;
(a)_jeśli odmową odmówi ojciec_jej aby_dać_ją jemu,
srebra odważy jak_wiano tych_dziewic.”

2.33 (137) Nakaz Skazywania na Śmierć za Czary (Tarjag 62)

„Czarownicy_[ani_czarownikowi] nie [pozwolisz]_żyć.”

2.34 (138) Nakaz Karania Śmiercią za Współżycie ze Zwierzęciem

„Każdy współżyjący ze zwierzęciem śmiercią zabity_(ma_być).”

2.35 (139) Nakaz Karania Śmiercią za Oddania (Ofiary) Bożkom

„Zarzynający dla_bożków wyklęty_(będzie),
tylko dla_יהוה [Boga], dla_Niego_samego [oddania].”

2.36 (140) Zakaz Upokarzania Przybyszów (Tarjag 63)

„A_przybysza nieupokarzaj…”

W tej części chodzi o złe nastawienie, krzywdzące opinie i poniżające słowa.

2.37 (141) Zakaz Gorszego Traktowania Przybyszów (Tarjag 64)

„…i_nie uciskaj_go, bo_przybyszami byliście w_Kraju Micraim.”

W tej części chodzi o faktyczne czyny,
np. dawanie gorszego wynagrodzenia za taką samą pracę,
oczekiwanie wyższej zapłaty za ten sam produkt czy usługę
czy wymaganie gorszej lub cięższej pracy niż od „swoich”.

2.38 (142) Zakaz Krzywdzenia Wdów i Sierot (Tarjag 65)

„Żadnej wdowy ani_sieroty nie krzywdź.”

2.39 (143) Nakaz Udzielania Pożyczek Ubogim (Tarjag 66)

„Jeśli pieniądze pożyczysz temu (z)_ludu_Mego, temu ubogiemu u_ciebie…”

2.40 (144) Zakaz Wymuszania Spłaty Długu od Ubogiego (Tarjag 67)

„…nie będziesz dla_niego jak_lichwiarz…”

Bycia lichwiarzem nie definiuje pobieranie odsetek,
ale wymuszanie spłaty długu w krzywdzący dłużnika sposób,
np. branie zastawu, które utrudnia życie, zastraszanie, przemoc.

2.41 (145) Zakaz Pobierania Odsetek od Pożyczki dla Ubogiego (Tarjag 68)

„…nie nakładaj na_niego odsetek.”

Ten zakaz nie ma ogólnego charakteru
i nie zabrania całkowicie udzielania ani brania pożyczek z odsetkami,
kryterium dozwoloności nie jest członek narodu lub społeczności albo obcy;
ale powód udzielenia pożyczki, która może być obowiązkową pomocą ubogiemu,
na czym nie można zarabiać, a nawet trzeba liczyć się z możliwością straty;
albo dowolną usługą, która pozwala np. sfinansować dużą inwestycję,
co czyni się z intencją zysku, który będzie miał pożyczkobiorca.

Jeśli pożyczkę bierze ktoś, kto nie jest w trudnej sytuacji
i jej przeznaczeniem nie jest bieżące utrzymanie, na które brakuje,
to nie jest naruszeniem Przykazania wzięcie uczciwych odsetek,
które mają np. rekompensować straty wynikające z inflacji
i dać udział w zysku z inwestycji, którą umożliwiono.

2.42 (146) Nakaz Zwrotu Odzienia Wziętego jako Zastaw

„Jeśli (jako)_zastaw (weźmiesz_w)_zastaw odzienie bliźniego_swego,
do zachodu tego_Słońca zwrócisz_go mu.”

2.43 (147) Zakaz Złorzeczenia Bogu (Tarjag 69)

„Bogu nie złorzecz…”

2.44 (148) Zakaz Złorzeczenia Sędziemu (Tarjag 70)

„Sędziemu nie złorzecz…”

Jest to drugi sens tych samych słów,
ale „elohim” jest odczytane w sensie dotyczącym człowieka,
tak samo w ustanowieniu Moszego (Mojżesza) dla faraona.

2.45 (149) Zakaz Przeklinania Władcy (Tarjag 71)

„…a_księcia w_ludzie_twoim nie przeklinaj.”

2.46 (150) Nakaz Oddawania Pierwocin Bez Opóźniania i w Kolejności (Tarjag 72)

„Z_obfitości_twej i_tłoczni_twej nie ociągaj_się,
pierworodne z_synów_twych oddasz dla_Mnie.”

2.47 (151) Zakaz Jedzenia Mięsa Zwierzęcia Rozszarpanego (Tarjag 73)

„I_mięsa w_polu rozszarpanego nie jadajcie, dla_psa rzućcie je.”

2.48 (152) Zakaz Rozgłaszania Fałszywej Wieści (Tarjag 74)

„Nie rozgłosisz wieści fałszywej.”

Nie można rozpowszechniać plotek, wiadomości niesprawdzonych,
a także treści, których się nie rozumie i tym samym sprawdzić nie umie.

Publicznie należy wypowiadać się tylko w sprawach, na których się faktycznie zna;
a przed ogłoszeniem czegokolwiek należy pozyskać o tym rzetelną wiedzę.

Tradycja zakazuje także świadczyć w sądzie grzesznikom,
jednak jest to postanowienie zupełnie niewykonalne w praktyce;
bo świadkowie są często blisko związani z uczestnikami sporu
i należy raczej poddać próbom wiarygodności ich zeznania.

2.49 (153) Zakaz Współdziałania i Popierania Nieuczciwych (Tarjag 75)

„Nie kładź ręki_twej na złoczyńcy aby_być świadkiem bezprawia.”

Nie można dać się przekonać do mataczenia w spornej sprawie.

Tradycja nie pozwala wysłuchać jednej ze stron sporu bez obecności drugiej,
żeby nie dać się nastawić przeciwko komuś, kto jeszcze nie może się bronić.

2.50 (154) Zakaz Popierania i Uznawania Decyzji Większości Sprzecznych z Prawem (Tarjag 76, 77)

„Nie bądź za większością ku_złemu.”

Tradycja judaizmu podaje,
że nie można skazać na śmierć większością jednego głosu,
o czym jednak nie jest wcale napisane w tekście Tory
i należy popierać opinię większości, co jest sprzeczne z Torą pisaną.

Ważny jest dopiero większościowy wyrok wydany zgodnie z Prawem,
ale w toku sprawy nie może mieć znaczenia co przekonuje więszość,
bo decyzję należy podjąć po rozważeniu wszystkich faktów i argumntów,
dlatego wszystkie wątpliwości i głosy sprzeciwu muszą być wyrażone

2.51 (155) Zakaz Przekonywania do Ignorowania Niewygodnych Faktów (Tarjag 78)

„i_nie oznajmiaj o sporze aby_skłaniać za większością przez_uchylenie.”

Według tradycji sędzia argumentujący za uniewinnieniem
nie może następnie przedstawiać argumentów za skazaniem na śmierć.

W tekście Tory nie chodzi o merytoryczną argumentację,
która powinna rozważać wszystkie szczegóły i aspekty sprawy,
więc nie ma znaczenia czy ten sam sędzia widzi „za” i „przeciw”,
a jeśli nikt inny nie zwraca na coś uwagi, to jeden winien wskazać wszystko;
w tekście Tory chodzi o lekceważenie i podważanie niechcianych argumentów,
co ma na celu przekonanie do niesłusznego wyroku – to jest zakazane.

2.52 (156) Zakaz Faworyzowania Ubogich (Tarjag 79)

„I_biednego nie popieraj w_sporze_jego.”

Bieda nie jest czynnikiem uniewinniającym i nie może mieć znaczenia w roztrzyganiu sporu.

Jeśli ubogi jest przestępcą, to powinien być skazany za swój zły czyn,
a jeśli żałuje i ma trudności z zasądzonym zadośćuczynieniem,
to można mu udzielić pomocy w spłacie czy odbyciu kary.

2.53 (157) Zakaz Odmówienie Pomocy Wrogowi (Tarjag 80)

„Jeśli spotkasz byka wroga_twego albo osła_jego zbłąkanego,
(z)_powrotem zwróć_go dla_niego.
Jeśli zobaczysz osła nieprzyjaciela_twego upadłego pod cięzarem_swym
i_powstrzymać_(się_chcesz) od_pozostania dla_niego, pozostając pozostań z_nim.”

2.54 (158) Zakaz Wypaczania Prawa na Niekorzyść Wroga (Tarjag 81)

„Nie naginaj wyroku wroga_twego w_sporze_jego.”

Nawet gdy stroną sporu jest osoba grzeszna, w tym np. dłużnik,
jego inna sprawa, a nawet odbywana kara nie może mieć znaczenia
dla rzetelności składanych zeznań i oceny aktualnej sprawy.

Każdy grzech i każdy uczciwy czyn mają być osądzane oddzielnie.
Ludzie mogą być uczciwi w jednych i nieuczciwi w innych sprawach.

2.55 (159) Zakaz Wyrokowania w Sprawie Niepewnej (Tarjag 82)

„Od_sprawy niepewnej daleko_(bądź),
a_niewinnego i_prawego nie zabijaj,
bo nie uniewinnię złoczyńcy.”

W każdej spornej sprawie któraś ze stron jest winna, co może próbować ukryć,
więc w osądzaniu nie da się uniknąć obecności fałszu, ale trzeba go rozpoznać.
Tora(h) nie pozwala wydać wyroku w razie istnienia niewiadomych i niepewności,
które muszą być rozwiązane aby wydanie wyroku było możliwe.

2.56 (160) Zakaz Przyjmowania Łapówki (Tarjag 83)

„A_łapówki nie bierz…”

2.57 (161) Nakaz Pozostawienia Plonów w Roku Szabatowym (Tarjag 84)

„A_siódmego_[roku] zaniechasz_[uprawy]_jej i_odłogiem_[pozostawisz]_ją
aby_żywili_(się) biedni ludu_twego, a_resztą niech_pożywi_(się) zwierz tego_pola.”

2.58 (162) Odpoczynek w Szabat (Tarjag 85)

„…w_dniu tym_siódmym przestaniesz, żeby wypoczął…”

2.59 (163) Zakaz Przysięgania na Bożki (Tarjag 86)

„…imienia bożków innych nie wspominajcie…”

2.60 (164) Zakaz Nakłaniania do Czci Bożków (Tarjag 87)

„…imienia bożków innych nie wspominajcie…”

Zakaz nie dotyczy podania imienia bożka w potępiający sposób,
np. wskazując szkodliwość i niemoralność jego kultu.

2.61 (165) Przyniesienie Oddań na Święta Pielgrzymie (Tarjag 88)

„Trzy razy świętował_(będziesz) dla_Mnie w_roku.
(…)
A_nie pokażą_(się) przed_obliczem_Moim (z)_pustymi_(rękami).”

2.62 (166) Zakaz Składania Oddania Pesach z Chamecem (Tarjag 89)

„Nie rozlewaj na chamec krwi przybliżenia_Mojego…”

2.63 (167) Zakaz Pozostawienia do Rana Z Oddania Pesach (Tarjag 90)

„I_nie przechowuj tłustości świątecznej aż ranek.”

2.64 (168) Nakaz Oddania na Pierwociny Najlepszych Plonów (Tarjag 91)

„Najlepsze pierwociny ziemi_twojej przyniesiesz…”

2.65 (169) Zakaz Gotowania Koźlęcia w Mleku Matki (Tarjag 92)

„Nie gotuj koźlęcia w_mleku matki_jego.”

2.66 (170) Zakaz Przymierzy z Narodami Kanaanu (Tarjag 93)

„Nie zawieraj z_nimi ani_z_bożkami_ich przymierza.”

2.67 (171) Zakaz Osiedlenia Bałwochwalcy w Kraju (Tarjag 94)

„Nie mieszkać_(będą) w_ziemi_twojej.”

Chwała Bogu!

Wyraź opinię o artykule:

Click to listen highlighted text!