Ustanowienia Boga w Parszy Toldot
Komentarz do parszy „Toldot” (części „Potomkowie”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 25,19-28,9; Ml 1,1-2,7; Rz 9,6-13.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Toldot.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Sporo tematów czytania innych niż omówione w tym tekście,
było komentowanych w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Wybranie przez Boga, wybór ludzi czy oba razem zgodnie?
– Postępowanie Jakuba wobec brata – oszustwo czy uczciwe?
– Roczny cykl czytania parsz w rozmowie Jeszui z Natanaelem.
– Miłość Nieprzyjaciół nauczana jako wzór w historii Icchaka.
– Błogosławieństwo towarzyszące spełnianiu Tory Boga.
– Różnica między pozorami i szczerym postępowaniem.
– Decyzja i wpływ Boga na poczęcia dzieci.
– Równowaga między obrzędami i praktycznym życiem.
– Skarcenie ma przywodzić do poprawy i błogosławieństwa.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Odpowiedzialność za Przeznaczenie;
– Prawda Słów i Czynów;
– Prawdziwe Dobro – Właściwy Czas;
– Równowaga albo Pozory;
– Surowe Wezwanie do Dobrego Wyboru.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Toldot
Czytana w tym tygodniu i w kończący go Szabat parsza(h) „Toldot”
zawiera tylko kilka wypowiedzi Boga, w tym dotyczące sytuacji z historii,
które w oczywisty sposób dotyczą tamtych osób wtedy, a nie innych,
z powodu czego tradycja judaizmu słusznie nie wywodzi z nich Przykazań;
jednak jest jedno bardzo ważne stwierdzenie, które trzeba uznać za Ustanowienie:
2.1 (19) Błogosławieństwo Zależy od Spełniania Tory
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 26,2-5:
וירא אליו יהוה ויאמר”
אל תרד מצרימה שכן בארץ אשר אמר אליך
גור בארץ הזאת ואהיה עמך ואברכך
כי לך ולזרעך אתן את כל הארצת האל
והקמתי את השבעה אשר נשבעתי לאברהם אביך
והרביתי את זרעך ככוכבי השמים
ונתתי לזרעך את כל הארצת האל
והתברכו בזרעך כל גויי הארץ
עקב אשר שמע אברהם בקלי
„וישמר משמרתי מצותי חקותי ותורתי
’Nie zstępuj do_Micraim, mieszkaj w_ziemi, (o)_której powiem do_ciebie.
Przebywaj w_ziemi tej_oto, a_będę z_tobą i_pobłogosławię_ci,
bo dla_ciebie i_dla_potomstwa_twego dam oto wszystkie te_ziemie, te_tutaj
i_dotrzymam oto tej_przysięgi, którą przysiągłem dla_Abrahama, ojca_twego
i_rozmnożę to potomstwo_twe jak_gwiazdy tych_niebios
i_dam dla_potomstwa_twego oto wszystkie te_ziemie, te_tutaj
i_błogosławione_(będą) w_potomstwie_twym wszystkie narody tej_Ziemi
z_powodu, że usłuchał Abraham Głosu_Mego
i_strzegł Poleceń_Moich, Przykazań_Moich, Ustaw_Moich i_Pouczeń_Moich.'”
Słowa, które Bóg skierował do Icchaka gdy udał się do Geraru z powodu głodu w Kanaanie
zawierają potwierdzenie obietnic, które Bóg już wcześniej dał Abrahamowi, ale nie tylko,
bo ostatnie zdanie stwierdza, że błogosławieństwo i spełnienie obietnic będą wynikać
z tego, że Abraham słuchał Boga i strzegł (czyli spełniał) co Bóg mu nakazywał;
co Ustanowienie o nauczaniu tego swojego potomstwa z parszy „WaJere”
uzupełnia o obowiązek samodzielnego spełnienia i bycia wzorem w tym zakresie
oraz wskazuje, że faktyczna postawa rodziców ma wpływ na przyszłość dzieci;
bo choć oczywiście muszą one zadbać o kontynuację podążania dobrą drogą,
to mogą otrzymać i odziedziczyć wzór, który bardzo w tym pomoże…
Trzeba tu też zwrócić uwagę, że ostatnie słowo przetłumaczone jako „Pouczeń”,
to jest w oryginalnym tekście „תורת” („Torot”) – też liczba mnoga od nazwy Księgi Prawa,
co może wskazywać, że Abraham był wielokrotnie pouczany o wielu Przykazaniach
oraz znał i spełniał to, co później stało się spisaną treścią Przymierza Boga z ludźmi
i choć Pismo oczywiście w tym miejscu nie podaje pełnego zakresu wiedzy Abrahama,
to daje mocne powody by uznać, że znał on znacznie więcej niż jest napisane,
o czym należy logicznie wnioskować z utrwalonych ogólnych świadectw.
3. Inne Ustanowienia Poświadczone w Parszy
Historia opisana w parszy poświadcza znajomość i spełnianie wielu Praw Tory,
które formalnie będą podane i zapisane znacznie w później w jej treści, np.:
– Bóg wcześniej wybiera i wywyższa Jakuba ponad Aszawa (Ezawa),
co jest zgodne w wyborami, których oni sami później dokonują;
– Jakub i Aszaw (Ezaw) znają znaczenie pierworództwa i instytucję przysięgi,
wiedząc zarówno o tym, że pierworództwo domyślnie przypada najstarszemu synowi
jak i o tym, że jako przywilej zwierzchnictwa wśród braci może być przeniesione,
zaś przysięga jest pieczęcią i ostatecznym potwierdzeniem ważności wypowiedzi,
w tym zwartych umów, dla których sam Bóg jest świadkiem gdy nie ma innych;
– zakaz cudzołóstwa znany i przestrzegany w Gerarze mimo innych odstępstw;
– dążenie do zgody i pokoju, w tym zakańczanie wcześniejszych konfliktów
wyrażone w decyzji Icchaka by odpuścić wcześniej doznane krzywdy,
po to, żeby w przyszłości nie było dalszych sporów z tym związanych;
– ojcowskie błogosławieństwo przekazujące dziedzictwo.
4. Błogosławieństwo dla Aszwa (Ezawa)
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 27,40:
ועל חרבך תחיה ואת אחיך תעבד”
„והיה כאשר תריד ופרקת עלו מעל צוארך
ale_stanie_(się) gdy natrudzisz_(się), to_zrzucisz jarzmo_swe z szyi_twej.”
Błogosławieństwo, jakiego Icchak udzielił Aszawowi (Ezawowi)
często bywa tłumaczone w sposób sugerujący, że miałby on zostać zbójem
żyjącym z napadania innych przy pomocy broni i rabowania ich majątków,
a także prowadzącym konflikt z bratem, którego kiedyś pokona…
W tradycji judaizmu istnieje dla tej sprawy potencjalna wykładnia,
że uciskany i udręczony Aszaw będzie mógł się uwolnić od nadużytej władzy,
ale w takiej sytuacji nawrócony Iszrael powinien móc odzyskać zwierzchnictwo,
dlatego nie może to być ostateczny sens tego błogosławieństwa i proroctwa.
Wieloznaczność hebrajskich słów pozwala na takie rozumienie
i tekst Tory potwierdza, że sam Aszaw tak to początkowo zrozumiał;
ale „חרב” („chereb”) oprócz „miecza” może oznaczać też inne „ostrza”,
w tym np. narzędzia do obrabiania kamieni (Szemot/2Moj/Exodos/Wj 20,22/25),
które na mury Świątyni mieli wykuwać i dostarczać cudzoziemcy (2Krn 2,16-17),
czy też noże mające służyć do dokonania obrzezania ciała (Joz 5,2-3)…
Dlatego zamiast absurdalnego, a niestety często uznawania w tej sprawie,
że uległy i pokojowy Icchak miałby prowokować wojnę między swymi synami
trzeba zrozumieć, że zły zrozumie to źle, ale dobry powinien rozumieć dobrze
i sensem tego błogosławieństwa ma być coś całkiem przeciwnego niż konflikt:
Aszaw ma pracować przy obrabianiu kamieni, ale też ociosać swój charakter,
żeby ostatecznie pozbyć się jarzma swej zazdrości, a nie wywyższenia brata
i zaakceptować porządek, w którym mogą razem żyć w zgodzie obok siebie;
co zapowiada znacznie lepsze zakończenie tej sprawy…
Chwała Bogu!