Ustanowienia Boga w Parszy Ki Tisze
Komentarz do parszy „Ki Tisze” (części „Gdy Policzysz”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 30,11-34,35; 1Krl 18,1-39; 1Kor 8,1-13.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy Ki Tisze.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Spis Ludu Boga – cel i sposób, obowiązkowy dar;
– Szabat – Znak Przymierza z Iszraelem i przyłączonymi;
– złoty cielec – złe pragnienia, przeciwdziałanie i ukaranie winnych;
– obecność Boga za pośrednictwem posłanego anioła;
– drugie tablice kamienne i odnowienie Przymierza;
– świadomość własnych błędów i potrzeby poprawy;
– treść Przymierza na Kamiennych Tablicach;
– błąd kierowania się swoimi założeniami.
– właściwa relacja społeczności i przełożonych.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Zaliczeni do Przymierza
– Przekonanie o (Nie)Doskonałości
– Złoty Bożek dla Boga?
– Przygotowanie Społeczności.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy Ki Tisze
Tradycja judaizmu wywodzi z parszy Ki Tisze od 7 do 9 Przykazań
(niektóre są podane w Torze kilkakrotnie i wybierane z różnych miejsc,
więc nie wynikają z tego pominięcia ani niezgodności treści pełnej listy,
np. zakaz gotowania koźlęcia w mleku matki był w parszy Miszpatim);
w rzeczywistości jednak w tekście Tory ustanowień jest więcej
i niektóre różnią się od przypisywanej im w tradycji wykładni,
np. trudno jest rozumieć zakazy używania do innych celów
bez podania najpierw właściwego zastosowania oleju i kadzidła.
2.1 (195) Podatek Spisowy (Tarjag 106)
Gdy policzysz te głowy synów Iszraela aby_spisać_ich,
niech_złożą mąż_[każdy] okup duszy_swej dla_יהוה [Boga] przy_spisie ich
aby_nie było pośród_nich klęski przy_spisie ich.
To da każdy ten_spisywany: na tych_spisywanych pół tego_szekla
według_szekla tego_świętego – dwadzieścia ger tego_szekla,
pół tego_szekla darem dla_יהוה [Boga].
Każdy ten_spisywany na tych_spisywanych
od_syna dwudzietu lat i_wyżej da dar יהוה [Bogu]
ten_bogaty nie powiększy, a_ten_biedny nie pomniejszy z_pół tego_szekla
aby_dać ten dar יהוה [Bogu] na_przebłaganie za dusze_wasze.”
Według Tory jest to wykup jednorazowy podczas przeprowadzania spisu,
bo z rozliczeń wynika, że na Przybytek wykorzystano dokładnie taką ilość srebra
i nie ma słowa o przekazaniu ani użyciu go do czegokolwiek innego.
W tradycji judaizmu wywodzi się z tego jednak ogólniejszy podatek od spisanych,
który miałby być przez nich wpłacany co rok, choć nie ma to podstaw w Piśmie,
gdzie ta opłata jest należna tylko w razie przeprowadzania takiego spisu,
który ma na celu np. określenie liczebności mężczyzn zdolnych do walki,
a zatem jest elementem przygotowywania narodu do wojny
i właśnie z tego powodu wymaga przebłagania
oraz uzyskania błogosławieństwa w walce.
W Przybytku wykorzystano więcej srebra niż złota i miedzi razem wziętych,
więc gdyby należało dodawać podobne ilości srebra co rok z 40 lat wędrówki,
to Przybytek stał by się o około 120 ton cięższy i niemożliwy do noszenia;
a do pozyskiwania po około 100 kikarów rocznie nie było źródła na pustyni,
więc wykładnia tradycyjna nie znajduje potwierdzenia w historii.
Opłatę pół szekla powinien składać wezwany do wojska i wtedy policzony,
kiedy miał stawić się do udziału w obronie granic lub wyprawie wojennej,
żeby jak w biblijnych historiach został też policzony jako wracający żywy,
żeby Bóg zapewnił mu bezpieczeństwo i dał zwycięstwo.
2.2 (196) Wykorzystanie Srebra ze Spisu na Przybytek
i_dasz je na służbę Namiotu Wyznaczonych_Czasów
i_będzie dla_synów Iszrela na_pamiątkę przed_obliczem יהוה [Boga]
na_przebłąganie za dusze_wasze.”
2.3 (197) Wykonanie Kadzi do Obmyć
Zrobisz kadź miedzianą i_podnóże_jej miedziane do_obmyć
i_umieścisz ją między Namiotem Wyznaczonych_Czasów i_między ołtarzem
i_nalejesz tam wody…”
2.4 (198) Obmycia Kohenów Przed Służbą (Tarjag 107)
te ręce_swoje i_te nogi_swoje.
W_przyjście do Namiotu Wyznaczonych_Czasów obmyją_(się) wodą aby_nie umarli
albo w_przystąpienie do tego_ołtarza aby_łużyć, aby_spalać ogniowe dla_יהוה [Boga]
i_obmyją ręce_woje i_nogi_swoje aby_nie umarli
i_będzie dla_nich Ustawa_Wieczności
dla_niego i_dla_potomków_jego na_pokolenia_ich.”
2.5 (199) Wykonanie Oleju do Namaszczeń (Tarjag 108)
A_ty weź dla_siebie wonności najprzedniejsze:
maru płynnego pięć setek
i_cynamonu wonnego połowę_tego: pięćdziesiąt i_dwieście
i_trzciny wonnej pięćdziesiąt i_dwieście
i_kasji pięć setek według_szekla tego_świętego
i_oliwy (z)_oliwek hin.
i_zrobisz z_tego olej (do)_namaszczania świętego,
maść_wonną zmieszaną, wyrób mieszających,
olej (do)_namaszczania świętego będzie_(to).
(…)
A_do synów Iszraela przemówisz mówiąc:
olejem (do)_namaszczenia świętego będzie to dla_Mnie
na_pokolenia_wasze.”
2.6 (200) Namaszczenie Sprzętów Przybytku i Kohenów
ten Namiot Wyznaczonych_Czasów i_tę Skrzynię tego_Świadectwa
i_oto ten_Stół i_te wszystkie naczynia_jego
i_oto ten_Świecznik i_te naczynia_jego
i_ten Ołtarz tego_Kadzenia
i_ten Ołtarz tych_Wstępujących_[oddań] i_te wszystkie naczynia_jego
i_oto tę_kadź i_tę podstawę_jej
i_poświęcisz je i_będą świętością świętości,
cokolwiek dotknie ich święte_(będzie).
I_tego Aharona i_tych synów_jego namaścisz
i_poświęcisz ich na_kohenów dla_Mnie”
2.7 (201) Zakaz Namaszczenia Tym Olejem Nieuprawnionych (Tarjag 109)
2.8 (202) Zakaz Sporządzania Takiego Samego Oleju do Innych Celów (Tarjag 110)
świętym on i_świętym_[oddzielonym] będzie dla_was.
Mąż, który zmiesza podobny_jemu i_który namaści z_niego na inne
i_wycięty_(będzie) z_ludu_jego.”
2.9 (203) Nakaz Sporządzenia Kadzidła do Świątyni
weź dla_siebie wonności:
żywicę i_pachnidło i_balsam wonny i_kadzidło czyste
część w_część_[równe] będzie
i_zrobisz z_tego kadzidło zmieszane jak_wyrób mieszających,
posolone, czyste, święte. I_zetrzesz z_tego proszek…„
2.10 (204) Nakaz Składania Kadzidła Przed Skrzynią Świadectwa
w_Namiocie Wyznaczonych_Czasów, gdzie objawię_(się) dla_ciebie,
tam święte świętych będzie dla_was.”
2.11 (205) Zakaz Sporządzania Takiego Kadzidła do Innych Celów (Tarjag 111)
święte będzie dla_ciebie, dla יהוה [Boga].
Mąż, który zrobi podobne aby_wąchać w_nie
i_wycięty_(będzie) z_ludu_jego.”
2.11 (206) Nakaz Ukarania Śmiercią za Złamanie Szabatu
znieważający_go śmiercią zabity_(zostanie),
bo każdego tego_wykonującego w_nim pracę
i_wycięta_[będzie] ta_dusza oto spośród ludu_jego.
Sześć dni wykonywać_(się_będzie) pracę,
a_w_dniu tym_siódmym Szabat odpoczynku
poświęcony dla_יהוה [Boga].
każdy ten_wykonujący pracę w_dniu Szabatu
śmiercią zabity_(zostanie).”
2.12 (207) Nakaz Ukarania Śmiercią Bałwochwalstwa
’nałóżcie mąż_[każdy] miecz_swój na biodra_swoje
przechodźcie i_wracajcie od_bramy do_bramy w_obozie
i_zabijajcie męża_[każdego]: [nawet] tego brata_swego
i_męża_[każdego]: [nawet] tego przyjaciela_swego
i_męza_[każdego]: [nawet] tego krewnego_swego.’
I_uczynili synowie Lewiego według_słowa Moszego
i_padło z tego_ludu w_dniu tamtym jak_trzy tysiące mężów.”
Historia ta w sposób oczywisty świadczy,
że Lewici nie zabijali wszystkich ani przypadkowych osób,
ale wyszukiwali i wykonywali sprawiedliwe egzekucje
osób winnych nakłaniania do tamtego bałwochwalstwa,
nawet gdyby byli to ich bliscy krewni lub przyjaciele.
Gdyby każdy Lewita zabił po jednej osobie,
to liczba zabitych byłaby znacznie większa;
zatem wielu nie znalazło odpowiednich osób.
2.13 (208) Miłosierdzie i Sprawiedliwość Boga
יהוה [Bóg], יהוה [Bóg], Bóg miłosierny i_litościwy, daleki (od)_gniewu
i_wielki (w)_miłości i_prawdzie, zachowujący młość dla_tysięcy,
przebaczający winę, i_występek i_grzech,
ale_(nie)_pozostawiając_bez_kary nie pozostawia_bez_kary,
nawiedzający winę ojców na synach i_na synach synów
do trzeciego i_do czwartego [pokolenia].”
2.14 (209) Zakaz Spożywania z Bałwochwalczych Ofiar (Tarjag 112)
i_nierząd_[będą_uprawiali] za bożkami_swoimi i_ofiarują dla_bożków_swoich
i_zawoła do_ciebie i_zjadłbyś z_ofiar_jego.”
W tekście Tory zjedzenie potrawy na uczcie bałwochwalczej
jest wymienione jako jeden z przykładów sprzymierzania się z bałwochwalcami,
z czego wywodzony jest zakaz uczestnictwa też w tej szczególnej praktyce.
2.15 (210) Nakaz Odpoczynku Szabatowego Nawet w Okresach Orki i Żniw (Tarjag 113)
w_orkę i_w_żniwo [też]_odpoczywaj_[w_Szabat].”
Nakaz odpoczywania w Szabat był podany już wcześniej.
Sednem tego Przykazania jest zakaz ustanawiania sobie wyjątków
z powodu potrzeby wykonania większej ilości prac sezonowych
lub wzorem tego gdy pojawia się okazja, żeby więcej zarobić.
Wykonywanie każdej pracy ma mieć swój zrównoważony rozkład,
według którego czyni się to w okresach 6 dni bez naruszania Szabatów.
2.16 (211) Zapisanie Słów Przymierza
Napisz dla_siebie oto te_Słowa, te_oto,
bo na ogłoszeniu tych_Słów, tych_oto
zwarłem z_tobą Przymierze i_z Iszraelem.
I_był tam z יהוה [Bogiem] czterdzieści dni i_czterdzieści nocy nocy
chleba nie jadł i_wody nie pił i_napisał na tych_tablicach
te Słowa tego_Przymierza – Aszeret HaDebarim.”
Nazwa „Aszeret HaDebarim” („BOGACTWO Tych_Słów”, a NIE „Dziesięć Słów”,
bo np. w Szemot/2Moj/Exodos/Wj 30,15 „העשׁיר” („ha_aszir”) to „ten_bogaty”)
jest w tym miejscu zapisana w Torze po raz pierwszy i jeden z zaledwie trzech,
co pewnie wskazuje, że nie określa tylko treści, którą sam Bóg ogłosił z Góry Synaj,
ale też Przykazania, które tutaj ją poprzedzają i są treścią drugich, takich samych tablic,
na których w związku z tym musiały być też zapisane inne podane już wcześniej, np.:
– zakaz przymierzy z bałwochwalcami z Kanaanu;
– przychodzenie do Świątyni na 3 Święta Pielgrzymie;
– wykup pierworodnych;
– zakaz oddawania Pesach z chamecem;
– zakaz pozostawiania oddania Pesach na następny dzień;
– oddawanie pierwocin;
– zakaz gotowania koźlęcia w mleku jego matki;
zatem nie można wybierać sobie tylko niektórych Przykazań,
które źle traktowałoby się jako szczególnie ważne i wystarczające,
a pomijać przy tym reszty treści tego samego Przymierza z Bogiem,
które w rzeczywistości zawiera znacznie więcej…
Zgodnie z tym, co w tym miejscu podaje ta parsza(h),
Mosze(h) (Mojżesz) miał napisać na tablicach kamiennych
(między innymi) wszystkie Przykazania z podanej tu listy!
Chwała Bogu!
Ostatnia modyfikacja: 2024-03-09.