Ustanowienia Boga w Parszy Lekh LeKha
Komentarz do parszy „Lekh LeKha” (części „Idź Dla_Siebie”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 12,1-17,27; Iz 40,27-41,20; Rz 4,1-25.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Lekh LeKha.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Potrzeba oddzielenie od tego, co gorszące;
– dobrze wyszkoleni i waleczni słudzy Abrama;
– Melekh Cadik – tożsamość i znaczenie według tradycji;
– dziesięciny – świadectwo obdarowania i bogactwa;
– wiara i pewność spełniania obietnic od Boga;
– proste i duchowe znaczenia biblijnych słów;
– potrzeba rozróżnia i oddzielania się od zwiedzeń;
– historia poznania Boga i nawrócenia Abrama;
– źródła prawdziwego poznania Boga i wiary.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Dla Własnego Dobra
– Słowa Zwykłe i Niezwykłe
– Odcięcie od Pozorów
– Wielki Wybór Abrama
– Czytanie Biblii i Nie Tylko…
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Lekh LeKha
Rozważając Ustanowienia Boga objawione w Torze trzeba mieć świadomość,
że w treści zawiera ona opisane świadectwa spełniania Przykazań i tradycji,
że są w niej Pouczenia wyrażone w historii jako wzór do naśladowania,
ale nie wszystkie z nich muszą być rozumiane jako powszechny obowiązek.
zaś Bóg ogłasza ludziom Przykazania w formie nakazów lub zakazów,
ale faktycznie mogą to być zarówno Prawa jak i jednorazowe polecenia;
a bywa też tak, że trzeba uznać objawione stwierdzenia o innej formie,
która mimo braku rozkazu jest obowiązująca do stosowania…
Po raz kolejny trzeba też na wstępie zwrócić uwagę na fakt,
że tradycja judaizmu rabinicznego rozróżnia Przymierze Boga z Iszraelem
od wymagań Stwórcy wobec innych ludzi, które miałby być mniejsze;
dlatego jeśli Przykazania są w Torze powtórzone w kontekście do Iszraela,
to zwykle w „Tarjagu” (613) są one wywodzone właśnie z takich miejsc;
więc uznawane i spełniane Prawa nie zawsze są wykazywane w 1. wystąpieniu
i spis Przykazań nie wykazuje czegoś, co jest Przykazaniem w treści parszy.
Jeśli chodzi treść parszy „Lekh LeKha” na ten tydzień i kończący go Szabat,
to w tradycji wywodzenia Przykazań istnieje poważna kontrowersja i różnice;
bowiem są warianty „Tarjagu”, w których z tej parszy wywodzi się obrzezanie,
a są też takie, gdzie jego źródłem jest dopiero parsza(h) „Tazrija” z 3. księgi
(zaś wymóg spełniania tego jest też np. w parszy „Boe” w 2. księdze,
gdzie właśnie od tego uzależniona jest możliwość spożywania Pesach);
więc tradycyjnie albo w tej parszy jest jedno (drugie) Przykazanie,
albo uznaje się, że nie ma w niej żadnego z jedynie 3 / 2 w 1. księdze…
Problem dla judaizmu w tej sprawie wynika z tego,
że inaczej niż Noach Abraham nie jest przodkiem wszystkich ludzi,
ale nawracającym się z pogaństwa do Boga przodkiem wybranych;
dlatego Przymierze Boga z nim jest szczególne i mocno wyróżniające,
pomimo tego, że faktycznie pochodzi od niego więcej narodów…
Będąc uczniem Jeszui (Jezusa) Mesjasza nie można mieć wątpliwości
za jakim podejściem do rozpoznawania Ustanowień Boga się opowiedzieć
i czy z treści Tory chronologicznie należy wywodzić ich więcej czy mniej,
bowiem Mesjasz powiedział słowa zapisane w J 7,21-23:
’Jedno dzieło uczyniłem i wszyscy dziwicie_się,
z_powodu tego Mosze(h) dał wam to obrzezanie,
nie że od tego Moszego jest, ale od tych przodków
i w Szabat obrzezujecie człowieka.
Jeśli obrzezanie przyjmuje człowiek w Szabat
aby nie naruszone_(zostało) to Prawo Moszego,
(na)_mnie złościcie_(się), że całego człowieka
zdrowym uczyniłem w Szabat?'”
Jeszua (Jezus) Mesjasz uzasadnił możliwość uzdrawiania w Szabat
oraz dowiódł, że taki dobry czyn nie jest naruszeniem Szabatu
powołując się na to, że w Szabat można i dokonuje się obrzezań
wtedy gdy wynika to z terminu narodzin i wymaga tego Tora(h),
czym stwierdził i ogłosił, że obrzezanie jest ważniejsze niż Szabat;
a przy tym też powiedział, że choć Prawo o tym zapisał Mosze(h),
to nie pochodzi ono od Moszego (Mojżesza), ale od przodków,
czyli było znane, obowiązujące i spełniane już długo wcześniej,
więc należy wywodzić to Ustanowienie z wcześniejszego Przymierza.
Z powodu tych słów Mesjasza trzeba opowiedzieć się za tradycją,
która nakaz obrzezania ciała wywodzi z wcześniejszych słów Tory;
ale też nie można np. podważać obrzezania głosząc ważność Szabatu,
bo byłaby to wielka niekonsekwencja w uznawaniu nauczania Jeszui;
a przedmiotem dyskusji może być tylko rozeznanie własnej sytuacji
i wynikanie z niej właściwego czasu, w którym należy spełnić obrzęd…
Przyglądając się całej wypowiedzi Boga z Przymierzem obrzezania
trzeba też zauważyć, że określa ona więcej ściśle połączonych spraw,
więc właściwie należy z niej odczytać kilka Ustanowień o obrzezaniu,
a oprócz tego w parszy Bóg mówi jeszcze inne bardzo ważne słowa:
2.1 (11) Błogosławieństwo i Przekleństwo
a_złorzeczących_tobie przeklnę
i_błogosławione_będą w_tobie wszystkie plemiona tej_Ziemi.”
Część obietnicy Boga danej dla Abrama,
że błogosławieni będą błogosławiący go [i jego potomków],
a przeklęci będą przeklinający go [i jego potomków],
więc poprzez niego będą błogosławione wszystkie narody;
nie ma formy nakazu ani zakazu, ale jej treść jest bardzo doniosła,
bo skutki przekleństwa przez Boga są pewnym wyrokiem śmierci
i narody przeklinające potomków Abrahama będą unicestwione
a na Ziemi zostaną tylko błogosławiący, którzy będą błogosławieni;
dlatego trzeba to uznać jako fundamentalne Ustanowienie,
od posłuszeństwa któremu wiele dla wszystkich zależy…
Słowa te dotyczą szerszego grona osób niż Naród Iszraela,
ale mogą być spełnione dla wszystkich tylko we wzajemnej zgodzie,
w której potomkowie Abrahama błogosławią się wzajemnie,
a nie czynią przekleństwami sprzeczności w spełnianiu obietnicy.
2.2 (12) Obrzezanie Ciała (Tarjag 2)
między_Mną i_między_wami i_między potomstwem_twoim po_tobie:
obrzezany_(musi_być) dla_was każdy męskiego_(rodzaju).
I_obrzezywali_(będziecie) to ciało napletka_waszego
i_będzie na_znak Przymirza między_Mną i_między_wami.”
Tora(h) wprost i konkretnie ustanawia, że znak Przymierza to obrzezanie ciała,
o czym zapisane jest, że ten obrzęd należy wykonać na „ciele napletka”;
dlatego nie może być wątpliwości co do wymagalności tej formy znaku,
który ma potwierdzać posłuszeństwo Bogu i wejście w Przymierze.
2.3 (13) Obrzezywanie Synów w 8. Dniu Po Urodzeniu
każdy męskiego_(rodzaju) dla_pokoleń_waszych,
urodzony (w)_domu i_nabyty peniędzmi od_każdego
syna obcego, który nie z_potomstwa_twego on.”
Kolejne Przykazanie dotyczy obrzezania synów mających 8 dni,
co zwykle jest rozumiane jako nakaz dokonania tego dokładnie wtedy
i jako ustanawiające obowiązek wykonania w konkretnym czasie
daje powód i podstawę do spełniania tego nawet w dobie Szabatu,
bo w takiej sytuacji jest Prawem bardziej szczegółowym na ten dzień,
określając czynność znacznie rzadszą, być może jednorazową…
Podobnie jak co do oddań (ofiar) ze zwierząt można jednak rozumieć też,
że to Ustanowienie Boga nie pozwala obrzezywać synów wcześniej,
ale jednak dopuszcza możliwość, że obrzęd zostanie wykonany później
tak jak stało się to np. z Abramem i Iszmaelem czy urodzonymi na pustyni;
gdy pod nadzorem Moszego nie wykonywano tego Prawa przez wiele lat;
jednak opóźnienie nie może być bez uzasadnienia i ważnych powodów…
Tak czy inaczej Przykazanie to dotyczy wszystkich mężczyzn,
którzy stali się częścią domu uczestnika Przymierza już po wejściu w nie;
czego wzór będzie widoczny w obrzezaniu Icchaka w kolejnej parszy.
2.4 (14) Obrzezywanie Wszystkich Męskich Domowników
urodzony w_domu_twoim i_nabyty pieniędzmi_twymi
i_będzie Przymierze_Moje na_ciele_waszym
na_Przymierze wieczności.”
Tora(h) nakazuje także, żeby niezależnie od (większego) wieku
obrzezać wszystkich domowników – urodzonych w domu lub kupionych,
którzy z jednego z powodów podlegają władzy tego, kto ma to wykonać
i wraz ze sobą wprowadzić w Przymierze swe dzieci i sługi;
także gdy osiągnęli większy wiek przed wejściem w Przymierze
lub gdy później zostali nabyci będąc już starszymi;
co Abraham spełnił np. na sobie oraz Iszmaelu.
2.5 (15) Wyłączenie z Przymierza Boga Nieobrzezanego
który nie obrzezał tego ciała napletka_wego,
niech_wycięta_(będzie) ta_dusza, ta_oto, z_ludu_swego,
to_Przymierze_Moje zerwane_(zostało).”
Sam Bóg ogłosił też, że nieobrzezany na ciele mężczyzna zrywa Przymierze,
dlatego ma być usunięty ze społeczności (co oznacza, że będzie zabity).
3. Ustanowienia – Rozważanie Trudności
Ze sprawy obrzezania wynika też kilka ogólniejszych Pouczeń i kontrowersji,
które w tym kontekście trzeba rozważyć w świetle tego, co napisane:
W „chrześcijaństwie” zwykle uznaje się, że żeby wejść w Przymierze z Bogiem
trzeba się świadomie nawrócić i wybrać będąc już dość dojrzałym – dorosłym.
Jest to niewątpliwie prawda w odniesieniu do osób, które były poganami,
wychowały się w społecznościach o zwyczajach dalekich od wierności Bogu,
w tym zarówno innych narodach jak i tych z Iszraela, co odstąpili od Tory.
Obrzezanie ciała pokazuje, że inaczej jest z dziećmi uczestników Przymierza,
które mają być w nie wprowadzone przez rodziców i są w Przymierzu od małego,
więc nie mają się nawracać ani wybierać, ale od początku iść właściwą drogą
i już nie potrzebować tej zmiany, której skutecznie dokonali przodkowie.
Często jest też mylnie uznawane, że obrzezanie zostało zastąpione zanurzeniem,
które w rzeczywistości są zupełnie różnymi obrzędami o różnych funkcjach;
czego najlepszymi dowodami jest, że Jochanan (Jan) został posłany przez Boga,
żeby ustanowić zanurzenie dla obrzezanych – przyszedł głosić to Iszraelowi
i zarówno Jeszua (Jezus) jak i apostołowie byli i obrzezani i zanurzeni:
najpierw obrzezani jako dzieci w 8. dniu, a potem zanurzeni jako dorośli:
– obrzezanie ciała jest obrzędem włączenia w Przymierze z Bogiem;
– zanurzenia udziela się na odpuszczenie grzechów przy poprawie życia (Dz 2,38),
zatem jest to raczej powrót do wierności Przymierzu, a nie wejście w nie.
Jak mówi Rz 2,25 obrzezanie ma wartość gdy spełnia się [całą resztę] Prawa,
które po potwierdzeniu Przymierza w ten sposób będzie ściśle egzekwowane;
jednak samo bycie obrzezanym nie gwarantuje znajomości ani wykonania Prawa,
dlatego obrzezanym zdarzają się błędy, które wymagają oczyszczenia z grzechów;
a już w czasach Jochanana i Jeszui Iszrael był bardzo podzielony w rozumieniu Tory,
więc faktycznie nie wiedziano jak spełniać Przykazania i bywało, że czyniono to źle,
co niestety jest prawdą tak samo także współcześnie i dla wszystkich ludzi…
W Torze i tradycji judaizmu istnieje wiele rytualnych obmyć,
a wśród nich jest też zanurzenie wchodzące w skład obrzezania konwertyty;
co jednak może też być spełniane oddzielnie i w różnej kolejności,
ale na pewno nie bez odpowiedniego przygotowania i wypróbowania,
bo z oboma wiąże się obowiązek znaczącej przemiany życia na lepsze,
której człowiek musi umieć dokonać i być w tym utwierdzonym.
Jak zatem rozumieć tę sprawę i spełniać Przykazania o obrzezaniu
gdy apostołowie zakazali ponaglać i przymuszać do obrzezania (Dz 15,1-2.19-21);
ale prowadzeni przez nich mesjańscy jahudim (żydzi) obrzezywali (Dz 21,17-26)
i dokonywał tego nawet uważany za liberalnego Szaul (Paweł) (Dz 16,3),
który sam był obrzezany (Flp 3,5) i nadal głosił obrzezanie (Ga 5,11)?
Zgodnie z tym co stanowczo mówią proroctwa jak Iz 52,1 i Ez 44,6-9
nieobrzezani nie będą mieć wstępu do Jeruszalaim i Świątyni Boga;
a według Iz 56,7; 66,23 i Za 14,16-21 będą tam pielgrzymować narody,
co łącznie świadczy, że wtedy wszyscy będą musieli być obrzezani,
bo tylko wtedy będą mogli spełnić drugie nie naruszając pierwszego;
dlatego trzeba się spodziewać, z nadzieją oczekiwać i być gotowym na to,
że przy odbudowie Świątyni i powtórnym przyjściu Mesjasza jako króla
będzie praktykowane powszechne obrzezanie ciała, czemu się poddamy;
jednak właściwe spełnienie tego wcześniej zależy od gotowości i sytuacji…
Zgodnie z Joz 5,4-5 na pustyni Naród Iszraela nie obrzezywał synów
pomimo tego, że ich przywódcą i nadzorcą był wtedy Mosze(h) (Mojżesz);
co wskazuje, że panowały okoliczności, w których Prawo było nie do spełnienia:
choć bez wątpienia było znane, to buntowniczość w innych aspektach sprawiała,
że nie miało sensu czynienie sobie na ciele znaku wierności i posłuszeństwa,
który nie byłby zgodny z prawdą, a jedynie sprawiał mylne pozory.
Na podstawie Ga 3,28 można tę sprawę też wyjaśniać w taki sposób,
że apostoł uznał nieprzygotowanych mężczyzn z pogan za równych kobietom,
co uzasadnia brak obowiązku obrzezania aż staną się jak mężczyźni według Tory
i dopiero właściwie nauczeni i doświadczeni spełnią ten nakaz Boga.
Nawet jeśli jacyś ludzie z Narodu byli wierni i gorliwi,
swoimi czynami spełniali, dawali innym dobry wzór i nauczali Tory,
to inaczej niż Abraham panujący nad całym swoim domem z sługami
nie mogli mieć pewności, że ich dzieci nie nauczą się zła od innych,
bo blisko siebie mogli mieć bardzo różnych sąsiadów…
Tak samo obecnie my, mimo że jesteśmy mesjańscy,
że ciągle uczymy się Przykazań i staramy się gorliwie spełniać Torę,
że chcielibyśmy być w Przymierzu z Bogiem i wprowadzać w nie swe dzieci;
jednak musimy brać pod uwagę także niesprzyjające temu okoliczności, np.:
– w opiece i wychowaniu dzieci uczestniczą niemesjańskie osoby
jak bliżsi i dalsi krewni, nauczyciele w szkołach czy przedszkolach;
– nasze dzieci dużo czerpią także od innych dzieci z sąsiedztwa,
czytają niemesjańskie książki, słuchają niemesjańskiej muzyki,
oglądają niemesjańskie filmy czy grają w niemesjańskie gry,
dlatego wykształcają myśli i zachowania z poza Przymierza.
Obecnie problemem jest też umiejętność wykonania obrzędu,
który powinien być przeprowadzony bezpiecznie i skutecznie,
żeby wprowadzić w Przymierze, a nie okaleczyć ani zabić;
co wymaga nauczonego tego specjalisty jak mohel czy chirurg.
Choć w Torze Abram wykonał to sam lub powierzył swym sługom
i wszyscy robili to po raz pierwszy, więc bez przygotowania;
podobnie syn Moszego został obrzezany przez matkę na pustyni;
to jednak oni wszyscy od wielu lat zajmowali się pasterstwem,
dlatego mieli doświadczenie z ubojem i obrabianiem skór,
więc potrafili co najmniej używać noży do podobnych czynności,
czego wielu z nas współcześnie nie może o sobie powiedzieć,
dlatego nie można pochopnie podejmować takiego ryzyka.
Z powodu takich czynników każdy powinien sam oceniać
czy na drodze ku Bogu jest jak Abram przed czy Abraham po obrzezaniu,
a w związku z tym czy ma już obrzezywać czy jednak zrobi to później…
4. Inne Ustanowienia Poświadczone w Parszy
W treści tego czytania występują też świadectwa znajomości i spełniania:
– Przykazania Czci Rodziców, które Abram spełił nie opuszczając Teracha,
ale pozostając z nim w Charanie aż do śmierci ojca (Dz 7,4 i granica parsz);
– zakaz cudzołóstwa wciąż osobliwie uznawany i spełniany też wśród pogan,
gdzie była gotowość by mordować, żeby móc wziąć za żonę wdowę;
– unikanie agresji, ale gotowość do obrony i ratowania krzywdzonych,
czego Abram dał wzór wyzwalając uprowadzonego Lota i lud Sodomy;
– oddawanie dziesięciny dla kohenów, którą Abram złożył Melekh Cadikowi.
Ciekawe jest też, że tradycja judiazmu uważa, że Melekh Cadik to Szem,
który nie będąc najstarszym synem Noacha jest wymieniany jako pierwszy,
dlatego że był najsprawiedliwszym z braci i przez to godnym wyróżnienia,
a ponadto uważa się o nim, że nie tylko był obrzezany, ale się taki urodził,
co świadczy, że Abram nie otrzymał Przymierza obrzezania jako nowego,
ale zostało mu przywrócone coś, co ludzie porzucili, a było od początku,
zatem Bóg zawsze chciał, żeby ludzie byli właśnie takimi – z tym znakiem;
a nie wprowadza nowego ani nie wymaga coraz więcej lub innego,
lecz ciągle odnawia pierwotne doskonałe Ustanowienie.
Chwała Bogu!