Ustanowienia Boga w Parszy WaJere
Komentarz do parszy „WaJere” (części „I_On_Ukazał_(Się)”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 18,1-22,24; 2Krl 4,1-37; 2P 2,4-11.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy WaJere.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Wiele tematów z tego czytania takich jak np.:
– sposób objawiania się Boga poprzez pośredników;
– ważność dobrej postawy względem innych, także obcych;
– aniołowie wzorem nie nadużywania szczególnych zdolności;
– ważność pouczeń przekazanych w naturalny, zwyczajny sposób;
– błogosławieństwo płodności dla niesłusznie oskarżonej;
– niewidzialny Bóg dostrzegany w posłanych sługach;
zostało już omówionych we wcześniejszych komentarzach:
– Poznanie Boga;
– Po Gościnie Poznacie;
– Aniołowie Dają Wzór;
– Zwyczajne Objawienia;
– Niewidzialny Bóg.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy WaJere
Tradycja judaizmu nie wywodzi z parszy Wajere żadnego z 613 Przykazań
i w tym wypadku rzeczywiście można odnieść takie wrażenie i stwierdzić,
że zawarte w tej historii wypowiedzi Boga odnoszą się do bieżących wydarzeń,
jednak warto przyjrzeć się im uważnie, bo jednak zawierają ważne stwierdzenia,
które Bóg wyraża w uzasadnieniach i odpowiedziach dla Abrahama:
2.1 (16) Nauczanie Sprawiedliwości i Prawa
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 18,17-19:
ויהוה אמר”
המכסה אני מאברהם אשר אני עשה
ואברהם היו יהיה לגוי גדול ועצום
ונברכו בו כל גויי הארץ
כי ידעתיו למען אשר יצוה את בניו
ואת ביתו אחריו ושמרו דרך יהוה
לעשות צדקה ומשפט
למען הביא יהוה
„על אברהם את אשר דבר עליו
’Czy_zataić Ja_[mam] przed_Abrahamem co Ja uczynię?
A_Abraham będąc będzie na_naród wielki i_potężny
i_błogosławione_(będą) w_nim wszystkie narody tej_Ziemi;
bo wyznaczyłem_go do_tego aby przykazał tym synom_swoim
i_temu domowi_swemu po_sobie aby_strzegli drogi יהוה [Boga]
w_czynieniu sprawiedliwości i_Wyroków_[Prawa]
do_tego_(by) sprowadził יהוה [Bóg]
na Abrahama to co powiedział o_nim.'”
Bóg rozważając i wyjaśniając kim jest Abraham w Jego postanowieniu
stwierdza, że wyznaczył go aby nauczał czynienia sprawiedliwości i Prawa
przekazując swoim synom i domownikom jak mają postępować,
żeby mogli odziedziczyć błogosławieństwo i przekazać je dalej.
Aby faktycznie nigdy nie doszło do zatrzymania błogosławieństwa
konieczne jest, żeby wszystkie kolejne pokolenia czyniły tak samo:
każdy musi nauczać dzieci wierności Bogu, sprawiedliwości i Prawa
i każdy musi dbać o to, żeby jego dom postępował właściwie;
co zostało ustanowione przez Boga nie tylko dla Narodu Iszraela,
ale na długo przed poczęciem Jakuba, a nawet jego ojca Icchaka;
więc bez wątpienia dotyczy wszystkich wywodzących wiarę od Abrahama.
2.2 (17) Sprawiedliwy Bóg Nie Karze Niewinnych
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 18,23-26.32:
ויגש אברהם ויאמר”
האף תספה צדיק עם רשע
אולי יש חמשים צדיקם בתוך העיר
האף תספה ולא תשא למקום
למען חמשים הצדיקם אשר בקרבה
חללה לך מעשת כדבר הזה
להמית צדיק עם רשע והיה כצדיק כרשע
חללה לך השפט כל הארץ לא יעשה משפט
ויאמר יהוה אם אמצא בסדם חמשים צדיקם
בתוך העיר ונשאתי לכל המקום בעבורם
(…)
ויאמר אל נא יחר לאדני
ואדברה אך הפעם אולי ימצאון שם עשרה
„ויאמר לא אשחית בעבור העשרה
’Czy_rzeczywiście zgładzisz sprawiedliwego z niegodziwym?
Może jest pięćdziesięciu sprawiedliwych we_wnętrzu tego_miasta,
czy_rzeczywiście zgładzisz i_nie wyjdziesz od_miejsca
ze_względu_(na) pięćdziesięciu tych_sprawiedliwych, którzy w_pośród_nich?
Dalekim od_Ciebie aby_uczynić jak_słowo [to]_właśnie,
aby ginął sprawiedliwy z niegodziwym i_był jak_sprawiedliwy jak_niegodziwy.
Dalekim od_Ciebie. Czy_Sędzia całej tej_Ziemi nie czyni Wyroku_[Prawa]?’
I_powiedział יהוה [Bóg]: 'Jeśli znajdę w_Sodomie pięćdziesięciu sprawiedliwych
w tym_mieście, przebaczę dla_całego tego_miejsca w_powodzie_ich.’
(…)
I_powiedział_[Abraham]: 'Aby nie gniew od_Władcy_mego,
ale_powiem jeszcze raz: Może znajdzie_(się) tam dziesieciu?’
I_powiedział_[Bóg]: 'Nie zniszczę w_powodzie tych_dziesięciu.'”
W reakcji na objawienie o wielkich grzechach Sodomy
i zapowiedź ich osądzenia, które może skutkować zniszczeniem miasta
martwiąc się o Lota Abraham zadaje pytanie Bogu o Jego sprawiedliwość
i wyraża przy tym przekonanie o tym jak Bóg powinien postąpić,
na co Bóg odpowiada potwierdzając oczekiwanie Abrahama.
Choć najważniejsze słowa padają tu z ust Abrahama, a nie Boga,
to jednak reakcja Boga, który potwierdza postąpienie według tego
może być uznana za stwierdzenie, że jest to prawda o Bogu,
który jest sprawiedliwym Sędzią i nie karze niewinnych z przestępcami,
ale każdego osądza indywidualnie i ratuje lub zgładza kogo należy;
co powinno być traktowane też jako Ustanowienie dla nas wszystkich,
bo żyjąc zgodnie z Torą i spełniając to, co Bóg nam nakazuje
jesteśmy wykonawcami Jego Woli i musimy być z Bogiem zgodni.
Choć tradycja judaizmu z tej rozmowy wywodzi „מנין” („minjan”) i uznaje,
że aby Bóg chciał być obecny wśród ludzi potrzeba 10 sprawiedliwych,
od czego miałaby zależeć ważność i wysłuchanie niektórych modlitw;
to jednak dalsza historia w Torze świadczy o czymś zupełnie innym:
sam Bóg nie zatrzymał się na ograniczeniu do 10 osób z tej rozmowy,
ale ocalił z grzesznego miasta 1 obecnego tam sprawiedliwego;
dowodząc przy tym, że może jednocześnie ocalać i wymierzać kary
zawsze ratując kogo trzeba i wykonując wyroki na kim trzeba…
Miasto grzeszników nie mogło być zgładzone wraz ze sprawiedliwym,
ale sprawiedliwy mógł być z niego wyprowadzony przed zagładą,
zatem istnieje rozwiązanie pozwalające wykonać całą sprawiedliwość;
dlatego grzesznicy nie mogą łudzić się, że schronią się wśród świętych
ani że zasłonią się sprawiedliwym zakładnikiem wziętym do niewoli,
bo Bóg wie jak i potrafi rozdzielić jednych od drugich…
Lot został ocalony z miasta grzechu, a Noach z niegodziwego świata,
Abimelekh nie popełnił grzechu co do Sary i sam dostał objawienie od Boga;
a w drugą stronę np. Akhan zginął gdy wziął zakazane kosztowności (Joz 7)
i choć można być odnieść wrażenie, że za grzech jednego człowieka
Bóg wtedy mógłby pozbawić błogosławieństwa cały Naród Iszraela,
to jednak podobne historie świadczą, że ginęli tylko winni (2Mch 12,40-41)
i przyczyna była ujawniania, żeby unikać takiego grzechu w przyszłości.
2.3 (18) Wybrany Dziedzic Obietnicy i Przywódca Ludu Boga
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 21,12-13:
ויאמר אלהים אל אברהם”
אל ירע בעיניך על הנער ועל אמתך
כל אשר תאמר אליך שרה שמע בקלה
כי ביצחק יקרא לך זרע
וגם את בן האמה לגוי אשימנו
„כי זרעך הוא
’Niech nie_złe w_oczach_twych o tym_chłopcu i_o niewolnicy,
wszystko co powie do_ciebie Sara(h), słuchaj w_głos_jej,
bo w_Icchaku nazwane_(będzie) dla_ciebie potomstwo,
a_także tego syna tej_niewolnicy za_lud uczynię_go,
bo potomkiem_twoim on.'”
Choć błogosławieństwo dla Abrahama ma być dla wszystkich jego potomków
i ostatecznie do udziału w nim mają być doprowadzone wszystkie narody;
to jednak bardzo ważne jest, że przewodnią rolę odgrywa w tym 1 syn
i choć Iszmael nie został pozbawiony błogosławieństwa przy oddaleniu,
to jednak musiał uznać, że to Icchak ma otrzymać dziedzictwo Abrahama,
z czym on sam an jego matka wtedy nie mieli żadnego problemu
doskonale wiedząc o tym, że Abraham wiernie wykonuje Wolę Boga;
jednak potomkowie Iszmaela nie zawsze są wierni postawie przodka
i nie rozpoznają ani nie uznają czego wymaga trwanie w błogosławieństwie.
Dalsza historia pokazuje, że błogosławieństwo Icchaka objął Jakub,
a po nim przywództwo wśród jego potomków kolejne wybrane osoby,
z których ostatnim i na wieczność ma być Jeszua (Jezus) Mesjasz (Ga 3,16)
zgodnie z tym, co zostało ogłoszone w wielu zapisanych proroctwach;
dlatego stwierdzenie o wyborze dziedzica obietnicy jest kluczowe,
żeby każdy mógł mieć swój udział w niej w zgodzie z nim…
Ustanowieniem Boga jest, że błogosławieństwo narodów ma zależeć
od ich jedności i zgody z Abrahamem i jego potomkiem, a nie odwrotnie,
dlatego to wszyscy inni muszą się przyłączać do wybranego, a nie on do nich;
co stanowi istotne rozróżnienie co, od kogo i przez kogo ma być przyjmowane,
bo to będący dalej od Boga mają się uczyć od tego, który jest najbliżej Ojca,
a nie będący blisko Boga ma uznawać oczekiwania i roszczenia błądzących.
3. Inne Ustanowienia Poświadczone w Parszy
W treści tego czytania występują też świadectwa znajomości i spełniania (lub nie)
dotyczące Ustanowień Boga, które formalnie podane będą dopiero później:
– Abraham przygotowuje, a goszczący aniołowie Boga spożywają mięso z mlekiem
(o czym jest wyraźnie napisane w wersecie Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 18,8),
więc zakładając, że znali i wykonywali Torę nie może w niej być takiego zakazu
(co jednak nie zabrania dobrowolnego unikania takiego lub innych połączeń),
zaś dane później Przykazanie ma znacznie precyzyjniej określone znaczenie
i nie pozwala gotować mięsa w mleku matki, a dopuszcza inne połączenia,
w tym np. mięso ptaków wraz z serem, co nie jest podobne do zakazanego,
a tutaj sama Tora(h) łączy mleko z mięsem pozyskanym z młodego ssaka;
– kolejny przykład znajomości i stosowania zakazu cudzołóstwa przez pogan
niestety łączony z gotowością do morderstwa by móc wziąć wdowę za żonę;
– błogosławieństwo płodności dla niesłusznie podejrzanej o niewierność żony
w związku z tym, że Sara(h) staje się płodna po zwróceniu przez Abimelekha.
Chwała Bogu!