Ustanowienia Boga w Parszy WaJiszlach
Komentarz do parszy „Wajiszlach” (części „I_wysłał”):
Bereszit/1Moj/Genesis/Rdz 32,3/4-36,43;
Oz 11,7-12,11/12; Ab 1,1-21; Mt 26,36-46.
Ustanowienia (Przykazania) jakie Bóg dał w parszy WaJiszlach.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– Posłannictwo jako sposób objawień Boga w sługach;
– Właściwe rozmowy i szacunek dla wysłanników, w tym Mesjasza;
– Zmaganie z aniołem Boga – pouczenie, ćwiczenie i przygotowanie;
– Podejście do obrzezania ciała i innych wymagań Boga;
– Właściwe relacje wśród wierzących i ze światem;
– Dobry wzór i miłosierdzie w celu przemiany grzesznika;
– Większe wymagania wobec wybranych przez Boga;
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Prawdziwa Miłość i Jej Owoce;
– Obrzezanie Narodów;
– Posłanie ku Wywyższeniu;
– Darowanie Zachętą do Poprawy;
– Postępowanie ku Pokojowi;
– Wybrani do Skarcenia.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Ustanowienia Boga w Parszy WaJiszlach
Tradycja judaizmu wywodzi z tej parszy 1 z 613 Przykazań (Tarjagu),
jednak ta sprawa zostanie omówiona dopiero w dalszej części tekstu,
ponieważ w rzeczywistości nie wynika to z samej wypowiedzi Boga
ani nie zostało przez Boga potwierdzone po wypowiedzi człowieka;
dlatego w pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę na Słowa Boga:
2.1 (22) Nazwanie Iszraelem
bo jeśli Iszrael, bo zmagałeś_(się) z Bogiem i_z ludźmi i_zwyciężyłeś.'”
i_błogosławił_go i_powiedział dla_niego Bóg:
’Imię_twoje Jakub, nie_(będzie) nazywane imię_twoje nadal Jakub,
bo jeśli Iszrael będzie imię_twoje.’
I_nazwał to imię_jego Iszrael i_powiedział mu Bóg:
’Ja_(jestem) Bóg Wszechmocny!
Bądź płodny i_rozmnażaj_(się)!
Naród i_zgromadzenie narodów będzie z_ciebie
i_królowie z_lędźwi_twoich wyjdą,
i_tę ziemię, którą dałem dla_Abrahama i_dla_Icchaka
dla_ciebie dam i_dla_potomstwa_twego po_tobie dam tę_ziemię.'”
Zmiana imienia z Jakub na Iszrael po zmaganiu z aniołem
podobnie jak wcześniej w przypadku Abrama stającego się Abrahamem
jest doniosłym stwierdzeniem Boga o uznaniu nowej jakości życia w człowieku
i ogłoszeniem tego jakim ma być po dokonaniu tej przemiany.
Etymologia i znaczenie imienia „Iszrael” nie są całkiem jasne ani pewne
i można wywodzić je z różnych faktów w tej historii i hebrajskich słów, np.:
– „לשרות–אל” („liszrot-El”) – „zmagać_(się)-(z)_Bogiem”, „zmagający_(się)-(z)_Bogiem”;
– „איש-ראה-אל” („eisz-rea(h)-El”) – „mąż-patrzący_(na)-Boga”, „mąż-naprzeciw-Boga”;
– „שרה-אל” („szara(h)-El”) – „panuje-Bóg” lub „książę-(od)_Boga”.
Niezależnie od tego, które z tych wariantów są właściwe
(bo ta niepewność i wieloznaczność mogą być w tym celowe),
imię nadane Jakubowi wskazuje, że będzie żył w relacji z Bogiem:
patrzył na Boga, był doświadczany władzą Boga, podejmował trud,
ale w związku z tym stanie się też wzorem i przywódcą dla innych,
o czym Bóg mówi wprost w dalszej części objawienia o tym.
Imię to na pewno nie oznacza „przeciwnika Boga” ani „walczącego przeciwko Bogu”,
a takie nierzadko powtarzane błędne interpretacje wynikają jedynie z podobieństwa
do znaczeń mających wskazywać wypróbowanie, wytrwałość i wyćwiczenie,
które mają na celu ukształtowanie wiernego i owocnego sługi Boga,
który będzie umiał pokonywać swe złe skłonności i podstępować dobrze,
do czego trzeba, z pomocą Boga, stoczyć w sobie wiele ciężkich walk,
w których Bóg nie jest wrogiem, ale prowadzącym do doskonałości.
2.2 (23) Godne Oddawanie Czci Bogu
’Wstań, wstąp_(do) Beit El [Domu Boga] i_zamieszkaj tam
i_uczyń tam ołtarz dla_Boga, tego_ukazującego_(się) tobie
w_uciekaniu_twoim od_oblicza Aszawa, brata_twego.’
I_powiedział Jakub do domu_swojego i_do wszystkich, którzy z_nim:
’Porzućcie te bożki tego_obcego, który pośród was
i_oczyście_(się) i_zmieńcie ubrania_wasze
i_wstaniemy i_wstąpimy_(do) Beit El [Domu Boga]
i_uczynię tam ołtarz dla_Boga, który odpowiedział mi
w_dniu niedoli_mej i_był ze_mną w_drodze, którą szedłem.'”
Jak zostało to już wyjaśnione we wcześniejszym komentarzu
Jakub nie nazwał Beit El, czyli Domem Boga, miejscowości Luz,
ale kamień, na którym miał proroczy sen o drabinie i aniołach.
Kamień ten początkowo był przez niego pozostawiony w Luz,
dlatego to miejsce było przez pewien czas lokalizacją Świątyni,
jednak ten znak mógł być przeniesiony i Świątynia zmieniała miejsce
podobnie jak później wraz przenoszeniem Skrzyni Przymierza
aż sam Bóg wybrał jej ostateczną lokalizację w Jeruszalaim.
Żaden z tych elementów nie jest obrazem Boga ani przedmiotem czci,
a jedynie uznanym znakiem obecności Niewidzialnego Boga;
dlatego nie można tych faktów nadużywać ani wypaczać.
Bóg wezwał Jakuba do dotrzymania złożonej przysięgi,
dlatego posłał go do miejsca, gdzie ona została złożona,
żeby mógł tam zacząć spełniać to, do czego się zobowiązał;
jednak choć w zapisie w Torze wypowiedź Boga na tym się kończy,
to Jakub wyjaśniając swej rodzinie i sługom mówi nieco więcej
wymagając też usunięcia bożków – wizerunków fałszywego „boga”
oraz oczyszczenia się zanim będą mogli spełnić nakaz od Boga,
co świadczy, że albo mimo braku zapisu otrzymał też takie polecenie,
którego świadectwo zostało zawarte tylko raz w przekazaniu dalej,
albo już wcześniej wiedział, że właśnie tak należy postępować
kiedy zamierza się przystąpić do składania oddań (ofiar) Bogu
i trzeba odpowiednio, godnie przystąpić do ołtarza…
3. Inne Zwyczaje Poświadczone w Parszy
Oprócz Ustanowień wyrażonych w wypowiedziach samego Boga,
które bezpośrednio coś objwiają lub potwierdzają zobowiązania ludzi;
w parszy są też świadectwa znajomości i spełniania innych spraw z Tory:
3.1 Niejedzenie Ścięgna Biodrowego (Tarjag 3)
które_(jest) w stawie tego_biodra aż_(do) tego_dnia oto,
bo uderzył w_staw biodrowy Jakuba, w_uderzone to_ścięgno.”
Po zmaganiu Jakuba z aniołem Boga podany jest zwyczaj Narodu Iszraela:
powstrzymywanie się od jedzenia mięsa z części zwierzęcia przy stawie biodrowym
(różne warianty mówią o ścięgnie, nerwie kulszowym czy nawet żyle,
jednak tak czy inaczej chodzi o pewne otoczenie tego miejsca).
Nie ma wątpliwości, że jest to zwyczaj Ludu Boga, o którym mówi Tora(h),
więc na pewno nie ma nic złego w tym, żeby postępować w taki sposób,
szczególnie gdy jest się wśród ludzi, dla których jest to ważna sprawa;
jednak jednocześnie trzeba uczciwie zauważyć i stwierdzić w tej sprawie,
że nie ma świadectwa, że zostało to nadane jako Przykazanie Boga,
a Biblia informuje jedynie, że ludzie ustanowili sobie taki zwyczaj
wywodząc go z wydarzenia, które jest opisane w tej historii;
a które nie jest donioślejsze od kilku podobnych wcześniej i później,
z których żadne Przykazania w tradycji judaizmu wywodzone nie są,
choć np. przysięga Jakuba na którą Bóg odpowiedział i ją uznał
bez wątpienia powinna znaczyć o wiele więcej niż jego zranienie,
jakich jak każdy prawdopodobnie w życiu doświadczył znacznie więcej,
a jednak nie wywodzą się z tego zakazy spożywania wielu części ciała.
Choć ta szczególna część mięsa nie jest nieczysta ani zakazana
jak krew, tłuszcz czy mięso np. świń, zajęcy lub ryb bez łusek;
to Dz 10,14; 11,8 świadczą, że apostoł Kefa (Piotr) spełniał tradycję
(słowo tłumaczone jako „pospolite” odróżnia od „uświęconego”
i określa wszystko, co mimo braku zakazu nie jest jedzone),
więc Mesjasz Jeszua (Jezus) tej tradycji też się nie sprzeciwiał,
dlatego jego uczniowie nadal postępowali zgodnie z nią.
Życie na podstawie Biblii i zgodne z Biblią
to przede wszystkim posłuszeństwo Bogu i spełnianie Jego Ustanowień,
jednak poza tym można i należy czynić dobrze na wiele sposobów
i faktycznie istnieją też różne, nierzadko bardzo dobre i cenne tradycje,
które pomagają wspominać i praktycznie pouczają o duchowych treściach;
które też dobrze znać i spełniać podchodząc do nich w odpowiedni sposób
i traktując je na odpowiednim poziomie – nie na równi z Prawem Boga,
żeby nigdy nie mieć wątpliwości co jest ważniejsze, a co mniej ważne,
gdyby w trudnej sytuacji trzeba było wybierać ze sprzecznych ograniczeń
i wtedy z pewnością wybrać wierność Ustanowieniu Boga.
Bóg zapowiedział, że od Iszraela będzie pochodziło zgromadzenie narodów,
ale jego cieleśni potomkowie stanowią i mają być plemionami jednego narodu,
co może wskazywać, że przyłączający się do nich będą z nimi zrównani
i wszyscy będą traktowani jak synowie Iszraela i postępujący tak samo,
zatem każdy wierny Bogu powinien uznawać stwierdzenia o synach Iszraela
jako odnoszące się do siebie samego jako skarcenia, wzory i zachęty…
3.2 Zwyczaje Powtarzane w Innych Miejscach
W parszy na ten tydzień i kończący go Szabat pojawiają się też:
– obowiązek ubiegania się o małżeństwo w razie wcześniejszego współżycia;
– możliwość oceny i odrzucenia nieodpowiedniego kandydata na męża
nawet w sytuacji, gdy już doszło do nieprawego współżycia;
– wymaganie wejścia w Przymierze przed zawarciem małżeństwa;
– pochówek zmarłych wraz z zabezpieczeniem grobu.
Chwała Bogu!