Ustanowienia Boga w Parszy Noach
Komentarz do parszy „Noach” (części „Noach (imię)”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 6,9-11,32; Iz 54,1-55,5; 1P 3,18-22.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Noach.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– z powodu jakiego zła Bóg postanowił zesłać potop;
– dlaczego Noach był godny wybrania i uratowania;
– zaangażowanie w poznawanie dzieł Boga i czynienie dobra.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Przyczyny Zagłady Ludzkości
– Co Ludzie Robili Przed Potopem?
– Czyny Chroniące Przed Plagą
– Samodzielne Postępowanie Noacha
– Noach – Badacz i Znawca Świata
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Noach
Według tradycji judaizmu parsza(h) Noach nie zawiera żadnego z 613 Przykazań,
co bardzo dziwi, ponieważ opisuje ona np. Przymierze Boga z Noachem,
które dotyczy wszystkich ludzi, którzy są jego potomkami, w tym i Iszraela,
który oczywiście także tego przestrzega, choć na podstawie dalszych zapisów,
które te same sprawy opisują później w odniesieniu do potomków Jakuba
w wielu aspektach bardziej szczegółowo i z surowszymi wymaganiami…
W tekście tej parszy nie tylko są zapisane Ustanowienia Boga dla ludzi,
ale świadczy ona też, że już wcześniej ludzie znali i musieli stosować więcej,
zatem o pewnych sprawach ta historia poucza w nieco inny sposób:
– w wersecie Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 6,11 jest mowa o „bezprawiu”,
a oryginalne słowo „חמס” („chamas”) oznacza też „przemoc” lub „okrucieństwo”
i choć podobnie brzmiące arabskie słowo oznacza „entuzjazm” lub „zapał”,
to w kontekście widać, że niestety chodzi o bardzo źle skierowaną gorliwość…
– Noach już przed potopem potrafi rozróżniać czyste i nieczyste zwierzęta
wiedząc których należy wziąć z sobą więcej i z których składać oddania (ofiary),
co do czego nie mógłby się pomylić, bo zgładziłby gatunek, który miał ocalić;
– budowanie arki jest nakazem jednorazowym, a potop nie może się powtórzyć,
jednak 1P 3,20-21 przedstawia to też jako podobieństwo innego ocalenia;
– w praszy powtórzone jest błogosławieństwo z nakazem płodności,
ale relacja nie wspomina, żeby sam Noach miał więcej dzieci po potopie
i po tym jak Cham zgrzeszył „odkrywając jego nagość” – współżyjąc z matką,
której zhańbienie było tak wielkie, że stała się po tym zakazana dla męża,
a zrodzony z tego nierządu Kanaan został przeklęty wraz z Chamem;
– pomieszanie języków z powodu budowy przez ludzi Wieży Babel,
która prawdopodobni była obiektem bałwochwalstwa – świątynią króla
pokazuje, że nie należy jednoczyć się ze złem ani uczestniczyć w czymś takim,
bo z pewnością nie było zamysłem Boga, żeby ludzie nie byli zgodni w dobrym.
2.1 (8) Zakaz Spożywania Krwi [Wraz z Mięsem]
Słowa te faktycznie są podstawą dla ogólnego zakazu spożywania krwi,
który tak samo dotyczy wszystkich ludzi, jak to pokazuje np. Dz 15,19-21,
gdzie już od początku drogi poznawania Boga należy to egzekwować;
jednak w tradycji judaizmu dla cudzoziemców sens jest jak zapisany tu
i rabini uważają, że inni krwi nie mogą spożywać tylko razem z mięsem,
a zakaz dotyczy nawet „spożywania części żywego zwierzęcia„ z krwią,
np. odcinania lub urywania kończyn lub innych części ciała bez uboju,
co w konsekwencji wyjaśniają też jako „zakaz okrucieństwa wobec zwierząt”,
czego naruszanie było jednym z głównych grzechów, za które był potop.
Warto zwrócić uwagę, że wszystkie te sensy wynikają z podstawowego,
dlatego trzeba rozumieć, że ich naruszanie narusza też podstawowy zakaz
i jeśli ktoś np. je mięso zwierzęcia, które nie zostało właściwie zabite,
to jako spożywający takie mięso, w którym pozostało więcej krwi,
narusza zakaz jej spożywania i z tego powodu nie je koszernie.
Dobrze jest wiedzieć też, że koszerne gatunki ubijane w koszerny sposób
jak mówi Iz 53,7 i Jr 11,19 zachowują spokój gdy powoli tracą krew i świadomość,
w związku z czym serce pracuje dłużej i może wypompować z ciała więcej krwi;
podczas gdy inne gatunki i przy innych sposobach zabijania czy zranienia
odczuwają strach, panikują, uciekają, bronią się, wierzgają, ogólnie męczą,
i w związku z tym efekt wykrwawienia jest inny, mniejszy i niewystarczający,
a do tego wydzielają też wtedy do krwi duże ilości hormonów jak adrenalina.
Choć wcześniejsze słowa mówią, że wszystko co żyje może służyć za pokarm,
to nie jest to nakaz zjedzenia każdego zwierzęcia, jakie się tylko zobaczy
ani nie jest to nakaz choćby spróbowania mięsa każdego istniejącego gatunku,
ale dokładnie tak samo jak w przypadku pokarmów pozyskiwanych z roślin,
wśród których też są różnenp. trujące, nietrawione czy ogólnie niejadalne;
jest to tylko przyzwolenie, z którym trzeba łączyć używanie rozumu do oceny
co faktycznie można i warto przyjąć jako pokarm, a czego wciąż nie.
2.2 (9) Nakaz Osądzenia i Ukarania Przez Ludzi Wyrządzonej Krzywdy
[kto]_rozleje krew tego_człowieka, przez_człowieka krew_jego rozlana_[będzie],
bo na_podobieństwo Boga uczyniony oto ten_człowiek.”
Początkowe słowa tego Ustanowienia mówią o morderstwie,
zatem jasne jest, że „rozlewanie krwi” oznacza zadawanie ran, krzywdzenie
i nie odnosi się to np. do zabiegów medycznych czy transfuzji krwi,
których nie trzeba powtórzyć wobec tych, którzy je wykonywali,
bo Prawo jest tu dane w formie podobieństwa i symbolicznie,
a w kontekście jego prosty sens nie jest całkowicie dosłowny.
Z treści tych słów wynika domniemany zakaz mordowania i krzywdzenia ludzi;
jednak wprost Bóg ustanawia tyle, że ludzie mają wymierzać karę za takie zło:
do ludzi należy sprawiedliwe osądzenie i wymierzenie kary śmierci dla mordercy,
i podobnie w wypadku zranień czy okaleczeń także za takie mniejsze krzywdy.
Trzeba w kontekście tego nakazu też przypomnieć sobie i łącznie rozważyć,
że sam Bóg wcześniej okazał miłosierdzie i zapewnił bezpieczeństwo Kainowi,
który będąc zabójcą brata nieświadomym, że jego czyn może coś takiego sprawić
nie został uznany winnym morderstwa, a spowodowania śmiertelnego wypadku;
dlatego też właściwe wykonanie tego Ustanowienia to nie może być prosta zemsta,
ale konieczna jest najpierw rzetelna procedura zbadania i osądzenia sprawy,
ponieważ kluczowy czynnik to właściwa kwalifikacja popełnionego czynu;
co więcej krzywdy inne niż śmierć mogą być naprawione lub zrekompensowane,
więc jeśli sprawca uzna wyrok i będzie pokrzywdzonemu płacił odszkodowanie,
to wtedy „oko za oko” może mieć taką formę przywracającą dobro po grzechu,
a nie należy tego rozumieć ani stosować jako wzajemnego okaleczenia.
2.3 (10) Tęcza Znakiem Przymierza z Bogiem
które ja kładę między_Mną i_między_wami i_między każdą duszą żyjącą,
która_[jest] w_wami na_pokolenia wieczności:
ten łuk kładę na_obłoki i_będzie na_znak Przymierza
pomiędzy_Mną i_pomiędzy tą_Ziemią.'”
Bóg ustanowił tęczę znakiem Swego_Przymierza z każdym stworzeniem.
Prawdziwa tęczą to efekt rozproszenia białego światła w pełne widmo barw,
które zawiera wszystkie kolory i odcienie, jakie są faktycznie w nim zawarte,
dlatego prawdziwa tęcza zawiera wszystko, co potrafi się w niej dostrzec;
zaś jej tradycyjne przedstawienia od wielu wieków mają 7 kolorów,
które wyobrażają tradycyjne Warunki Przymierza Boga z Noachem,
które tak samo jak te kolory powinny rozwijać się w całą Torę,
o czym było już więcej w artykule „Patrz na Całą Prawdę„.
Oczywiście nie wszystkie z nich zostały tu zapisane w treści Przymierza w Torze,
a rozumowanie prowadzące do uwzględnienia w spisie właśnie tych warunków
opiera się na tym, że właśnie w tych sprawach ludzie zgrzeszyli już wcześniej,
więc właśnie co do tego potrzebowali dostać konkretne pouczenia,
podczas gdy inne powiązane z tym sprawy były spełniane naturalnie.
Tak czy inaczej ważne jest, że tęcza to uświęcony znak Przymierza z Bogiem,
więc jej znaczenie nie może być wypaczane, profanowane ani źle używane;
ale trzeba pamiętać i kierować się tym, co ona ma prawdziwie wyrażać.
Chwała Bogu!