Cel Zgromadzania Ludu Boga
Komentarz do parszy „WaJelekh” (części „I_Poszedł„):
Debarim/5Moj/Deuteronomion/Pwt 31,1-31,30; Iz 55,6-56,8; Jl 2,15-27; Rz 7,7-13.
Cel zgromadzania – wspólnota we właściwym rozumieniu i postępowaniu.
Rozważanie należy zacząć od samodzielnego
przeczytania lub wysłuchania fragmentów Biblii.
1. Wcześniej Omawiane Zagadnienia
Tematy tego czytania inne niż omówione w tym tekście,
były komentowane w poprzednich cyklach czytania Tory:
– nakaz czytania całej Tory podczas Chag Sukot, Święta Szałasów;
– powołanie Jahuszui (Jozuego) na następcę Moszego;
– centralne miejsce Narodu Iszraela w planie zbawienia;
– słowa Tory jako nakazy lub błogosławieństwa;
– następcy Moszego wzorami pobożności.
Są one rozważane we wcześniejszych artykułach:
– Wszyscy Stoją Przed Bogiem;
– Dwa Sposoby Rozumienia Tory;
– Nasz Wzór Odwagi i Mocy.
Poprzednie komentarze rozważają już praktyczne i duchowe treści parszy,
więc warto kliknąć i otworzyć artykuły wskazane w odnośnikach powyżej.
2. Szabat czy Święto – Które Czytanie?
W tradycyjnym porządku judaizmu rabinicznego w ten Szabat jest Rosz HaSzana(h),
dlatego zamiast parszy czytane są fragmenty Tory i Tanakhu dotyczące święta;
jednak zgodnie z historyczną tradycją judaizmu obowiązującą w I wieku n.e.,
którą poświadczają np. zapisy sporów w Talmudzie i współczesne przekłady Biblii,
początek miesiąca należy ogłosić gdy będzie widoczne nowe światło Księżyca
(o czym była już wcześniej mowa w komentarzu „Wyróżnienie do Świętości„),
a taka obserwacja nie była możliwa w wieczór kończący piątek i zaczynający Szabat:
gdy Słońce zachodziło w Jeruszalaim o około 5 godzin zbyt mała była faza Księżyca,
który był we względnie dużej odległości od Ziemi po południowej stronie planety:
niska faza, duża odległość i mała wysokość nad horyzontem – brak widoczności.
W miniony wieczór nie było szans na zobaczenie Księżyca w Azji, Europie, Afryce,
Ameryce Północnej ani na ogromnej większości powierzchni Ameryki Południowej,
a tylko w idealnych warunkach może na krótkim odcinku wybrzeża Pacyfiku w Peru.
Z całą pewnością tamten wieczór nie miał cech biblijnego początku miesiąca,
a po tym Szabacie możliwa będzie obserwacja zaczynająca 30 dni Etanim/Tiszri.
Ten sam problem będzie też dotyczył kolejnych świąt w tym miesiącu,
których terminy są wyznaczane przez źle lub dobrze ogłoszony nów…
Do właściwego świętowania Jom Terua(h) trzeba się odpowiednio przygotować
szczególnie gdy tak jak tym razem przypadnie ono bezpośrednio po Szabacie,
więc już w piątek trzeba zorganizować wszystko na 2 dni bez zakupów i pracy;
dlatego termin święta, choć wyznaczany z obserwacji Księżyca i z nią zgodny,
nie może być określony dopiero na jego początku, a musi być znany wcześniej,
np. na podstawie obserwacji cech Księżyca podczas poprzedzającego nowiu
(co obszernie rozważono i wyjaśniono już w artykule „Początki Miesięcy„),
którego niska faza i duża odległość od Ziemi były typowe dla 30 dni miesiąca
i bez najmniejszych wątpliwości wskazywały właściwy termin święta,
które w tym roku będzie przypadać w niedzielę.
Inna tradycja judaizmu rabinicznego zakazuje trąbienia w Szabat,
w związku z czym ich Jom Terua(h) odbywa się bez dźwięku szofarów,
a zatrąbią w nie dopiero w niedzielę – w terminie właściwym według obserwacji,
ale dla nich będzie to już 2. dzień miesiąca inaczej niż Tora(h) to ustanawia;
a choć tradycyjnie święta (oprócz Jom HaKipurim) zostały wydłużone do 2 dni
by niedokładny kalendarz nie pominął właściwego terminu (co jednak się zdarza),
to obecny ludzki zwyczaj nie pozwala wykonać głównego obrzędu w 1. dniu
i różni się od Prawa oraz od tradycji, która w I wieku stanowczo tego wymagała,
dlatego przewodniczący Sanhedrynu wymusił na innych trąbienie w Szabat
(o czym świadectwa i rozważania są już w artykule „Dzień Trąbienia„).
Choć właściwie rozumiana tradycja jest bardzo ważna i potrzebna,
bo np. wyjaśnia istniejące niejasności i określa sposoby wykonywania Przykazań;
tradycja to kontynuowanie spełniania tych samych zwyczajów co na początku,
przekazywanie kolejnym pokoleniom i wykonywanie dawnych wzorców;
a nie np. możliwość ich obalania, zmieniania czy ustanawiania im przeciwnych;
dlatego istotne jest by rozpoznawać i być wiernym historycznej praktyce,
a nie opowiadać się za alternatywami, które mogą umniejszać Przykazania…
Czy zatem w judaizmie rabini mają władzę zmieniania tradycji?
Jeśli tak, to mogą odrzucić obecną i zastąpić ją lepszą – pierwotną,
a jeśli nie, to mają obowiązek odtworzyć starszą – z przed zmian.
Tak czy inaczej obowiązujące i spełniane muszą być zwyczaje biblijne,
które były praktykowane przez proroków, Mesjasza i apostołów,
nie zaś alternatywy wprowadzone później przez kogokolwiek…
3. Cel Zgromadzania Lud Boga
i_przybysza_twego, który w_bramach_twoich
aby usłyszeli i_aby nauczyli_(się) i_bali_(się) tego יהוה, Boga_waszego
i_przestrzegali aby_czynić te wszystkie słowa tej_Tory oto.”
Parsza(h) na ten tydzień i kończący go Szabat zawiera Prawo,
które nakazuje zgromadzenie wszystkich aby nauczyli się i spełniali Torę.
Choć nakaz ten obowiązkowo należy spełniać co 7 lat i nie w tym roku,
to nie zmienia to faktu, że każdy powinien Przykazania znać i wykonywać,
w tym i cudzoziemcy przybywający, osiedlający się i przystępujący do Iszraela,
zaś stopniowe wdrażanie do tego może następować też w innych czasach,
np. podczas publicznego odczytywania fragmentów Tory w każdy Szabat
i poprzez samodzielne czytanie kopii, którą każdy ma dla siebie sporządzić
(można własnoręcznie przepisać cały zwój, ale to wymaga umiejętności,
a można też tekst nabyć od specjalisty i formalnie tylko go dokończyć,
zaś prawdziwie ważne jest, żeby mieć do dyspozycji treść, czytać ją
i stosować się do Pouczeń Boga, które są w Biblii zawarte).
Jak mówi Rz 2,13 sprawiedliwi dla Boga nie są tylko słuchający Prawa
i bez wątpienia to samo dotyczy tych, którzy tylko sami czytają Biblię;
zatem każdy sposób zapoznawania się z treścią objawień od Boga
ma wartość dopiero wtedy, gdy stosujemy się do otrzymanych Pouczeń,
świadcząc tym, że przyjmujemy i uznajemy autorytet Boga, który je dał;
a dopiero to prawdziwie prowadzi do uświęcenia i życia wiecznego.
Nauczanie Tory podczas zgromadzeń ma na celu zapewnienie,
że wszyscy będą rozumieć i wykonywać Przykazania tak samo,
bo dla każdej wątpliwości będą udzielone potrzebne wyjaśnienia,
a każda różnica zdań będzie poddana próbom i rozstrzygnięta,
żeby w tym co słuszne mogła panować powszechna zgoda:
nie zgoda w byle czym, ale zgoda w prawdzie i słuszności.
Chwała Bogu!