Biblia i Doświadczenie
Komentarz do parszy „WaJekehel” (części „I_Zgromadził”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 35,1-38,20; 1Krl 7,13-26.40-50; 2Kor 9,6-15.
oraz do parszy „Pekudei” (części „Wyliczenia”):
Szemot/2Moj/Exodos/Wj 38,21-40,38; 1Krl 7,51-8,21; 2Kor 3,7-18.
Biblia i doświadczenie – łączenie czytania z potrzebną wiedzą.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– przygotowany ogień podczas Szabatu,
– rozliczenie wartości darów na Przybytek,
– powołanie i natchnienie do wykonania służby,
– rodzaje i działanie darów Ducha Świętego,
– wykonanie i uznanie Świątyni przez Boga;
– łączenie parsz i kolejność sprzętów Przybytku;
– organizacja i nadzorowanie wykonania owocnej pracy;
– wielkości elementów i wznoszenie Przybytku,
– warunki i przewidywanie miesiąca Abib;
– uczenie się, rozumienie i stosowanie wiedzy.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Właściwe Wykorzystanie Darów;
– Kolejności Mają Znaczenie;
– Szczodrość i Rozwaga;
– Wyliczenia Miesiąca Abib;
– Działanie Ku Pożytkowi.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Biblia i Doświadczenie
We wcześniejszym komentarzu do parsz na ten tydzień i kończący go Szabat
„Wyliczenia Miesiąca Abib” zostało między innymi pokazane i wyjaśnione,
że prace przy budowie Przybytku podzielono na społeczne i indywidualne,
a choć rozmiary i ciężary niektórych elementów były bardzo duże, ogromne,
zdecydowanie przekraczające możliwość udźwignięcia przez 1 człowieka,
to mając odpowiednią wiedzę i zrozumienie działania świata – fizyki
nabytą wcześniej w doświadczeniach lub objawioną do tego zadania
można było łatwo i sprawnie nimi poruszać i precyzyjnie je ustawiać;
czego jednak nie wyjaśniono dokładnie w tekście Pisma Świętego
i czego szczegóły słusznie nadal pozostają dla ludzi tajemnicą,
żeby nikt niepowołany, komu tego dokładnie nie objawiono,
nie mógł budować kolejnego Przybytku, jaki miał być tylko jeden.
Nie wątpiąc w to, że Biblia opisuje to, co wiedzieć powinni wszyscy,
trzeba zrozumieć i uznać, że nie objawia ona tego, czego nie potrzeba wszystkim
i nie należy uważać, że na podstawie jednej księgi pojmuje się wszystko doskonale.
Pismo Święte jest najważniejszym źródłem w sprawach wiary i relacji z Bogiem,
więc właściwa pobożność musi się na nim opierać i być z nim w pełni zgodna,
a religijne tradycje i zwyczaje trzeba sprawdzać i osądzać Prawami Tory;
jednak już sama Tora(h) tym wzorem pokazuje, że trzeba też poznawać więcej,
trzeba obserwować i doświadczać dzieła Boga dokonanego we wszechświecie,
żeby móc z niego dobrze korzystać i skutecznie wykonywać swą służbę.
Mosze(h) (Mojżesz) w młodości był kształcony w mądrości Micraim (Egiptów) – Dz 7,22,
gdzie powstawały jedne z największych budowli starożytności podziwiane współcześnie,
więc niewątpliwie mógł on nauczyć się tam wiele o metodach i pracach inżynieryjnych
i nie odrzucił ani nie zapomniał tej wiedzy, ale wykorzystał ją w dobrym celu;
będąc krytycznym do zastosowania jej do budowy np. piramid i grobowców
uznał za słuszne, żeby służyła do prac ku czci Boga i ogólnie użytecznych.
Wśród radykalnych i fanatycznych zwolenników błędnej zasady „tylko Pismo”
można spotkać się z poglądem, że czytając Biblię należy odrzucić swoją wiedzę
i czytać tak, jakby nie wiedząc nic chcieć dopiero dowiedzieć się wszystkiego;
co jest jednak w totalnej sprzeczności ze wzorami, jakie samo Pismo podaje,
bo bohaterowie biblijnych historii nie mając Biblii dochodzą do poznania Boga
i dopiero w następstwie tego ich doświadczenia stają się treścią Pisma Świętego,
biblijne objawienia i ustanowienia opierają się i odwołują do ówczesnych zwyczajów,
nawet sam język Biblii jest takim, którego czytelnicy nauczyli się wcześniej od ludzi,
a po tysiącach lat i żyjąc w zupełnie innych kulturach niż autorzy i pierwotni odbiorcy
nie można domniemywać, że współczesny przekład rozumie się w oryginalny sposób
bez rzetelnej wiedzy i nastawienia się na to, żeby czytać lub słuchać jak na początku…
Każdy powinien zawsze być krytyczny wobec swoich przekonań,
gotowy do ich sprawdzania i poprawy w świetle kolejnych poznawanych faktów,
dlatego czytając Biblię można i należy poprawiać swoje wierzenia i zrozumienie;
lecz nie w sposób zapominania dotychczasowej wiedzy i budowania zawsze od zera,
bo w ten sposób burzy i odbudowuje się ciągle to samo, kręci w kółko bez postępów
np. popełniając ciągle ten sam błąd interpretacji jakiegoś małego fragmentu Biblii;
ale właściwie należy mieć świadomość swoich porażek i sukcesów, błędów i racji,
bo rozumiejąc pomyłki i poprawę nabywa się umiejętności unikania zła
oraz rozwija i umacnia w praktykowaniu tego, co słuszne i dobre.
W tym samym poprzednim komentarzu rozważony jest też problem kalendarza,
który według Biblii powinien opierać się na obserwacjach i być zgodny z naturą,
co też potwierdza potrzebę posiadania wiedzy przyrodniczej w praktyce pobożności;
ale i tu wiele zależy od tego czy podchodzi się do tego pochopnie czy rozumnie…
Chcąc opierać się tylko na bezpośredniej obserwacji dojrzałości kłosów i nowiów
często nie dałoby się zdecydować o miesiącu Abib przed jego początkiem,
bo kilka tygodni przed Przaśnikami jęczmień może być daleko od dojrzałości,
a gdyby dojrzał tuż po początku miesiąca, to do połowy kolejnego by opadł;
więc choć celem faktycznie jest stwierdzenie, że będzie dojrzały do dnia kołysania,
to właściwie trzeba umieć rozpoznać jego stan na tyle przed tą dojrzałością,
żeby w drugiej połowie miesiąca Adar stwierdzić czy następny będzie Abib.
Upierając się przy błędzie bezpośredniej obserwacji pełnej dojrzałości jęczmienia
wielu brnie dalej w problem uważając nawet, że tak dojrzałe muszą całe pola
i że żniwa można zacząć i przeprowadzać przed złożeniem oddania kołysania;
co jest wyraźnie sprzeczne z Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 16,9-10,
gdzie jednoznacznie początek żniw przypada 7 tygodni przed Świętem Tygodni
(dokładnie tego jednego szczególnego dnia, bo ten czas ma być odliczany co do dnia
tak samo jak innymi słowami ustanawia to Wajikra/3Moj/Leutikon/Kpł 23,14-16)
i co skutkowałoby też tym, że żniwa musiałyby być przerwane na Święto Przaśników,
na które np. pielgrzymi z odległych okolic miasta Dan na północnym końcu Iszraela
potrzebowaliby ze swoimi rodzinami iść ponad 200 km – około tydzień w 1 stronę,
więc spełnienie Prawa Pesach pozbawiłoby ich jeszcze kolejnych 2-3 tygodni żniw.
Żeby móc stwierdzić i ogłosić, że następny miesiąc będzie Abib,
potrzeba by przed Sanhedrynem zaświadczono i wydano wyrok,
że w zasięgu 1 nocy drogi od Świątyni będzie dość zboża na kołysanie
(żeby dało się je ściąć, przynieść i złożyć w ciągu jednej biblijnej doby);
więc w miesiącu Adar nie trzeba znaleźć ani dużo ani całkiem dojrzałego,
ale tylko mieć pewność, że wystarczająca ilość zdąży dojrzeć na czas
na podstawie obserwacji, że osiągnęło właściwy wcześniejszy stan.
W Górach Jahuda(ha) (Judzkich) wegetacja zaczyna się względnie późno,
więc początki dojrzałości tam są w czasie gdy np. w Galil jest już większa;
ale w taki sposób żniwa zaczynają się dopiero po Święcie Przaśników
wyznaczonego według oceny wcześniejszego stanu dojrzałości zboża,
więc pielgrzymka do Świątyni ich nie przerywa, ale poprzedza
i obrzędy Tory można spełnić bez problemów i straty jęczmienia;
ale zaczynając od oddania chwały Bogu za dobry przebieg żniw.
Biblia daje powody pozwalające zrozumieć właściwe praktyki
i pewnie rozstrzygnąć jakie przekonania i zwyczaje są z nią zgodne;
ale nie wyjaśnia ich szczegółów, bo jej adresatom tego nie potrzeba,
bo mają też swoje doświadczenia, które pozwalają rozumieć dobrze
przy pomocy praktycznych czynników, z którymi się mocno wiążą;
a przynajmniej było tak w czasach objawiania tych słów…
Chwała Bogu!