Cel Zgromadzania Ludu Boga
Komentarz do parszy „WaJelekh” (części „I_Poszedł„):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,1-31,30; Iz 55,6-56,8; Jl 2,15-27; Rz 7,7-13.
Cel zgromadzania – wspólnota we właściwym rozumieniu i postępowaniu.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– nakaz czytania całej Tory podczas Chag Sukot, Święta Szałasów;
– powołanie Jahuszui (Jozuego) na następcę Moszego;
– centralne miejsce Narodu Iszraela w planie zbawienia;
– słowa Tory jako nakazy lub błogosławieństwa;
– następcy Moszego wzorami pobożności.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Wszyscy Stoją Przed Bogiem;
– Dwa Sposoby Rozumienia Tory;
– Nasz Wzór Odwagi i Mocy.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Szabat czy Święto – Które Czytanie?
W tradycyjnym porządku judaizmu rabinicznego w ten Szabat jest Rosz HaSzana(h),
dlatego zamiast parszy czytane są fragmenty Tory i Tanakhu dotyczące święta;
jednak zgodnie z historyczną tradycją judaizmu obowiązującą w I wieku n.e.,
którą poświadczają np. zapisy sporów w Talmudzie i współczesne przekłady Biblii,
początek miesiąca należy ogłosić gdy będzie widoczne nowe światło Księżyca
(o czym była już wcześniej mowa w komentarzu „Wyróżnienie do Świętości„),
a taka obserwacja nie była możliwa w wieczór kończący piątek i zaczynający Szabat:
gdy Słońce zachodziło w Jeruszalaim o około 5 godzin zbyt mała był faza Księżyca,
który był we względnie dużej odległości od Ziemi po południowej stronie planety:
niska faza, duża odległość i mała wysokość nad horyzontem – brak widoczności.
W miniony wieczór nie było szans na zobaczenie Księżyca w Azji, Europie, Afryce,
Ameryce Północnej ani na ogromnej większości powierzchni Ameryki Południowej,
a tylko w idealnych warunkach może na krótkim odcinku wybrzeża Pacyfiku w Peru.
Z całą pewnością tamten wieczór nie miał cech biblijnego początku miesiąca,
a po tym Szabacie możliwa będzie obserwacja zaczynająca 30 dni Etanim/Tiszri.
Ten sam problem będzie też dotyczył kolejnych świąt w tym miesiącu,
których terminy są wyznaczane przez źle lub dobrze ogłoszony nów…
Do właściwego świętowania Jom Terua(h) trzeba się odpowiednio przygotować
szczególnie w gdy tak jak tym razem przypadnie ono bezpośrednio po Szabacie,
więc już w piątek trzeba zorganizować wszystko na 2 dni bez zakupów i pracy;
dlatego termin święta, choć wyznaczany z obserwacji Księżyca i z nią zgodny,
nie może być określony dopiero na jego początku, a musi być znany wcześniej,
np. na podstawie obserwacji cech Księżyca podczas poprzedzającego nowiu
(co obszernie rozważono i wyjaśniono już w artykule „Początki Miesięcy„),
którego niska faza i duża odległość od Ziemi były typowe dla 30 dni miesiąca
i bez najmniejszych wątpliwości wskazywały właściwy termin święta w niedzielę.
Inna tradycja judaizmu rabinicznego zakazuje trąbienia w Szabat,
w związku z czym ich Jom Terua(h) odbywa się bez dźwięku szofarów,
a zatrąbią w nie dopiero w niedzielę – w terminie właściwym według obserwacji,
ale dla nich będzie to już 2. dzień miesiąca inaczej niż Tora(h) to ustanawia;
a choć tradycyjnie święta (oprócz Jom HaKipurim) zostały wydłużone do 2 dni
by niedokładny kalendarz nie pominął właściwego terminu (co jednak się zdarza),
to obecny ludzki zwyczaj nie pozwala wykonać głównego obrzędu w 1. dniu
i różni się od Prawa oraz od tradycji, która w I wieku stanowczo tego wymagała,
dlatego przewodniczący Sanhedrynu wymusił na innych trąbienie w Szabat
(o czym świadectwa i rozważania są już w artykule „Dzień Trąbienia„).
Choć właściwie rozumiana tradycja jest bardzo ważna i potrzebna,
bo np. wyjaśnia istniejące niejasności i określa sposoby wykonywania Przykazań;
tradycja to kontynuowanie spełniania tych samych zwyczajów co na początku,
przekazywanie kolejnym pokoleniom i wykonywanie dawnych wzorców;
a nie np. możliwość ich obalania, zmieniania czy ustanawiania im przeciwnych;
dlatego istotne jest by rozpoznawać i być wiernym historycznej praktyce,
a nie opowiadać się za alternatywami, które mogą umniejszać Przykazania…
Czy zatem w judaizmie rabini mają władzę zmieniania tradycji?
Jeśli tak, to mogą odrzucić obecną i zastąpić ją lepszą – pierwotną,
a jeśli nie, to mają obowiązek odtworzyć starszą – z przed zmian.
Tak czy inaczej obowiązujące i spełniane muszą być zwyczaje biblijne,
które były praktykowane przez proroków, Mesjasza i apostołów,
nie zaś alternatywy wprowadzone później przez kogokolwiek…
3. Cel Zgromadzania Lud Boga
i_przybysza_twego, który w_bramach_twoich
aby usłyszeli i_aby nauczyli_(się) i_bali_(się) tego יהוה, Boga_waszego
i_przestrzegali aby_czynić te wszystkie słowa tej_Tory oto.”
Parsza(h) na ten tydzień i kończący go Szabat zawiera Prawo,
które nakazuje zgromadzenie wszystkich aby nauczyli się i spełniali Torę.
Choć nakaz ten obowiązkowo należy spełniać co 7 lat i nie w tym roku,
to nie zmienia to faktu, że każdy powinien Przykazania znać i wykonywać,
w tym i cudzoziemcy przybywający, osiedlający się i przystępujący do Iszraela,
zaś stopniowe wdrażanie do tego może następować też w innych czasach,
np. podczas publicznego odczytywania fragmentów Tory w każdy Szabat
i poprzez samodzielne czytanie kopii, którą każdy ma dla siebie sporządzić
(można własnoręcznie przepisać cały zwój, ale to wymaga umiejętności,
a można też tekst nabyć od specjalisty i formalnie tylko go dokończyć,
zaś prawdziwie ważne jest, żeby mieć do dyspozycji treść, czytać ją
i stosować się do Pouczeń Boga, które są w Biblii zawarte).
Jak mówi Rz 2,13 sprawiedliwi dla Boga nie są tylko słuchający Prawa
i bez wątpienia to samo dotyczy tych, którzy tylko sami czytają Biblię;
zatem każdy sposób zapoznawania się z treścią objawień od Boga
ma wartość dopiero wtedy, czy stosujemy się do otrzymanych Pouczeń,
świadcząc tym, że przyjmujemy i uznajemy autorytet Boga, który je dał;
a dopiero to prawdziwie prowadzi do uświęcenia i życia wiecznego.
Nauczanie Tory podczas zgromadzeń ma na celu zapewnienie,
że wszyscy będą rozumieć i wykonywać Przykazania tak samo,
bo dla każdej wątpliwości będą udzielone potrzebne wyjaśnienia,
a każda różnica zdań będzie poddana próbom i rozstrzygnięta,
żeby w tym co słuszne mogła panować powszechna zgoda:
nie zgoda w byle czym, ale zgoda w prawdzie i słuszności.
Chwała Bogu!